Οι Γάλλοι και ο ελέφαντας στο δωμάτιο - Της Σώτης Τριανταφύλλου

REUTERS/Toby Melville

«ΟΙ Γάλλοι είναι βόδια», είπε ο Ντε Γκολ τον Ιούνιο του 1940 όταν ο Πεταίν συνθηκολογούσε με τους Γερμανούς. «Καλά να πάθουν!» Η συμπεριφορά της πλειοψηφίας τον τελευταίο χρόνο επιβεβαιώνει όλα τα στερεότυπα: οι Γάλλοι γκρινιάζουν· η ανυπομονησία, η δυσπιστία, το ατίθασο πνεύμα τούς κάνουν αυτοκαταστροφικούς. Εκλέξαμε τον Εμμανουέλ Μακρόν με ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων: νοικοκύρεμα και σχετική φιλελευθεροποίηση της οικονομίας, (ευελιξία στην εργασία, εκσυγχρονισμό της επαγγελματικής εκπαίδευσης, ενίσχυση της επιχειρηματικότητας), ασφάλεια, επανόρθωση της παιδείας, ευρωπαϊκή συνεργασία. Ένα από τα πλεονεκτήματά του ήταν το ότι δεν ανήκε σε κανένα κόμμα κι ότι υποσχόταν να δανειστεί τις καλύτερες ιδέες απ" όπου κι αν προέρχονταν. Αλλά, οι Γάλλοι φέρονται σαν βόδια: διαμαρτύρονται ότι το γρασίδι δεν είναι αρκούντως πράσινο. Παραδόξως, μια από τις πιο καλοήθεις κοινωνίες στον κόσμο, βασίζεται σε βόδια. Όπως πάντοτε, μας σώζουν οι μειοψηφίες.

Μόλις ο Μακρόν εξελέγη, όλα άρχισαν να μας ενοχλούν: η «ύβρις» (ως συνώνυμο της αλαζονείας)· το ότι σε δυο-τρεις περιστάσεις μίλησε για τους Γάλλους με όχι και τόσο κολακευτικά λόγια (αν και δεν τους αποκάλεσε «βόδια», είπε, δικαίως, ότι έχουν τη νοοτροπία του γαλατικού χωριού) και το ότι, αίφνης, οι μεταρρυθμίσεις που προτείνει ευνοούν τους «πλουσίους». Όταν στον πολιτικό λόγο οι πολίτες χωρίζονται σε πλούσιους και φτωχούς, κάτι δεν πάει καλά. Αλλά, πράγματι, οι Γάλλοι παίρνουν αυτό που αξίζουν: δυσκολεύοντας τη ζωή του Μακρόν- ο Μελανσόν με την ανυπότακτη Γαλλία του, οι διανοούμενοι τύπου Εμμανουέλ Τοντ, καθώς και όλες οι αποχρώσεις της δεξιάς -καταδικάζουν τη χώρα τους σε ακινησία· στον χειρότερο εχθρό της Γαλλίας.

Την κυβέρνηση εγκατέλειψαν επτά στελέχη, δύο από τα οποία παραιτήθηκαν με ταρατατζούμ. Ο υπουργός Περιβάλλοντος Νικολά Υλό, από τους αριστερούς του υπουργικού συμβουλίου, ανακοίνωσε την παραίτησή του σε τηλεοπτική εκπομπή και ύστερα, στην επίσημη ομιλία για την αποχώρησή του, έβαλε τα κλάματα. Αναρωτιέμαι – δεν έχω επαρκές στατιστικό δείγμα – αν οι Γάλλοι χειροκροτούν τέτοια ευαισθησία: «Φεύγω ένδακρυς διότι δεν μπορώ να σώσω τον πλανήτη». Ύστερα, ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράρ Κολόν, αν και έμπειρος, φάνηκε ανεπαρκής μπροστά στο μεγάλο στοίχημα της ασφάλειας: Ισλάμ, αναδιάρθρωση της αστυνομίας, στρατηγική ισορροπίας ανάμεσα σε δικαιώματα, ελευθερίες και ευταξία. Ξαφνικά, ο Κολόν έχασε το ενδιαφέρον του, έπαψε να πατάει στην εθνοσυνέλευση και στο υπουργικό συμβούλιο· τέλος, αποφάσισε να κατέβει στις δημοτικές εκλογές του 2020 ως υποψήφιος δήμαρχος της Λυόν επιμένοντας ότι η Λυόν έχει πιο γαλανό ουρανό από το Παρίσι. Και πιο πράσινο γρασίδι. Ενδιαμέσως, εμφανίστηκε στην τηλεόραση και κατηγόρησε την προεδρία για έλειψη «ταπεινότητας». Look who"s talking! Βρίσκαμε τον Φρανσουά Ολάντ υπερβολικά γήινο, χωρίς προεδρική αύρα: μας πείραζε που οδηγούσε τη βέσπα του κι έλεγε ανέκδοτα. Τώρα, μας κακοφαίνεται διότι τάχα ο Μακρόν παίζει τον ρόλο του Δία στον Όλυμπο. Προσετέθη η «υπόθεση Μπεναλά»: ένας παρακαθήμενός του, επιδεικνύοντας υπερβάλλοντα ζήλο σε διαδήλωση, βάλθηκε να σπάει κεφάλια. Προφανώς ο Μακρόν κάνει λάθη στην επιλογή των συνεργατών του.

Πριν από λίγες εβδομάδες, ο Γάλλος πρόεδρος είπε σε έναν χρονίως άνεργο που τον πλησίασε και του παραπονέθηκε: «Θα βρεις δουλειά αν διασχίσεις τον δρόμο». Πράγμα που ο νεαρός έκανε, όπως και πλήθος δημοσιογράφων, οι οποίοι, με σκοπό το ρεπορτάζ, ζήτησαν εργασία στα καφέ και στα εστιατόρια του Μονπαρνάς. Προκέκυψε το συμπέρασμα ότι πολλές επιχειρήσεις είχαν ανάγκη από προσωπικό: αν και η συμπεριφορά του Μακρόν θεωρήθηκε πατερναλιστική, δεν είχε άδικο. Στη συνέχεια, σε ταξίδι του στις Αντίλλες, φωτογραφήθηκε με ανήλικους παραβάτες – και πάλι το κάναμε θέμα: «Ο πρόεδρος πέφτει πολύ χαμηλά». Το ύφος της κριτικής είναι χαρακτηριστικό της Γαλλικής Επανάστασης, της Τρομοκρατίας των Ιακωβίνων και του πραξικοπήματος της 9ης Θερμιδόρ. Όλοι οι λαοί κουβαλάνε την ιστορία τους· μερικοί πιο πεισματικά από άλλους.

Οι επερχόμενες μεταρρυθμίσεις δεν θα βελτιώσουν τα ποσοστά της δημοτικότητάς του Μακρόν. Χρειάζεται σκληρή προσπάθεια για τη μείωση της ανεργίας στο 7%, για την προσαρμογή των συντάξεων στο προσδόκιμο ζωής και στη θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας, καθώς και για την πλαισίωση του Ισλάμ στη Γαλλία. Αυτές είναι οι καυτές πατάτες· όχι το αν ο φόρος θα παρακρατείται στην πηγή ή θα αποδίδεται στο τέλος της φορολογικής χρονιάς (και γι" αυτή την τεχνική λεπτομέρεια ακούστηκαν φωνασκίες: μήπως οι εργαζόμενοι πληγωθούν ψυχολογικά από τη μείωση του μηνιαίου τους μισθού;), ούτε για το αν πρέπει να απαγορευτούν τα κινητά τηλέφωνα στο σχολείο.

Στο μεταξύ, η τύχη μας δουλεύει. Την περασμένη εβδομάδα, στην περιοχή της Δουνκέρκης έγινε αστυνομική έρευνα στην «Ένωση Ζάχρα» τα μέλη της οποίας είναι παραρτήματα της Χετζμπολάχ και της Χαμάς, καθώς και το λεγόμενο «Αντισιωνιστικό Κόμμα» στο οποίο συμμετέχουν δημόσια πρόσωπα από την άκρα αριστερά και την άκρα δεξιά. Στην αίθουσα προσευχής της Ένωσης Ζάχρα ακούγονται τερατολογίες: ο επικεφαλής Γκουασμί Γιαχιά διεκδικεί το δικαίωμά του στην ελευθερία του λόγου (στο κήρυγμα μίσους) και της θρησκευτικής λατρείας (σκοταδισμό, προσηλυτισμό και τα τοιαύτα). Όσο καθυστερούμε, τόσο προχωρεί η εθελοντική γκετοποίηση, ο εξισλαμισμός, η καχυποψία έναντι της Ευρώπης, η άνοδος των δεξιών τσαρλατάνων.

Με λίγα λόγια, ενώ υπάρχει ελέφαντας στο δωμάτιο ασχολούμαστε με ασημαντότητες. Αν οι Ευρωπαίοι φοβούνται τον εξαμερικανισμό, ας σκεφτούν μήπως στην Ευρώπη μιμούμαστε σαν χαζοί το κατεστημένο των αμερικανικών ΜΜΕ – Μπριζίτ Μακρόν-«πρώτη κυρία», αδιακρισία, κουτσομπολιά -με αποτέλεσμα να γινόμαστε υστερικοί αλά αμερικανικά. Οι κατηγορίες εναντίον του Μπρετ Κάβανο – επίδοξου βιαστή πριν από μισό αιώνα – δείχνουν πώς τα ΜΜΕ καταργούν το τεκμήριο της αθωότητας, εστιάζουν σε αμελητέα ζητήματα και βγάζουν από τη μέση όποιον δεν τους αρέσει. Αυτό κάνουν στη Γαλλία με τον Μακρόν: την γκιλοτίνα αντικατέστησε το μιντιακό ικρίωμα. Αλλά όπως έλεγε και πάλι ο ντε Γκολ, το δυσκολότερο στοίχημα στην πολιτική είναι να μην ασχολούμαστε με ασημαντότητες.

ΤΑ ΝΕΑ