Το τεκμήριο της αθωότητας και πολιτική απαιδευσία - Της Σώτης Τριανταφύλλου

Η κυβέρνηση ολισθαίνει σε συμπεριφορά κανιβάλων και τρολ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Πριν από λίγες μέρες ο πρωθυπουργός θριαμβολογούσε στο κοινοβούλιο για τη σύλληψη λαθρεμπόρων χρυσού. Δεν ήταν η πρώτη θριαμβολογία στη γραμμή των Εξολοθρευτών της Διαπλοκής και της Διαφθοράς, ούτε, φυσικά, η πιο σοβαρή: ο ΣΥΡΙΖΑ βλέπει τον εαυτό του σαν το τάγμα των λευκών ιπποτών που θα μας σώσουν από τους Κακούς· από τη διαπλοκή του «παλιού συστήματος» όπου όλοι όσοι δεν είναι αριστεροί έχουν λερώσει τα χέρια τους. Κι επειδή, από την ίδια του την ιδεολογία ενθαρρύνει την ανομία του κοινωνικού περιθωρίου, αντισταθμίζει αυτή τη στάση με δήθεν σταυροφορίες κάθαρσης. Ωστόσο, παρά τις διαπομπεύσεις, τη λάσπη, τους οστρακισμούς, τους δηλητηριώδεις ψιθύρους, δεν υπήρξαν σαφή αποτελέσματα μέχρι σήμερα. Δεν έχει σημασία: για τον ΣΥΡΙΖΑ αρκούν οι εντυπώσεις, το βδελυρό ίζημα που μένει όταν διασύρονται άνθρωποι ― πολιτικοί αντίπαλοι, δημόσια πρόσωπα που μπαίνουν στο στόχαστρο. Όπως εύχεται μεγαλοφώνως ο κ. Πολάκης, καλό είναι να βγουν από τη μέση και να πάψουν να ενοχλούν τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ακόμα και ο απλός πολίτης, που δεν έχει διαβάσει το Σύνταγμα και δεν γνωρίζει με ακρίβεια τους νόμους, καταλαβαίνει, με την απλή λογική, το τεκμήριο της αθωότητας και, προπάντων, την αρχή της ανεξαρτησίας των εξουσιών. Αλλά αυτό που σοκάρει περισσότερο στην απαιδευσιά του πρωθυπουργού και των κυβερνητικών στελεχών είναι το πώς μεγάλωσαν μέσα στον ακτιβισμό και το πώς οργάνωσαν αγώνες χωρίς να έχουν την παραμικρή ιδέα για την κοινωνία την οποία ήθελαν να αλλάξουν. Ο κ. Τσίπρας αγωνίστηκε στο μαθητικό κίνημα περιφρονώντας τη γνώση, την πειθαρχία, τους κανόνες της δημοκρατικής κοινωνίας. Επιθυμούσε να ανατρέψει μια τάξη πραγμάτων για την οποία είχε μια μυθική εικόνα, το παραμορφωμένο είδωλο του ΚΚΕ. Για ευνόητους λόγους, το μαθητικό κίνημα στηρίζεται στην εύληπτη συνθηματολογία και δεν θα υπήρχε χωρίς τον χειρισμό των ενηλίκων: θυμίζει την εκμετάλλευση των παιδιών στα ολοκληρωτικά συστήματα ― χιτλερική νεολαία, Κομσομόλοι, Πιονιέροι ― τη διαπαιδαγώγησή τους με ιδανικά εθνικισμού, ρατσισμού, κομμουνισμού, απουσίας αρετής του πολίτη. Το πρόβλημα για τη δημοκρατία είναι ότι έτσι αναδεικνύονται κραυγαλέοι αλλά μικρόνοες συνδικαλιστές που, σε πλείστες περιπτώσεις, στελεχώνουν αργότερα τις πολιτικές ηγεσίες.

Η μη αναγνώριση του τεκμηρίου της αθωότητας είναι χαρακτηριστικό της καταγγελτικής συμπεριφοράς που έχει νομιμοποιηθεί στα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης, αλλά που έχει μακρά ιστορία στην αριστερά. Όπως είναι γνωστό από την ιστορία, η αριστερά καταγγέλλει τους πάντες, ακόμα και τα ίδια της τα μέλη: δικάζει, καταδικάζει, εξοστρακίζει και εκτελεί. Αν και προπαγανδίζει ότι είναι η μοναδική παράταξη που αγωνίζεται για την κοινωνική δικαιοσύνη και την ατομική αξιοπρέπεια, εμφορείται από το δόγμα ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα καταργώντας στην πράξη όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο κ. Τσίπρας πρέπει να μάθει, έστω καθυστερημένα, ότι το τεκμήριο της αθωότητας ― αποτέλεσμα του νομικού Διαφωτισμού ― ισχύει από τον 18ο αιώνα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Δεν το σέβονταν μόνο το βραχύβιο ναζιστικό καθεστώς και το πολύ μακροβιότερο κομμουνιστικό. Όσο για την Ελλάδα, το Σύνταγμα που ψήφισε τον Μάιο του 1827 η Τρίτη Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα, όριζε στο άρθρο 15 το τεκμήριο μη ενοχής: «Έκαστος προ της καταδίκης του δεν λογίζεται ένοχος». Ο μη σεβασμός αυτού του κριτηρίου σημαίνει μη σεβασμό της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, επηρεασμό των δικαστών και αποφάσεις όχλου. Όταν μιλάμε για κάποιον κατηγορούμενο (σε μερικές ευρωπαϊκές γλώσσες, για τον εναγόμενο, τον «υπερασπιζόμενο τον εαυτό του»-defendant) σε παρέες, ο αντίκτυπος είναι φυσικά μικρότερος: αλλά, στην Ελλάδα, το καφενείο, ο καφενές, έχει γίνει κυβέρνηση. Όσο για τα μέσα ενημέρωσης ― επίσημα και ανεπίσημα ― μερικά από τα οποία καταγγέλλει ο ΣΥΡΙΖΑ, προσβάλλουν πράγματι την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος που τα χαρακτηρίζει βοθροκάναλα.

Από τη σκοπιά του συνταγματικού δικαίου, υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα στην ελευθερία του Τύπου, στην ελευθερία της έκφρασης και στο δικαίωμα πληροφόρησης αφενός και στο δικαίωμα της ανθρώπινης αξίας και προσωπικότητας του κατηγορουμένου αφετέρου. Το πρόβλημα αυτό δεν έχει λυθεί: τα ΜΜΕ διατυπώνουν κρίσεις περί ενοχής κατηγορουμένων, δημιουργούν θέαμα γύρω από υποψίες και φήμες. Αλλά, σύμφωνα με το Σύνταγμα, «ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας». Τι είναι η αξία του ανθρώπου; Ο κ. Τσίπρας και οι περί αυτών δεν ξέρουν: στη νοοτροπία τους δεν τίθεται ζήτημα απαραβίαστου πυρήνα της προσωπικότητας του ατόμου ως φυσικού υποκειμένου δικαίου που είναι φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Έτσι, εύκολα, η κυβέρνηση ολισθαίνει σε συμπεριφορά κανιβάλων και τρολ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι κυβερνώντες συμπεριφέρονται σαν σε καφενείο. Αλλά εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε μια τερατώδη υπερβολή μικροπολιτικής  και ελλείμματος δημοκρατική παιδείας. Η αριστερά καταγγέλλει και τιμωρεί· δεν σέβεται τους αντιπάλους της. Λέμε συχνά σχολιάζοντας την αριστερή ηγεμονία ότι την τροφοδότησε η δεξιά η οποία μετά τον εμφύλιο πόλεμο δεν σεβάστηκε τους ηττημένους: οι διώξεις εναντίον της αριστεράς δημιούργησαν εκ του μηδενός το ηθικό πλεονέκτημα. Αναρωτιέται κανείς σε τι βασανιστήρια θα είχαν υποβάλει τους εχθρούς τους αν είχαν νικήσει αυτοί που ηττήθηκαν.

Athens Voice