Λίγες σκέψεις περί... σκέψεων - Του Γιάννη Γκλάβατου

Οι σκέψεις, όσο παράδοξο και αν φαίνεται, φέρεται να έχουν μια δύναμη τέτοιου είδους που παράγει αποτελέσματα επί του υλικού πεδίου. Η σύγχρονη ψυχολογία πραγματοποιεί πολλές επιστημονικές έρευνες επί αυτού του θέματος τα τελευταία χρόνια, η φιλοσοφία έχει εκφράσει τις απόψεις της, ενώ ο κλάδος της κβαντικής φυσικής ούτε λίγο ούτε πολύ επιχειρηματολογεί θέτοντας νέες απόψεις επ’ αυτού. Βέβαια υπάρχουν και οι σκεπτικιστές οι οποίοι κρατούν μία στάση αναμονής ή ακόμη και επίκρισης. Η επιστήμη, μέσω της ιδιαίτερης μεθόδου της, γενικά εξελίσσεται και τα πορίσματά της ισχύουν εφόσον ο κριτικός έλεγχος τα αποδέχεται. Σίγουρο φαίνεται να είναι, πως μέσω των σκέψεων ερμηνεύουμε τον κόσμο και τοποθετούμε μέσα σε αυτόν την υπόστασή μας. Η  λεγομένη Θετική ψυχολογία, (Positive Psychology) μια επιστημονική κίνηση- δράση με αφετηρία την Αμερική, η οποία προσπαθεί να διερευνήσει τα της ευτυχίας, μελετά με λεπτομέρεια την υφή των σκέψεων και τα πιθανά παραγόμενα εξ αυτών αποτελέσματα. Εξετάζονται τα εγκεφαλικά κύματα αλλά και πλήθος άλλων σωματικών ενδείξεων και συμπτωμάτων ως πιθανό αποτέλεσμα σκέψης.

Πολλοί πλέον επιστήμονες αρνούνται να δεχθούν ότι η εξέλιξη της κάθε ανθρώπινης προσωπικότητος είναι αποκλειστικά και μόνον προϊόν τύχης και κληρονομικότητας, θεωρώντας ότι κάθε άνθρωπος έχει ενεργό, «πρωταγωνιστικό» ρόλο στην ανέλιξή του, και την κατ’ εξοχήν ευθύνη του βίου του. Με άλλα λόγια πιθανότατα είμαστε ένα προϊόν των σκέψεών μας, αυτών των σκέψεων που κυριαρχούν μέσα στον νου μας και  ακόμη και αυτό  το περιβάλλον μας δημιουργείται ή τοποθετούμεθα μέσα σε αυτό, σε σχέση με την ποιότητα αυτών των σκέψεων. Πχ έχει διατυπωθεί η άποψη πως οποιοσδήποτε μελετήσει τις σκέψεις που είχε έως τώρα, θα ανακαλύψει πως εκείνα τα οποία είχε περισσότερο μέσα στον νου του αυτά και συνέβησαν. Μάλλον θα πρέπει να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως ένα πνευματικό όν το οποίο έχει μια ανθρώπινη εμπειρία, δημιουργώντας μια νοοτροπία, στάση και θέση η οποία θα φέρει την ισορροπία μέσα μας, βρίσκοντας τον πραγματικό σκοπό σε αυτό το περιπετειώδες αλλά και μαγικό ταξίδι που λέγεται ζωή. Άλλωστε κατά πάσα πιθανότητα, αυτό που θέλουμε να ονοματίσουμε ως «ποιότητα ζωής», βρίσκεται σε συνάρτηση με είδος των σχέσεων που έχουμε με τους συνανθρώπους μας. Και για... να ολοκληρώσουμε την συνάρτηση θα σημειώσουμε πως οι σχέσεις μας εξαρτώνται από την σχέση που έχουμε με τον εαυτό μας.

Πιο απλά θα λέγαμε πως αυτές οι ιδέες, απόψεις, γνώμες κτλ οι οποίες έχουν εισχωρήσει  στο μυαλό και την ψυχή της κάθε ανθρώπινης υπόστασης, έχουν δημιουργηθεί από τις σκέψεις (και εδραιώθηκαν από αυτές) εφόσον δεν νοείται άλλη πύλη εισόδου. Καλλιεργώντας το μίσος, το αποτέλεσμα θα είναι να δίνουμε μίσος. Καλλιεργώντας την αυτοπεριφρόνηση θα δίνουμε περιφρόνηση. Καλλιεργώντας αγάπη και θετικά συναισθήματα αυτά θα ευδοκιμήσουν και αυτά θα προσφέρουμε. Ο Τζορτζ Ουάσιγκτον Κάρβερ εξαιρετικά εύστοχος υπογραμμίζει: «Το πόσο θα προχωρήσεις στην ζωή σου εξαρτάται από το αν θα εκφράζεις τρυφερότητα προς τους νέους, συμπόνια προς ηλικιωμένους, συμπάθεια προς αυτούς που αγωνίζονται και ανεκτικότητα προς τους αδύνατους και δυνατούς. Γιατί στην ζωή σου θα γίνεις κι εσύ όλα τα παραπάνω».

Λέγεται από πολλούς ειδικούς οι οποίοι ασχολούνται με αυτά τα θέματα  πως ο νους και η ψυχή, τα αόρατα μέρη της ανθρώπινης φύσης, είναι και οι χώροι όπου επεξεργάζονται οι εμπειρίες. Ο τρόπος λοιπόν που επιλέγει κάποιος να αναλύσει, να ερμηνεύσει και να επεξεργαστεί τελικά την πραγματικότητά του, ορίζει και την υφή επί της ουσίας του υλικού του κόσμου, όσο και των διαπροσωπικών σχέσεών του με όλους τους άλλους. Ένα παράδειγμα: Οι πράξεις και οι συμπεριφορές των άλλων δεν μπορούν να ορισθούν ή να διαταχθούν από εμάς. Εμείς όμως μπορούμε μέσω της σκέψης μας να τις επεξεργαστούμε και να επιλέξουμε τον τρόπο και την αντίδρασή μας. Εδώ θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας πως μια αρνητική κριτική εντείνει την αρνητική ατμόσφαιρα, ότι οι σκέψεις υπαγορεύουν τις πράξεις αλλά είναι και αφετηρία των πραγματικών συναισθημάτων. Άρα κάποιες φορές η αποφυγή των επικρίσεων είναι και ταυτόχρονα μια επαναδρομολόγηση της ψυχής προς το αγαθό. Άλλωστε ουδέποτε θα μπορέσουμε να καθορίσουμε τους άλλους με τις αρνητικές κρίσεις μας ενώ μάλλον ορίζουμε τον εαυτό μας ως πρόσωπο που έχει την  ανάγκη να κρίνει τους άλλους.

Δεν πρέπει να απέχει από την αλήθεια η άποψη πως η κατωτερότητα πηγάζει αποκλειστικά και μόνο στον στρεβλό αυτόν τρόπο που μας έμαθαν ή εμείς εθίσαμε τον εαυτό μας να σκέπτεται. Και αυτή η κακή έξη είναι το αντίθετο του δημιουργείν. Και το δημιουργείν βρίσκεται μέσα μας. Οι κατάλληλες, δηλαδή οι θετικές σκέψεις, εντυπώνονται στο υποσυνείδητο και μέσω των με πίστη πράξεων έχουν τον τρόπο, όπως λέγεται, να αλλάξουν και αυτό ακόμη το περιβάλλον, εφόσον οι κινήσεις είναι πλέον διαφορετικές.  Η σκέψη είναι αυτή που εκκινεί την δημιουργική ενόραση, η οποία προσφέρει στον γλύπτη την θέα του τεχνουργήματος που θα δημιουργήσει από μια άμορφη πέτρα. Η σκέψη είναι αυτή που κάνει τον αρχιτέκτονα να βλέπει το οικοδόμημα πριν ακόμη κτισθεί, τον μουσικό να ακούσει την μουσική πριν την συλλάβει και τον συγγραφέα να νοιώσει την έμπνευση...

Ίσως όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να αποδοθούν πιο σύντομα: Οι σκέψεις είναι ένα ρεύμα το οποίο παρασύρει προς την διεύθυνση που πηγαίνει. Κάθε ανθρώπινη προσωπικότητα είναι προϊόν των σκέψεων που δεσπόζουν και κυριαρχούν στην ψυχή και στο νου του.