Θέατρο: Αγαμέμνων του Αισχύλου - Κριτική Νίκου Μπατσικανή*

Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας

Σκηνοθεσία: Cezaris Graužinis (Τσέζαρις Γκραουζίνις)

Σκηνικά - Κουστούμια: Kenny MacLellan (Κέννυ ΜακΛέλλαν)

Μουσική - Μουσική Διδασκαλία: Χάρης Πεγιάζης

Κίνηση: Enti Lame (Έντι Λάμε)

Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Συγκλητική Βλαχάκη

Ερμηνείες: Μαρία Πρωτόπαππα (Κλυταιμνήστρα), Γιάννης Στάνκογλου (Αγαμέμνονας, Αίγισθος), Θοδωρής Κατσαφάδος (Φύλακας), Αργύρης Πανταζάρας (Κήρυκας), Ιώβη Φραγκάτου (Κασσάνδρα).

Χορός (με αλφαβητική σειρά): Μάρκος Γέττος, Δημήτρης Γεωργιάδης, Τάσος Θεοφιλάτος, Πανάγος Ιωακείμ, Δημήτρης Καραβιώτης,  Ηλίας Μενάγιερ, Δημήτρης Μηλιώτης, Αλέξανδρος Μούκανος, Αλέξανδρος Μπαλαμώτης, Βασίλης Παπαγεωργίου, Κλέαρχος Παπαγεωργίου, Γιώργος Παπανδρέου

Τραγωδία του Αισχύλου, στην οποία περιγράφεται η επιστροφή του αρχιστράτηγου των Ελλήνων, Αγαμέμνονα, στην πατρίδα του, από την νικηφόρα εκστρατεία εναντίον της Τροίας (Ίλιον)και η δολοφονία του από τη γυναίκα του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο (πρωτοξάδελφος του Αγαμέμνονα). Αποτελεί το πρώτο μέρος της «Ορέστειας» (458 π.Χ.),  μοναδικής σωζόμενης αρχαίας τριλογίας («Αγαμέμνων», «Ευμενίδες», «Χοηφόροι»), που αναφέρεται στον βασιλικό οίκο των Ατρειδών. Το έργο αρχίζει με τον μονόλογο του φρουρού που κάνει τους θεατές κοινωνούς των τοπικών γεγονότων, καθώς έχει κουραστεί να φυλάει σκοπιά περιμένοντας να ανάψει φως στο αντικρινό βουνό, ως σύνθημα ότι πάρθηκε η Τροία.  Στη συνέχεια, ο χορός των γερόντων, δίχως να ξέρει ακόμα για τον γυρισμό των αντρών, αναφέρεται, με θαυμασμό, στα δύο αδέλφια, Αγαμέμνονα και Μενέλαο, υπενθυμίζοντας και τη θυσία της Ιφιγένειας.  Στη συνέχεια λαμβάνουν χώρα η υποδοχή του βασιλιά των Μυκηνών και του Άργους από τη σύζυγο και τους προεστούς της χώρας του, η εξόντωσή του αλλά και ο φόνος της κόρης του Πριάμου, Κασσάνδρας (καταραμένης να μαντεύει μόνο τα άσχημα, μετά την άρνησή της να ζευγαρώσει με τον Απόλλωνα),  την οποία έχει φέρει μαζί του, ως τρόπαιο, από την Τροία, ο Αγαμέμνονας. Η υπόθεση ολοκληρώνεται με τις δικαιολογίες και την ικανοποίηση της Κλυταιμνήστρας για το ότι σκότωσε εκείνον που είχε θυσιάσει την κόρη της (Ιφιγένεια)  και με τους ισχυρισμούς του Αίγισθου πως, επιτέλους, θα πάρει πίσω τον θρόνο, που πιστεύει ότι δικαιούται*. Ο χορός, όμως, αποφαίνεται ότι τίποτα δεν μένει ατιμώρητο και πως οι θεοί θα βοηθήσουν στον επαναπατρισμό του Ορέστη, με σκοπό την αποκατάσταση  της τάξης και την επικράτηση του Δικαίου.

Ο  μέγας Αισχύλος (Τραγικός Ποιητής, Ελευσίνα, 525 ή  524 π.Χ. – Γέλα Κ. Ιταλίας, 456 π.Χ.). περιγράφει, με τον δικό του μοναδικό τρόπο, όσα οι Αθηναίοι του 5ου π.Χ. αι. κουβαλούν ζωντανά μέσα τους σχετικώς με τον Τρωικό Πόλεμο, στοιχεία που στηρίζονται σε μύθους και στις αξεπέραστες περιγραφές του Ομήρου, για τα δεινά που οι Έλληνες υπέστησαν μέχρι να αλώσουν την Τροία, έχοντας βαριά πληγωμένο γόητρο μετά την αρπαγή της γυναίκας του βασιλιά της Σπάρτης Μενελάου, Ωραίας Ελένης, από τον γιο του Τρώα βασιλιά Πριάμου, Πάρη. Με παρόμοια έργα συντηρείται το ένδοξο παρελθόν της Φυλής μας, το κλέος, δε, των ηρώων του αποτελεί παράδειγμα και για τους σύγχρονους, ενώ υπενθυμίζεται: ο ρόλος των θεών και της μοίρας, που φέρονται με αμείλικτον τρόπο στους ασεβείς και στους παραβάτες των νόμων. Ο ποιητικός λόγος στα υψηλότερα σημεία του, καθώς ο Αισχύλος βασίζει τα έργα του στα ιερά και στα όσια των προγόνων μας αλλά και στην πίστη που οφείλουμε να έχουμε στους θεούς.  Πολλές φράσεις  (γνωμικά) του έργου ξεχωρίζουν: «Κανέναν μη λες ευτυχισμένο μέχρι να πεθάνει» που παραπέμπει στο «Μηδένα προ του τέλους του μακάριζε» κ. ά. Με περίτεχνον τρόπο, ο Αισχύλος δίνει μια Κλυταιμνήστρα που ξεγελάει τον άντρα της, τη σκλάβα του και τον χορό, χρησιμοποιώντας δόλια γυναικεία λόγια, ενώ οι σοφοί γέροντες προεστοί γνωρίζουν πως η βασίλισσα μοιράζεται τη συζυγική κλίνη και την εξουσία με τον Αίγισθο, έχοντας διώξει μακριά τον Ορέστη και την Ηλέκτρα.

Ο Λιθουανός σκηνοθέτης, Τσέζαρις Γκραουζίνις, με βοηθό του τη θεατρολόγο Συγκλητική Βλαχάκη υπηρέτησε το έργο του Αισχύλου και τον ποιητικό του λόγο με σωστόν τρόπο, κινώντας τους ηθοποιούς πάνω και γύρω από το λιτό, μα λειτουργικό σκηνικό (μια ξύλινη γέφυρα που ενώνει το παρελθόν με το παρόν, τη μακρινή Τροία με το Άργος), του Σκωτσέζου σκηνογράφου - ενδυματολόγου Κέννυ ΜακΛέλλαν, στον οποίον οφείλονται και τα ωραία και διαχρονικά κουστούμια της παράστασης.  Κάποιες επιλογές τους, όμως, όπως το να υποδυθεί τον Αίγισθο ο ίδιος ηθοποιός που ερμηνεύει και τον Αγαμέμνονα (Γιάννης Στάνκογλου ), το κροκάτο -αντί βαθύ κόκκινου- φόρεμα της φόνισσας Κλυταιμνήστρας μα και ορισμένα άλλα στοιχεία, στέρησαν από την παράσταση την απογείωση. Η μετάφραση του ποιητή, μεταφραστή Γιώργου Μπλάνα  αναδεικνύει τον ποιητικό λόγο του Αισχύλου, και το καταφέρνει παρά την απλή, καθημερινή γλώσσα που χρησιμοποιεί. Ο Γιάννης Στάνκογλου, ως Αγαμέμνων και Αίγισθος, ερμήνευσε τους δύο ρόλους του με δυναμισμό, αποδίδοντας  τον επιβλητικό αρχιστράτηγο βασιλιά και προδομένο σύζυγο, αλλά και «ριγμένον» εξάδελφο με τα ξεχωριστά υποκριτικά προσόντα και τη φωνή που διαθέτει. Η Μαρία Πρωτόπαππα (Κλυταιμνήστρα)  υποδύθηκε με πειστικόν τρόπο την πανούργα βασίλισσα. Ο Θόδωρος Κατσαφάδος (φρουρός)  έκανε αξιόλογη ερμηνεία, φωτίζοντας επαρκώς τα σκοτεινά και άνομα παρασκήνια της υπόθεσης, ενώ ο Αργύρης Πανταζάρας (κήρυκας) ανέδειξε τον ρόλο του, καθώς είναι αυτός που φέρνει τα χαρμόσυνα νέα της νίκης των Ελλήνων και της επιστροφής των Μυκηναίων στις εστίες τους, μετά από δεκάχρονη απουσία. Η Ιώβη Φραγκάτου, ως Κασσάνδρα, απέδωσε σωστά τον  τραγικό μονόλογο της έξαλλης Κασσάνδρας, αν και είναι σκλάβα σε άγνωστον τόπο. Τα μέλη του χορού (με αλφαβητική σειρά: Μάρκος Γέττος, Δημήτρης Γεωργιάδης, Τάσος Θεοφιλάτος, Πανάγος Ιωακείμ, Δημήτρης Καραβιώτης,  Ηλίας Μενάγιερ, Δημήτρης Μηλιώτης, Αλέξανδρος Μούκανος, Αλέξανδρος Μπαλαμώτης, Βασίλης Παπαγεωργίου, Κλέαρχος Παπαγεωργίου, Γιώργος Παπανδρέου) κινήθηκαν συντονισμένοι και με όμορφον τρόπο, υπό τις οδηγίες του Αλβανού ηθοποιού και χορογράφου Έντι Λάμε και τη μουσική διδασκαλία του Χάρη Πεγιάζη (υπήρχαν περιθώρια πιο έντονης κίνησης, τόσο για τον χορό όσο και για τον Αγαμέμνονα). Η μουσική του Χάρη Πεγιάζη υποστήριζε τα τραγικά γεγονότα, λειτουργώντας θετικά, όπως και οι φωτισμοί του Αλέκου Γιάνναρου. Οι θεατές απόλαυσαν μια καλή και αξιοπρεπή παράσταση, καταχειροκροτώντας τους συντελεστές στο τέλος.

* Ο Αίγισθος θεωρεί ότι του ανήκει ο θρόνος και πως η γενιά του είναι δέσμια δραμάτων του παρελθόντος, σε έναν φαύλο κύκλο εγκλημάτων πάθους, αιμομιξιών, με σκοπό τον σφετερισμό της εξουσίας. Ο πατέρας του, Θυέστης, ήταν αδελφός του Ατρέα, πατέρα του Αγαμέμνονα. Τα δύο αδέλφια, Ατρέας και Θυέστης, διέπραξαν πολλές βιαιότητες και απάτες για να αρπάξει ο ένας από τον άλλον τον θρόνο και, στο τέλος, ο Ατρέας έφτασε στο σημείο να σκοτώσει και να μαγειρέψει τα ανίψια του, δηλαδή τα παιδιά του Θυέστη, και μετά να τον καλέσει, ανυποψίαστο, σε μακάβριο δείπνο, στο τέλος του οποίου ο Ατρέας αποκαλύπτει  στον αδελφό του πως μόλις έφαγε τα ίδια του τα παιδιά. Τότε, σαν τρελός ο Θυέστης αποχωρεί, αποφασισμένος  να εκδικηθεί. Σύμφωνα με έναν χρησμό θα έπαιρνε το αίμα του πίσω μόνον αν αποκτούσε γιο με αιμομιξία, από την ίδια του την κόρη -όπως κι έκανε. Καρπός αυτής της σχέσης ήταν ο Αίγισθος, ο οποίος φέρεται να σκότωσε τον Ατρέα και έτσι να βρέθηκε, μαζί με τον πατέρα του, στον θρόνο, διώχνοντας τον Αγαμέμνονα και τον Μενέλαο στη Σπάρτη. Ο Αίγισθος όχι μόνο μισούσε τον Αγαμέμνονα ως παιδί του άνδρα που διέπραξε το προαναφερθέν αποτρόπαιο έγκλημα σε βάρος των αδελφών και του πατέρα του, αλλά και ως εκείνον που -στα δικά του μάτια- κατείχε άνομα την εξουσία. Επιπλέον, ο ίδιος ήταν ο μόνος που είχε απομείνει ζωντανός από τη γενιά του Θυέστη.

Σεπτέμβριος 2018

Θέατρο Αλίκη Βουγιουκλάκη

Νταμάρι, Δήμου Βριλησσίων

-Τιμές εισιτηρίων : γενική είσοδος: 17 ευρώ

Φοιτητές /άνεργοι/πολύτεκνοι/ άνω των 65 ετών και ΑΜΕΑ : 12 ευρώ

Προπώληση

-Viva.gr

-Κλειστό Γυμναστήριο Ολυμπιονικών & Σ. Λούη (τέρμα Κισσάβου)

Ώρες 09:00-15:00

Τηλ Επικ. 2108101511, 2108101510

*Νίκος Μπατσικανής, συγγραφέας, ποιητής κριτικός Θεάτρου

(μέλος Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών - Θεατρικά Βραβεία Κάρολος Κουν, Ελληνικά κι Ευρωπαϊκά Βραβεία Θεάτρου - Χορού)