20 χρόνια ευρώ: success story ή εφιάλτης;

Αντί να ενώσει τους Ευρωπαίους το ευρώ αποτελεί συχνά αφορμή εντάσεων. Ήταν τελικά η εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος «μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις του 20ου αιώνα», όπως έλεγε ο Χέλμουτ Κολ;

Euro-Münze (picture-alliance/dpa/J. Stratenschulte)

Σε 11 από τις τότε 15 χώρες-μέλη της Ευρωζώνης το ευρώ εισήχθη την 1η Ιανουαρίου του 1999 ως επίσημο μέσο πληρωμής. Αρχικά σε ηλεκτρονική μορφή και τρία χρόνια αργότερα με τη μορφή χαρτονομισμάτων και κερμάτων. Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1998, ο τότε καγκελάριος Χέλμουτ Κολ έκανε λόγο στη βουλή για «μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις του 20ου αιώνα».

Η Γερμανία είναι ο μεγάλος κερδισμένος από την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος και την ενιαία αγορά. Σχεδόν το 40% των γερμανικών εξαγωγών προορίζονται για χώρες-μέλη της Ευρωζώνης, χωρίς να προκύπτει κόστος για συνάλλαγμα και ασφάλιστρα διακυμάνσεων της συναλλαγματικής ισοτιμίας.

Την Πρωτοχρονιά του 2002 χαρτονομίσματα και κέρματα του ευρώ κυκλοφόρησαν σε 12 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Δεν είχαν κοπάσει ακόμα οι εορτασμοί και τα πυροτεχνήματα όταν μπροστά στις τράπεζες άρχισαν να δημιουργούνται ουρές κόσμου που ήθελαν να πιάσουν στα χέρια τους τα πρώτα ευρώ για τα οποία τόσα είχαν ακούσει.

Δύσπιστοι έναντι του ευρώ ακόμα και Γερμανοί

H δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα ενέτεινε την δυσπιστία πολλών Ευρωπαίων έναντι του ευρώ.

Όμως η ευφορία των πρώτων ετών εξανεμίστηκε το αργότερο με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2008 και την κρίση χρέους σε αρκετές χώρες της Ευρωζώνης. Σε πρόσφατη σφυγμομέτρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 70% των Γερμανών απαντά ότι το ευρώ ωφελεί τη Γερμανία. Μόλις ένα χρόνο νωρίτερα το ποσοστό έφθανε το 76%.

20 χρόνια μετά την εισαγωγή του το ευρώ είναι σήμερα το επίσημο μέσο συναλλαγής σε 19 ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ η Ευρωζώνη θα πρέπει σύντομα να διευρυνθεί: «Το ευρώ σχεδιάστηκε για να γίνει το ενιαίο νόμισμα ολόκληρης της Ευρώπης», έλεγε το φθινόπωρο του 2017 ο Λουξεμβουργιανός πολιτικός.

Είναι γεγονός ότι οι χώρες της ΕΕ έχουν δεσμευθεί να εισάγουν το ευρώ όταν θα πληρούν τις προϋποθέσεις, όπως χαμηλός πληθωρισμός και υγιή δημοσιονομικά. Ενδιαφέρον για υιοθέτηση του ευρώ έχουν εκδηλώσει η Βουλγαρία και η Κροατία. Ο ευρωπαίος Επίτροπος Νομισματικών Υποθέσεων Βάλντις Ντομπρόφσκις προειδοποιεί ωστόσο ότι με αφορμή την οικονομική κρίση θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι νέες χώρες-μέλη θα είναι επιτυχημένες οικονομικά μέσα στην Ευρωζώνη.

Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ θεωρεί το ευρώ μια ιστορία επιτυχίας: «Πετύχαμε να κάνουμε το ευρώ αμέσως μετά την εισαγωγή του το δεύτερο σε ισχύ νόμισμα του κόσμου». Το μήνυμα του πρώην επικεφαλής της Ευρωτράπεζας προς την ΕΕ και την ΕΚΤ είναι σαφές: «Να προχωρήσει το συντομότερο η Οικονομική και Νομισματική Ένωση στην Ευρώπη».

Γερν Μπέντερ & Άλκιμος Σαρτόρος

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Deutsche Welle