Σε αχαρτογράφητα νερά η Βενεζουέλα

Νικολάς Μαδούρο και Χουάν Γουαϊδό

Εκρηκτική κατάσταση στη Βενεζουέλα, αφού η χώρα έχει πλέον δύο προέδρους | AP Photo

Τους δεσμούς με τις ΗΠΑ διέκοψε ο Νικολάς Μαδούρο, αφού ο Ντόναλντ Τραμπ αναγνώρισε ως ηγέτη της Βενεζουέλας τον πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης -του μοναδικού θεσμού υπό τον έλεγχο της αντιπολίτευσης- Χουάν Γουαϊδό, ο οποίος αυτοανακηρύχθηκε μεταβατικός πρόεδρος της χώρας με αποτέλεσμα η χώρα να έχει πλέον δύο προέδρους.

Ακολούθησαν ο Καναδάς κι επτά χώρες της Νότιας Αμερικής μεταξύ των οποίων οι Βραζιλία, Αργεντινή, Κολομβία και Περού προσφέροντας σημαντική διεθνή στήριξη. Αντίθετα, Μεξικό, Βολιβία, Κούβα και Τουρκία εξέφρασαν την υποστήριξή τους στον εκλεγμένο πρόεδρο.

Τα περισσότερα κράτη μέλη της Ομάδας της Λίμας, του οργανισμού στον οποίο συμμετέχουν χώρες του δυτικού ημισφαιρίου, τάχθηκαν υπέρ του και υπέρ της έναρξης μιας διαδικασίας δημοκρατικής μετάβασης στη Βενεζουέλα «προκειμένου να διεξαχθούν νέες εκλογές το συντομότερο».

Ο Γουαϊδό σε δήλωσή του προέτρεψε της ξένες πρεσβείες να κρατήσουν τους διπλωμάτες τους στη χώρα, αφού ορκίστηκε να αναλάβει «όλες τις εξουσίες της προεδρίας» για να σταματήσει ο «σφετερισμός» της, υποστηρίζοντας ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να σώσει τη Βενεζουέλα από τη «δικτατορία» και να αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη.

«Γνωρίζουμε ότι αυτό θα έχει συνέπειες» δήλωσε σε πλήθος συγκεντρωμένων ο 35χρονος, που θέλει να ανατρέψει τον Μαδούρο. Χθες χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους του Καράκας και πόλεων σε όλη τη χώρα, αλλά και έξω από αυτήν από το Μεξικό μέχρι το Χονγκ Κονγκ ομογενείς ζήτησαν να τελειώσει η «τυραννία» του Μαδούρο.

Ποιοι στηρίζουν ποιον

Σήμερα ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι αφού οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν πια την εξουσία του «πρώην προέδρου» δεν δέχονται τη χθεσινή εντολή του να φύγουν από τη λατινοαμερικάνικη χώρα οι Αμερικανοί διπλωμάτες μέσα 72 ώρες.

Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον θεωρεί πως ο Μαδούρο δεν έχει δικαίωμα να διακόψει τις διμερείς διπλωματικές σχέσεις ή να κηρύξει τους διπλωμάτες μας personae non gratae», πρόσθεσε ο Πομπέο. «Οι ΗΠΑ διατηρούν διπλωματικές σχέσεις με τη Βενεζουέλα, και θα τις διεξάγουν με την κυβέρνηση του μεταβατικού προέδρου Γκουαϊδό, ο οποίος προσκάλεσε την αποστολή μας να παραμείνει στη Βενεζουέλα», ανέφερε.

«Καλούμε όλα τα μέρη να απόσχουν από τη λήψη μέτρων που αντίκεινται στα προνόμια και στην ασυλία που απολαύουν τα μέλη της διπλωματικής κοινότητας», συμπλήρωσε ο ΥΠΕΞ. «Οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν στις προσήκουσες ενέργειες για να καταστήσουν υπεύθυνο οποιονδήποτε θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια της αποστολής μας και του προσωπικού μας», διεμήνυσε ακόμη ο Πομπέο.

Από την πλευρά της η Ρωσία, σημαντικός σύμμαχος της Βενεζουέλας, επέκρινε τις αμερικανικές ενέργειες εναντίον του Μαδούρο, με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, να αναφέρει ότι «δεν είναι αποδεκτή» έξωθεν ανάμειξη υπογραμμίζοντας πως οι δηλώσεις αξιωματούχων των ΗΠΑ με τις οποίες υπονοείται η πιθανότητα στρατιωτικής επέμβασης στη Βενεζουέλα είναι πολύ επικίνδυνες.

Η Μόσχα προειδοποίησε επίσης τις ΗΠΑ να μην επέμβουν στρατιωτικά στην Βενεζουέλα, σημειώνοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα πυροδοτήσει ένα καταστροφικό σενάριο, μετέδωσε το πρακτορείο Ίντερφαξ επικαλούμενο δηλώσεις του υφυπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριαμπκόφ.

Η Ρωσία θα σταθεί στο πλευρό της Βενεζουέλας για την προστασία της εθνικής της κυριαρχίας και της αρχής της μη ανάμειξης στις εσωτερικές της υποθέσεις, πρόσθεσε ο Ριαμπκόφ, σύμφωνα με το πρακτορείο Interfax, σημειώνοντας επίσης ότι η Μόσχα αναμένει από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες να εντείνουν τις πιέσεις στο Καράκας.

Επίσης, το Ιράν στηρίζει τον Μαδούρο «και τον λαό της Βενεζουέλας κατά των αθέμιτων και παράνομων ενεργειών όπως απόπειρες πραξικοπήματος και ξένη ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Μπαχράμ Γασεμί.

Η Κίνα ανακοίνωσε ότι αντιτίθεται σε έξωθεν κυρώσεις ή ανάμειξη στη Βενεζουέλα και υποστηρίζει τις προσπάθειες της χώρας αυτής να προστατεύσει την ανεξαρτησία και τη σταθερότητά της.

Η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Χουά Τσουνγίνγκ, κάλεσε όλες τις πλευρές να βρουν με ηρεμία και λογική μια ειρηνική λύση. Η χώρα του έχει δανείσει πάνω από 50 δισεκατομμύρια δολάρια στη Βενεζουέλα μέσω συμφωνιών «πετρέλαιο έναντι δανείου» την τελευταία δεκαετία, εξασφαλίζοντας την προμήθεια ενέργειας. Ωστόσο η χρηματοδότηση στέρεψε καθώς η οικονομία της Βενεζουέλας άρχισε να παίρνει την κατιούσα το 2015, υπό την πίεση της πτώσης των τιμών του πετρελαίου.

Τι λένε οι Ευρωπαίοι

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διά στόματος της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας πρότεινε να προκηρυχθούν «ελεύθερες» εκλογές τονίζοντας παράλληλα ότι η φωνή του λαού «δεν μπορεί να αγνοηθεί».

«Την 23η Ιανουαρίου, ο λαός της Βενεζουέλας απαίτησε μαζικά δημοκρατία και τη δυνατότητα να αποφασίσει ελεύθερα για το μέλλον του. Η Ε.Ε. απευθύνει έκκληση να αρχίσει αμέσως μια πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε ελεύθερες και αξιόπιστες εκλογές, όπως προβλέπει η συνταγματική τάξη», πρόσθεσε η ίδια.

Σε αυτό το στάδιο οι 28 απέφυγαν να αναγνωρίσουν ρητά τον Γκουαϊδό αναφέροντας απλά πως «τα δικαιώματα, η ελευθερία και η ασφάλεια όλων των μελών της Εθνοσυνέλευσης, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της, Χουάν Γκουαϊδό, πρέπει να τύχουν (...) απόλυτου σεβασμού».

Ο πρόεδρος της Γαλλίας χαιρέτισε «το θάρρος εκατοντάδων χιλιάδων Βενεζουελάνων που διαδηλώνουν για την ελευθερία τους» απέναντι στην «παράνομη εκλογή του Νικολάς Μαδούρο» και είπε πως η Ευρώπη «υποστηρίζει την αποκατάσταση της δημοκρατίας» στη χώρα αυτή.

Μετά τη δήλωση του Εμανουέλ Μακρόν, Γάλλος αξιωματούχος υποστήριξε ότι «η πρόθεσή μας είναι να ενθαρρύνουμε μια δημοκρατική διαδικασία στη Βενεζουέλα. Η Γαλλία θα αναγνωρίσει όποιον εκλεγεί στο τέλος μιας τέτοιας διαδικασίας».

Και ο υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας, Χοσέπ Μπορέλ, σημείωσε πως οι «εκλογές» είναι «η μοναδική» «δυνατή» λύση για την έξοδο από την κρίση στη Βενεζουέλα. «Πρέπει να αποτρέψουμε την επιδείνωση της κατάστασης και κάτι τέτοιο απαιτεί χωρίς καμία αμφιβολία μια διαδικασία παρέμβασης προκειμένου να διασφαλιστεί η μοναδική δυνατή διέξοδος που είναι οι εκλογές», εξήγησε.

Στο μεταξύ, κυβερνητική πηγή που επικαλείται το πρακτορείο Reuters ανέφερε πως ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ σχεδιάζει να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον Γκουαϊδό έπειτα από συνομιλίες που είχε με ηγέτες χωρών της Λατινικής Αμερικής στο Νταβός.

Αυξάνεται ο αριθμός των νεκρών

Στη Βενεζουέλα τουλάχιστον 13 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε δύο ημέρες αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, σύμφωνα με πληροφορίες του Γαλλικού Πρακτορείου που επικαλείται ΜΚΟ, προσκείμενη στην αντιπολίτευση.

Οι περισσότεροι από τους θανάτους, καταγράφηκαν στην πρωτεύουσα και σε άλλες περιοχές της χώρας, ανέφερε το Παρατηρητήριο Κοινωνικών Συγκρούσεων της Βενεζουέλας (OVCS).

Ο ειδησεογραφικός ιστότοπος El Pitazo, που επίσης πρόσκειται στην αντιπολίτευση, μετέδωσε ότι οι νεκροί μόνο την Τετάρτη ήταν 16 σε βίαια επεισόδια που ξέσπασαν στις επαρχίες Αμασόνας, Μπαρίνας, Μπολίβαρ, Ταχίρα, Πορτουγκέσα, καθώς και στο Καράκας.

Στις προηγούμενες, πολύμηνες διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης εναντίον του Μαδούρο, το 2017, συνολικά είχαν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 125 άνθρωποι.

«Επικίνδυνη κίνηση, αναμένεται απάντηση»

Όπως γράφει ο Guardian, αναλυτές χαρακτηρίζουν επικίνδυνη την κίνηση του Γκουαϊδό, επειδή αντιπολίτευση μπορεί να έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση, αλλά δεν έχει κανένα έλεγχο στα κρατικά όργανα, στον δημόσιο τομέα ή στις δυνάμεις ασφαλείας.

«Είναι απολύτως σαφές ότι η στρατηγική αποφασίστηκε τόσο από την αμερικανική κυβέρνηση όσο και από την αντιπολίτευση της Βενεζουέλας, ώστε να μοιραστούν τον κίνδυνο», δήλωσε ο πολιτικός αναλυτής Δημήτρης Παντούλας.

Σημείωσε δε πως «η αντίδραση της κυβέρνησης θα έρθει σύντομα και παραμένει ασαφές, εάν οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν τον Γκουαϊδό με τη ζωή τους».

Αναλυτές επίσης έχουν αναφέρει εδώ και καιρό ότι η επιβίωση του Μαδούρο εξαρτάται από την υποστήριξη του στρατού, τον οποίο έχει ανταμείψει με ανώτερες θέσεις. Όμως, δεν είναι ξεκάθαρο πόσο σταθερή είναι αυτή η υποστήριξη.

Ο Γκουαϊδό και η Εθνοσυνέλευση έχουν προσφέρει αμνηστία σε μέλη των ενόπλων δυνάμεων που συμβάλλουν στην επιστροφή στη δημοκρατία, ενώ αυτή την εβδομάδα οι αρχές συνέλαβαν 27 εθνικούς φρουρούς.

Τη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε αποτυχημένο πραξικόπημα από μερίδα χαμηλόβαθμων στελεχών, όμως, ανώτερος αξιωματούχος του στρατού, μιλώντας ανώνυμα στο Reuters, ισχυρίστηκε ότι «η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων είναι πιστή στον Μαδούρο και θα συνεχίσει να τον στηρίζει μέχρι να αποχωρήσει».

Στο μεταξύ η κυβέρνηση της Βραζιλίας απέκλεισε οποιαδήποτε συμμετοχή σε μια ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση για την ανατροπή της κυβέρνησης του Μαδούρο, δήλωσε ο Βραζιλιάνος αντιπρόεδρος Χαμίλτον Μοουράου.

«Η εξωτερική μας πολιτική δεν είναι να επεμβαίνουμε στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών», είπε στους δημοσιογράφους ο αντιπρόεδρος του Ζαΐχ Μπολσονάρου, ο οποίος βρίσκεται στην Ελβετία, όπου συμμετέχει στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός.

Τα τελευταία τρία χρόνια, πάνω από 100.000 πολίτες της Βενεζουέλας πέρασαν τα σύνορα αυτά, αφού αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους λόγω της βαθιάς οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης. Ο αντιπρόεδρος της Βραζιλίας διαβεβαίωσε ότι η χώρα του είναι «έτοιμη» για την ενδεχόμενη αύξηση του αριθμού των προσφύγων και των μεταναστών.

Πάνω από τρία εκατομμύρια πολίτες έχουν μεταναστεύσει, προκαλώντας ανησυχία σε ολόκληρη την ήπειρο. Η πλούσια σε πετρέλαιο χώρα βυθίζεται σε πολιτική και οικονομική κρίση, με τον υπερπληθωρισμό που καθιστά το νόμισμα της άνευ αξίας. Μεγάλες είναι οι ελλείψεις των βασικών φαρμάκων.

Ποιος είναι ο 35χρονος Γουαϊδό

Ο 35χρονος νέος «αστέρας» της πολιτικής της χώρας, που έχει ήδη φροντίσει να έχει και ισχυρούς συμμάχους στο πλευρό του, ήταν σχετικά άγνωστος μέχρι πριν από ένα μήνα, μετά τις εκλογές τις οποίες η αντιπολίτευση μποϊκόταρε και κατήγγειλε ως στημένες.

Μετρώντας μόλις έξι ημέρες στη θέση του ως πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, είχε δηλώσει ότι προτίθεται να αυτοανακηρυθχεί προσωρινός πρόεδρος. Αυτό εκτιμήθηκε ως αρκετά επιθετική κίνηση απέναντι στην κυριαρχία του Μαδούρο και βρήκε αμέσως τη στήριξη του Λουίς Αλμάγκρο, Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, όμως, ταυτόχρονα, άρχισαν να εκφράζονται φόβοι μήπως υπάρξει βίαιη αντίδραση από την κυβέρνηση.

Λίγες ημέρες αργότερα ανακρίθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες, με την κυβέρνηση να μην παραδέχεται ότι βρίσκεται πίσω από αυτή την ενέργεια. Ο 35χρονος πολιτικός δήλωσε μετά την απελευθέρωσή του «Δείτε τι κάνουν. Είναι απελπισμένοι, είμαστε μαχητές όχι θύματα».

Γεννημένος στην Λα Γουάιρα, ένα λιμάνι μόλις 20 μίλια από το Καράκας, ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα το 2007 στο πλαίσιο των φοιτητικών διαδηλώσεων κατά του Ούγκο Τσάβες.

Ο ηγέτης της χώρας προωθούσε τότε αρκετές μεταρρυθμίσεις, όπως η κατάργηση του χρονικού ορίου της θητείας του προέδρου, αλλά και να καταργηθεί η δυνατότητας μονομερούς κήρυξης κατάστασης εκτάκτου ανάγκης.

Το δημοψήφισμα επέφερε τη μοναδική ήττα του Τσάβες στη διάρκεια της εννέα ετών θητείας του και έδωσε τη δυνατότητα στην ανάδειξη ενός κινήματος αντιπολίτευσης. Ένας από τους ηγέτες του κινήματος ήταν ο γνωστός Λεοπόλδο Λόπες, μέντορας του Γουαϊδό.

Ο Λόπες, ο οποίος βρέθηκε σε κατ΄οίκον περιορισμό για αρκετά χρόνια, ήταν εκείνος που έδωσε το χρίσμα στον κατά 12 χρόνια νεότερό του πολιτικό για να ηγηθεί του συνασπισμού «Λαϊκή Βούληση» εντός της Εθνοσυνέλευσης, όταν ξεκίνησε η θητεία της στις 5 Ιανουαρίου.

Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πίστευαν ότι με τις αποφάσεις του 2017 ο Μαδούρο είχε καταφέρει να περιορίσει την Εθνοσυνέλευση. Ο Λόπεζ ήταν ένας από τους πιο επιθετικούς αντιπάλους του Μαδούρο, όμως δεν υπήρχαν πολλοί που θα περίμεναν ο διάδοχός του να δείξει αντίστοιχο πολιτικό θάρρος.

Εφημερίδα των Συντακτών