Θολή έρευνα για τα δάνεια των κομμάτων

Νομικά κενά και ερωτηματικά για τη σκοπιμότητα {LF}της νέας έρευνας εν όψει προεκλογικής περιόδου

Συζήτηση και λήψη απόφασης, σύμφωνα με τo άρθρο 62 του Συντάγματος και τα άρθρα 43Α και 83 του Κανονισμού της Βουλής, για αιτήσεις άρσης ασυλίας Βουλευτών, στην Ολομέλεια της Βουλής την Τετάρτη 4 Ιουλίου 2018. (EUROKINISSI/ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΟΛΗΣ)

Σειρά νομικών ζητημάτων αλλά και πολιτικών αντιπαραθέσεων εγείρει η εκ νέου έρευνα από τη Δικαιοσύνη για τα δάνεια των κομμάτων, καθώς η κλήτευση από την Οικονομική Εισαγγελία, με επικεφαλής τη Μαριάννα Ψαρουδάκη, εξήντα προσώπων – πενήντα από την Εθνική Τράπεζα και την πρώην Αγροτική και δέκα πολιτικών στελεχών – ως υπόπτων για τη διάπραξη κακουργηματικών πράξεων εκτιμάται τουλάχιστον ως «θολή». Σε μια υπόθεση με σαφές πολιτικό διακύβευμα, και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο, οι κινήσεις της Δικαιοσύνης τίθενται στο μικροσκόπιο, με το ενδιαφέρον να περιστρέφεται ως προς το αν μπορούν τελικά να σταθούν ποινικές διώξεις.

Η δικογραφία, η οποία είχε τεθεί στο αρχείο μετά το πόρισμα του επίκουρου εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος Γιώργου Καλούδη το 2013, άνοιξε και πάλι μετά τη σχετική παραγγελία από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Ο νέος κύκλος καταθέσεων των εμπλεκομένων θεωρείται «επιβεβλημένος», καθώς οι εισαγγελείς εκτιμούν ότι στην υπόθεση «υπάρχουν νεότερα στοιχεία, όπως το πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής», το οποίο και παραδόθηκε τον Ιανουάριο του 2017. Η νέα έρευνα περιλαμβάνει τη δανειοδότηση της Νέας Δημοκρατίας, του ΠαΣοΚ, και σε πολύ μικρότερη κλίμακα του ΚΚΕ, σε αντίθεση με την παλαιά που αφορούσε και τον ΣΥΡΙΖΑ, από το 2000 ως το 2012, με ποσό που υπερβαίνει συνολικά τα 235 εκατομμύρια ευρώ. Τα κακουργήματα που διερευνώνται είναι αυτά της απιστίας για τα στελέχη των τραπεζών και της ηθικής αυτουργίας για αυτά των κομμάτων.

Πώς θα κινηθεί η έρευνα

Η υπόθεση όμως περιπλέκεται, καθώς ο νόμος του 2013 που ουσιαστικά έθεσε στο αρχείο το πόρισμα Καλούδη παραμένει σε ισχύ – «Δεν συνιστά απιστία, κατά την έννοια των άρθρων 256 και 390 του Ποινικού Κώδικα, για τον πρόεδρο, τα μέλη του ΔΣ και τα στελέχη των τραπεζών η σύναψη δανείων πάσης φύσεως με νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται κατά νόμο, καθώς και η εν γένει παροχή πιστώσεων σε αυτά, εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) υφίστανται αποφάσεις των θεσμοθετημένων εγκριτικών επιτροπών ή οργάνων κάθε τράπεζας και β) τηρήθηκαν κατά τη χορήγησή τους οι σχετικές κανονιστικές πράξεις της Τράπεζας της Ελλάδος (ΠΔΤΕ)».

Για τα κομματικά στελέχη τίθεται ζήτημα για το κατά πόσο τα πολιτικά κόμματα ανήκουν ή όχι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, στοιχείο-κλειδί προκειμένου να κριθεί αν υπάγονται στο ρυθμιστικό πεδίο των τραπεζικών δανείων, και αν καλώς ή κακώς ο δανεισμός προς αυτά υπήχθη στην απαλλακτική διάταξη.

Εγκυρες νομικές πηγές εκτιμούν ότι η έρευνα θα προσπαθήσει να κινηθεί στην κατεύθυνση που χάραξε και το πόρισμα της πλειοψηφίας της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής. «Για τους γνωρίζοντες, στο φόντο της έρευνας κυριαρχεί η πιθανή προοπτική τού να χαρακτηρισθεί από δικαστική αρχή ο συγκεκριμένος νόμος αντισυνταγματικός» λένε χαρακτηριστικά. «Να κριθεί, με άλλα λόγια, ότι ο νόμος ενέχει κρυπτοαμνηστία, μια, όπως αποκαλείται, sui generis (ιδιότυπη) αμνήστευση. Στο πόρισμα της Βουλής τονίζεται άλλωστε ιδιαίτερα το σημείο αυτό, με την παράλληλη εκτίμηση ότι στην επίμαχη διάταξη συνυπάρχουν περισσότερα του ενός γνωρίσματα της αμνηστίας. Κάτι τέτοιο όμως, παρότι ο συνταγματικός έλεγχος είναι διάχυτος στη δικαστική έννομη τάξη, δεν είναι απλό· θα απαιτούσε ένα μίνι νομικό-δικαστικό «πραξικόπημα», το οποίο θα προκαλούσε τριγμούς και στο δικαστικό και στο πολιτικό σκηνικό».

Ομοίως, ούτε το δεύτερο πρόσκομμα μπορεί εύκολα να απαλειφθεί. Παρά το γεγονός ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας εκτίμησε ενώπιον της Επιτροπής της Βουλής ότι οι πολιτικοί σχηματισμοί δεν μπορούν να υπαχθούν στον νόμο, εν τούτοις το ζήτημα είναι ιδιαιτέρως σύνθετο, έχει να κάνει πρωτίστως με τη νομική φύση των κομμάτων, ενώ παράλληλα είναι σαφές ότι δεν υπάρχει κάποιο δόγμα (αντιθέτως υπάρχει πληθώρα διατάξεων) με το οποίο να ορίζεται ο ευρύτερος δημόσιος τομέας.

Στο ίδιο έργο θεατές… για χρόνια

Σε κάθε περίπτωση, εργαλείο για την όλη έρευνα θεωρούνται οι εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης που έχουν συντάξει δυο ειδήμονες (Χιόνης, Σαπουντζόγλου), με εντολή της Οικονομικής Εισαγγελίας και αιχμή του δόρατος το γεγονός ότι έχουν εντοπιστεί διπλές εκχωρήσεις της ίδιας κρατικής επιχορήγησης σε περισσότερες της μίας τράπεζες. «Οι ειδικοί χαρακτηρίζουν ως μοναδική στα χρονικά την πρακτική των ελληνικών τραπεζών να αποδέχονται ως εγγύηση για τις δανειοδοτήσεις τη μελλοντική κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων και δη ως το 2020» σημειώνει πρόσωπο που έχει παρακολουθήσει την εξέλιξη του ζητήματος. «Στηλιτεύουν ένα φαινόμενο γνωστό και γενικευμένο, που πατούσε σε νόμο του 2002, δεν ανακαλύπτουν την πυρίτιδα. Και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ, που σήμερα βρίσκεται στη θέση του κριτή, ακολουθεί διαχρονικά τον κανόνα που θέλει τα πολιτικά κόμματα να δανείζονται παρέχοντας ως εγγυήσεις μελλοντικές κρατικές επιχορηγήσεις προς αυτά. Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπαίνει αυτή τη στιγμή στο κάδρο, καθώς κρίνεται ότι «εξυπηρετεί» τα δάνειά του, είναι άλλης τάξεως θέμα».

Το ίδιο πρόσωπο προσθέτει: «Ο ΣΥΡΙΖΑ, με τρεις διαδοχικούς νόμους (ο τελευταίος του 2018), στην προσπάθεια μεταξύ άλλων να ρυθμίσει τα δικά του χρέη, αυστηροποίησε εξαιρετικά το πλαίσιο που αφορά τα δάνεια των κομμάτων, για να φθάσουμε σήμερα στο σημείο να επιτρέπεται η ενεχυρίαση έως και του 50% της κρατικής χρηματοδότησης του τρέχοντος έτους. Καμία όμως από αυτές τις αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο δεν έχει αναδρομική ισχύ, άρα δεν ασκούν επιρροή στην τρέχουσα έρευνα της Οικονομικής Εισαγγελίας».

Κόλλια Ελευθερία

ΤΟ ΒΗΜΑ