Γιατί η Ευρώπη, γιατί η Δύση «χρειάζεται» την Τουρκία; - Της Σώτης Τριανταφύλλου

Ένας από τους μύθους της παρωχημένης γεωπολιτικής

Κόκκινο χαλί για τον Ρετζίπ Ερντογάν στο Βερολίνο κι απ’ ό,τι έμαθα το χαλί αρνιόταν να στρωθεί· οι εργαζόμενοι που το ξετύλιγαν καθυστερούσαν και ο Τούρκος πρόεδρος με τη σύζυγό του περίμεναν μέσα στο αεροσκάφος. Έγινε η δουλειά και η Εμινέ Ερντογάν βρέθηκε με μια ανθοδέσμη στα χέρια: Αυτά τα λίγα λουλούδια... Μήπως το έχουμε παρακάνει με τη διπλωματία των καλών αισθημάτων; Αναρωτιέμαι πού βρίσκονται εκείνοι που επιθυμούσαν την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατηγορώντας εμάς τους υπολοίπους ως οπαδούς μιας «κλειστής λέσχης Ευρωπαίων χριστιανών». Κι αν επιμένουν ακόμα στη λεγόμενη ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, στη μεταμόρφωσή της σε έναν ανατολίτικο παράδεισο «εναλλακτικών» ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Παλιά, επί Ψυχρού Πολέμου, ενδιαφερόμασταν για τους αντιφρονούντες· διαδηλώναμε για τους εκτοπισμένους στα γκούλαγκ· τους δίναμε βήμα όταν κατάφερναν να ξεγλιστρήσουν στη Δύση. Τώρα δεν κουνιέται φύλλο: στην Τουρκία 120 δημοσιογράφοι βρίσκονται στη φυλακή και οι υπόλοιποι αυτολογοκρίνονται για να μην έχουν την ίδια τύχη· από το 2016, 50.000 άτομα έχουν συλληφθεί και 140.000 δημόσιοι υπάλληλοι έχουν απολυθεί εξαιτίας των πολιτικών τους φρονημάτων. Ο Ερντογάν εκπόρθησε τον κρατικό μηχανισμό διορίζοντας δικούς του –32.000 άτομα στις υπηρεσίες ασφαλείας και 4.000 δικαστές– και χτίζοντας ένα ηγετικό προφίλ που θαμπώνει τις μάζες: το «Λευκό παλάτι» στην Άγκυρα έχει εμβαδόν τετραπλάσιο των Βερσαλλιών· οι παρελάσεις είναι περίλαμπρες και ο πρόεδρος έχει αποφασίσει πού θα στηθεί το μαυσωλείο του όταν (αν) εκδημήσει στον Αλλάχ. Τέτοια μεγαλομανία θα ήταν γελοία στη Δύση, αλλά δεν είναι στην Τουρκία όπου την εθνική υπερηφάνεια τροφοδοτεί ο μεγαλοϊδεατισμός και οι τελετουργίες.

Η παγκόσμια τάξη είναι ένα παλιό λάθος. Η Τουρκία βρέθηκε στο ΝΑΤΟ, μαζί με την Ελλάδα, για να αναχαιτίσουν τον κομμουνισμό, τον εξ Ανατολής κίνδυνο. Ήταν η εποχή όπου οι ΗΠΑ δεν καταλάβαιναν απολύτως τίποτα από το Ισλάμ και είχαν έμμονη ιδέα με τη σοβιετική επεκτατικότητα. Έτσι, το ΝΑΤΟ επέτρεψε στην Τουρκία να παρενοχλεί την Ελλάδα και να εισβάλει στην Κύπρο: όλα της συγχωρούνταν· αρκούσε το ότι χρησίμευε σαν τείχος για τη Σοβιετική Ένωση. Ο Χένρυ Κίσσιντζερ, που θεωρείται έξυπνος –αν και πιθανώς evil genius– έκανε μια σειρά από ανοησίες που δεν ανέτρεψε κανείς (ο Μπαράκ Ομπάμα ακολούθησε πιστά το σχέδιο) και τις οποίες πληρώνουμε σήμερα. Η Τουρκία έγινε το rogue state που έγινε μέσω της πολιτικής του Κίσσιντζερ και του Μπρεζίνσκι. Και ο Ερντογάν έγινε εκείνο το είδος του δικτάτορα που απολαμβάνει λαϊκής συναίνεσης· όπως ο Στάλιν, όπως ο Χίτλερ.

Το ερώτημα είναι: Γιατί η Ευρώπη, γιατί η Δύση «χρειάζεται» την Τουρκία; Να ένας από τους μύθους της παρωχημένης γεωπολιτικής. Στην πραγματικότητα η Τουρκία χρειάζεται τη Δύση – η «κανονική» ευρωπαϊκή βοήθεια δεν ξεπερνάει το ένα δις ευρώ (υπάρχει και «έκτακτη»), αλλά το ΝΑΤΟ έχει χτίσει δύναμη 500.000 ενόπλων· και ο Ερντογάν προβάλλει όλο και μεγαλύτερες απαιτήσεις. Όσο για τους Ευρωπαίους ηγέτες δείχνουν την ανεπάρκειά τους: ο Ερντογάν οργανώνει προεκλογική εκστρατεία στο ευρωπαϊκό έδαφος, εμποδίζει τους Τούρκους μετανάστες να ενταχθούν στην Ευρώπη, κατηγορεί τη Γερμανία για «ναζισμό» –θράσος: λες και η Τουρκία αντιστάθηκε στον ναζισμό– και μας κάνει μαθήματα ισλαμικής ηθικής: καταφέρεται εναντίον του κοσμικού κράτους, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της φυλετικής ισότητας, της συμμαχίας με τους Κούρδους, της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Αν η έμμονη ιδέα της Δύσης ήταν πάντα η Ρωσία, η έμμονη ιδέα της Τουρκίας είναι οι Κούρδοι στους οποίους έχουν προστεθεί οι γκιουλενιστές. Παρ’ όλ’ αυτά, εμείς με το κόκκινο χαλί προσπαθούμε να αποσπάσουμε, χαρίζοντας μερικά δισεκατομμύρια ευρώ, την υπόσχεση ότι ο Ερντογάν δεν θα αφήσει να διαχυθούν στην Ευρώπη 4 εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες που έχουν εγκατασταθεί προσωρινά στην Τουρκία. Μα, πότε η Τουρκία κράτησε τις υποσχέσεις της; Το ΝΑΤΟ της ανέθεσε τον ρόλο της περιφερειακής δύναμης σταθερότητας· και ιδού τα αποτελέσματα: διχοτόμηση της Κύπρου, εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, ταραχές στον αραβικό κόσμο. Η Τουρκία τις έχει υποδαυλίσει όλες ευνοώντας οποιονδήποτε επιτίθεται στους Κούρδους και στους Σιίτες· οποιονδήποτε διαβρώνει την κοινωνική συνοχή στη Δύση. Το σχέδιό της είναι αποσταθεροποίηση, εξισλαμισμός, Ευρασία.

Το πράγμα μπερδεύεται περισσότερο. Οι αμερικανικές βάσεις στην Τουρκία υποτίθεται ότι χρησιμεύουν για την αντιμετώπιση της ισλαμικής τρομοκρατίας. Πώς έτσι; Αφού οι θρησκευτικο-πολιτικές δυνάμεις που πολεμούν τον Άσαντ στη Συρία –έναν ακόμα ορκισμένο εχθρό της Τουρκίας– είναι φιλικές προς τον Ερντογάν. Στο μεταξύ, σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες η Τουρκία ανεγείρει τζαμιά, αναδεικνύει ιμάμηδες, διαχειρίζεται μέσω της θρησκείας την τουρκική διασπορά (τον τρόπο της ζωής της, την πολιτική της, την ψήφο της), δυσφημεί την Ευρώπη, αποκτά εκπροσώπους που καταπολεμούν νομικά την «ισλαμοφοβία» και επιτηρεί τον ευρωπαϊκό δημόσιο λόγο προκειμένου να στηλιτεύει την εχθρότητα προς την Τουρκία, το Ισλάμ και τον Ερντογάν. Κοντολογίς, ο Ερντογάν αναμειγνύεται στην ευρωπαϊκή πολιτική, ενώ, παραλλήλως, στην Τουρκία διευθύνει μανιώδη αντιευρωπαϊκή και αντιδυτική προπαγάνδα, fake news, εθνικιστικό παραλήρημα. Μια σκηνή που εκτυλίχθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο ήταν εύγλωττη: στο συνέδριο του κόμματός του ο Ερντογάν ανέβασε στη σκηνή ένα κοριτσάκι ντυμένο με στολή παραλλαγής, το αγκάλιασε και του είπε: «Αν πεθάνεις για την πατρίδα θα σε σκεπάσω με τη σημαία μας, με το θέλημα του Αλλάχ». Το κοριτσάκι έβαλε τα κλάματα.

Στους κανόνες της διπλωματίας συμπεριλαμβάνεται η στάση ψυχρότητας, που σημαίνει δυσπιστία και μια σκιά απειλής. Αλλά εμείς, μετά από τόσες υποχθόνιες και φανερές επιθετικές κινήσεις της Τουρκίας, στρώνουμε το κόκκινο χαλί στο οποίο ο Ερντογάν μετά βίας συγκρατείται για να μη φτύσει.

Athens Voice