Διαφθορά και κακοδιαχείριση πίσω από τα χρέη του Δημοσίου

Απευθείας αναθέσεις, εξωπραγματικοί προϋπολογισμοί, έλλειψη δικαιολογητικών, ελλιπής οργάνωση εσωτερικών διαδικασιών, εκπαίδευση του προσωπικού και στελέχωση υπηρεσιών εκτοξεύουν στα ύψη τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου, ενώ ταυτόχρονα καθυστερούν οι πληρωμές των προμηθευτών του.

Τα παραπάνω προκύπτουν από την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Ε.Σ.) το οποίο διαπιστώνει προβλήματα ακόμα και στα ηλεκτρονικά συστήματα και στις εφαρμογές που δεν «επικοινωνούν μεταξύ τους», με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται τεράστιες καθυστερήσεις στην πληρωμή των επιχειρήσεών από το Δημόσιο. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, οι δαπάνες για παράδειγμα των δήμων ή των νοσοκομείων δεν εγκρίνονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς είναι αποτέλεσμα απευθείας αναθέσεων με ελλιπή μάλιστα στοιχεία. Είναι ενδεικτικό ότι τα νοσοκομεία έχουν απλήρωτα χρέη από το 2000, ενώ το υπουργείο Εργασίας δεν πληρώνει την εταιρεία ΣΤΑΣΥ για τα μειωμένα εισιτήρια για ανέργους και ΑμεΑ, δημιουργώντας προβλήματα στην επιχείρηση να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της.

Ειδικότερα, από τους ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν προκύπτουν τα εξής ενδιαφέροντα:

• Υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Το 2017 πραγματοποιήθηκαν από το 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο 205 απευθείας αναθέσεις ύψους 12,072 εκατ. και 104 συμβάσεις συνοπτικών διαγωνισμών αξίας 1,2 εκατ. Αυτό που διαπιστώθηκε από το Ε.Σ. ήταν ότι τα επιμέρους μηχανογραφικά συστήματα αναπτύχθηκαν αυτοτελώς ανά γενικό επιτελείο, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί κάθετες εφαρμογές που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Το Ε.Σ. συστήνει να στελεχωθεί επαρκώς και να καταρτιστεί το προσωπικό για τον έλεγχο των δαπανών, με στόχο να μειωθούν οι χρόνοι εκκαθάρισης των υποχρεώσεων. Παράλληλα συστήνει να γίνει διασύνδεση των μηχανογραφικών εφαρμογών.

• Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Οι λόγοι συσσώρευσης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων οφείλονται:

• Στη χρονοβόρο και γραφειοκρατική μετακύλιση δαπανών παρελθόντων ετών στο τρέχον έτος.

• Σε καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση των χρηματικών ενταλμάτων εξαιτίας της μη προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών.

• Στο μη καταρτισμένο προσωπικό.

• Υπουργεία Οικονομίας και Μεταφορών. Διαπιστώθηκαν μεγάλες καθυστερήσεις στη διαδικασία έγκρισης των προτάσεων κατάρτισης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων - εθνικών πόρων. Συγκεκριμένα, για το 2017 οι προτάσεις κατάρτισης ΠΔΕ ολοκληρώθηκαν στις 21/11/2017, με συνέπεια τη μείωση της απορροφητικότητας του ΠΔΕ. Λόγω της καθυστέρησης αυτής: 33,2 εκατ. στις 31.8.2017 και 44,6 εκατ. στις 31.12.2016 που αφορούσαν σε υποχρεώσεις από πιστοποιημένες εργασίες (εγκεκριμένοι λογαριασμοί), παρέμεναν απλήρωτα, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται στις δημοσιονομικές αναφορές επειδή δεν είχαν εκδοθεί τα σχετικά τιμολόγια. Οι προμηθευτές, όμως, δεν εκδίδουν τιμολόγια, όταν η πληρωμή τους είναι αβέβαιη προκειμένου να αποφύγουν φορολογικές επιβαρύνσεις.

• Σταθερές Συγκοινωνίες. Το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπίστωσε στις Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑΣΥ) ότι τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους είναι αποτέλεσμα της μείωσης των εσόδων από την εισιτηριοδιαφυγή και της λαθρεπιβίβασης αλλά και από τη μη καταβολή των υποχρεώσεων του Δημοσίου, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Η εταιρεία έχει απολέσει 10 εκατομμύρια ακυρώσεις εισιτηρίων σε έναν χρόνο, δηλαδή περίπου 800.000 εισιτήρια τον μήνα. Μάλιστα, έχει χάσει χρήματα και από το Δημόσιο.

Συγκεκριμένα, για τις συμβάσεις με το Δημόσιο που αφορούν μεταφορά ατόμων που δικαιούνται να διακινούνται με τις αστικές συγκοινωνίες είτε δωρεάν είτε με μειωμένο κόμιστρο. Ειδικότερα, οι συμβάσεις που αφορούσαν παιδιά, ανέργους κ.λπ. δεν υπεγράφησαν από το υπουργείο Εργασίας και ως εκ τούτου δεν έχουν μέχρι σήμερα καταβληθεί οι σχετικές αποζημιώσεις. Το συνολικό ύψος των αιτούμενων αποζημιώσεων ανέρχεται για το 2016 στο ποσό των 86.340.715 ευρώ για το οποίο κατατέθηκε στις 3.3.2017 αγωγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών. Για το έτος 2017 το ποσό ανέρχεται σε 105.071.403 ευρώ.

• Νοσοκομεία. Από τον έλεγχο των νοσοκομείων διαπιστώθηκε ότι:

• Το 10%-14% του συνόλου των οφειλών είναι υποχρεώσεις μεγαλύτερες του ενός έτους.

• Το 5%-10% αφορά υποχρεώσεις άνω των 5 ετών.

• Κάποιες (περιορισμένες) υποχρεώσεις παραμένουν απλήρωτες από το 2000.

Τι διαπιστώθηκε στα νοσοκομεία:

• Μη λογιστικοποιημένα παραστατικά.

• Πραγματοποιηθείσες, αλλά μη τιμολογηθείσες δαπάνες.

• Πραγματοποιηθείσες δαπάνες χωρίς δέσμευση πίστωσης στον προϋπολογισμό.

• Μη ορθή παραλαβή προμηθειών από την επιτροπή παραλαβής.

• Καθυστερήσεις σε επεξεργασία, εκκαθάριση και εξόφληση των τιμολογίων.

Μη νόμιμες διαδικασίες

Στο ερώτημα γιατί τα νοσοκομεία δημιουργούν νέες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, το Ελεγκτικό Συνέδριο απαντά ότι είναι αποτέλεσμα των μη νόμιμων διαδικασιών αναθέσεων δημοσίων συμβάσεων προμηθειών. Επίσης, οι προϋπολογισμοί κρίνονται μη ρεαλιστικοί, αφού υπερεκτιμώνται τα έσοδα και υποεκτιμώνται οι δαπάνες, καθώς δεν λαμβάνονται υπόψη ποιοτικά χαρακτηριστικά (αύξηση ασθενών, ανασφάλιστοι και άποροι).

«Πρωταθλήτρια» η Περιφέρεια Αττικής

Μια θλιβερή πρωτιά καταλαμβάνει η Περιφέρεια Αττικής, καθώς αναδεικνύεται πρωταθλήτρια διόγκωσης των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η Περιφέρεια Αττικής αύξησε τα χρέη της προς τρίτους κατά 113,11%, όταν οι περισσότεροι δήμοι και περιφέρειες έχουν αντίστροφη πορεία. Συγκεκριμένα, οι υποχρεώσεις της εκτινάχθηκαν στα 7.444.177 ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2017 από 3.493.049 ευρώ τον Δεκέμβριο του 2016. Σύμφωνα με τους ελεγκτές, η αύξηση οφείλεται στα προβλήματα οργάνωσης εσωτερικών διαδικασιών, εκπαίδευσης του προσωπικού και στελέχωσης συγκεκριμένων υπηρεσιών.

Από τους ελεγχθέντες δήμους που χρηματοδοτήθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), οι δήμοι Αχαρνών, Πεντέλης και Περιστερίου είχαν τη μεγαλύτερη μείωση χρεών. Οι περισσότεροι δήμοι δεν διαθέτουν Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου που θα βοηθούσε στον εντοπισμό εσωτερικών αδυναμιών που οδηγούν στα ληξιπρόθεσμα χρέη. Από τους ελεγχθέντες φορείς μόνο ο Δήμος Αθηναίων και οι Περιφέρειες Αττικής και Κ. Μακεδονίας διαθέτουν αντίστοιχες υπηρεσίες, οι οποίες όμως δεν έχουν ενεργοποιηθεί προς αντίστοιχους ελέγχους.

ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ

Η Καθημερινή