Πώς μπορούν να αξιοποιηθούν τα νέα δεδομένα για την επίλυση του Κυπριακού - Του Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη*

Κοιτάσματα στρατηγικής υπεραξίας

PUNEET VIKRAM SINGH, NATURE AND CONCEPT PHOTOGRAPHER, VIA GETTY IMAGES

Φωτογραφία αρχείου

Η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρεί αποφασιστικά σε κινήσεις υπεράσπισης χώρου και παρουσίας στον κόσμο των κρατών, όπερ συνιστά και αναγκαίο υπαρξιακό όρο στρατηγικής και πολιτικής δράσης στο διεθνές σύστημα και στην διεθνή πολιτική εν γένει. Η απόφαση της Λευκωσίας να προχωρήσει σε συνομολόγηση ενεργειών, που συνιστούν δυνάμει αμυντική και ενεργειακή συνεργασία με την Γαλλία, ενισχύει έτι περαιτέρω τον ρόλο και τις προοπτικές της Κύπρου στην περιοχή. Τούτου του δεδομένου συνηγορεί και η διαγραφόμενη ως προοπτική απόδοσης της ναυτικής βάσης στο Μαρί και της αεροπορικής βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο στις γαλλικές ένοπλες δυνάμεις, καθώς επίσης και η παραχώρηση δυνατοτήτων εγκατάστασης ραντάρ στην οροσειρά του Τροόδους.

Οι ενέργειες της Λευκωσίας συνιστούν κατά ταύτα άσκηση νομιμότητας και απολύτως θεμιτή δραστηριότητα εντασσόμενη στην κρατική πολιτική δικαιοδοσία της Κυπριακής Δημοκρατίας και του κυπριακού κράτους ως υποκειμένου διεθνούς δικαίου. Τούτο παραπέμπει και στην προσέγγιση του πολιτικού ρεαλισμού, που συνίσταται στην συνομολόγηση συμμαχιών, προκειμένου να καταστεί δυνατή η άσκηση κυριαρχίας και ενδυνάμωσης της παρουσίας του διεθνούς υποκειμένου σε χώρο και χρόνο.

Τα προσφάτως εντοπισθέντα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην κυπριακή θαλάσσια επικράτεια, στον στόχο «Γλαύκος» στο οικόπεδο 10, την κατά το δίκαιο της θάλασσας Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), στο οποίο δραστηριοποιείται η αμερικανικών συμφερόντων εταιρεία ExxonMobil,δεν παραπέμπουν μόνο στο οικονομικό όφελος που θα αποκομίσει, τούτων δοθέντων, η Κυπριακή δημοκρατία, αλλά συνιστούν αφ’ εαυτών γεωστρατηγικής υπεραξίας δεδομένα. Το γεγονός της απόφασης της ExxonMobil να παραμείνει στην Κύπρο για μακρά περίοδο σημαίνει μια γεωστρατηγική και γεωπολιτική αναβάθμιση της Κύπρου, στον βαθμό που η εταιρεία τούτη είναι αμερικανικών συμφερόντων, δηλαδή εκπροσωπεί συμφέροντα της υπερδύναμης, η οποία διαδραματίζει, ως γνωστόν, σημαντικό ρόλο στην διεθνή πολιτική και στην νοτιοανατολική Μεσόγειο. Επομένως, η στήριξη της ExxonMobil σημαίνει και στήριξη της Ουάσιγκτον.

Η αναβάθμιση της κυπριακής κρατικής υπόστασης δια της συνάντησης διεθνών συμφερόντων με την Κύπρο, συνιστά πολιτικό γεγονός που επιβάλλει την αξιοποίηση υφιστάμενου πλεονεκτήματος υπέρ ζητημάτων μείζονος σημασίας για την υπόσταση του κυπριακού ελληνισμού, που άπτονται της διεκδίκησης εθνικής ελευθερίας, δηλαδή της αποκατάστασης της διεθνούς νομιμότητας στην Κύπρο. Τούτο αναφέρεται πρωτίστως στην αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής και των εποίκων από την βόρεια περιοχή της μεγαλονήσου. Διαπιστώνει κανείς την μεγάλων διαστάσεων οικονομική χρησιμότητα των κοιτασμάτων την υπό γεωστρατηγικό πρίσμα μείζονος πολιτικού οφέλους για την Κύπρο αξία και σημασία, που παραπέμπει στην διεκδικούμενη απελευθέρωση των κατεχομένων εδαφών και την ανάκτηση της κυπριακής ανεξαρτησίας, που από το 1974 τέλη σε μια ντε φάκτο αναστολή.

Ευκόλως γίνεται κατανοητό πως το μείζον εν προκειμένω έγκειται στην εθνική επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού έναντι ενός συγκυριακά επερχόμενου πλουτισμού. Είναι εξάλλου σαφές πως μια τέτοια εξέλιξη, συνάδουσα προς αξιοποίηση οικονομικολογιστικά του χώρου κα της γεωστρατηγικής θέσης μπορεί να λάβει χώρα ανά πάσα στιγμή στην πολιτική διαδρομή της Κύπρου, αφού τα δεδομένα που συνιστούν το γεωπολιτικό φαινόμενο παραμένουν ως γεωγραφικές συνιστώσες αναλλοίωτα.

Επομένως, διαπιστώνει κανείς πως ευρισκόμενοι ενώπιον αντιστοίχων διλημματικών εξελίξεων, οι επόμενοι βηματισμοί των πρωταγωνιστών της πολιτικής οφείλουν να προσανατολίζονται ως στάση και συμπεριφορά σε μια άνευ εταίρου επιλογή του εθνικού συμφέροντος, συνθήκη που παραπέμπει σε απολύτως αναμενόμενη εξέλιξη, δεδομένων των υποχρεώσεων μιας κρατικής οντότητας να δίνει προβάδισμα στο εθνικό συμφέρον έναντι οποιασδήποτε άλλης επιλογής. Τούτο λαμβάνει χώρα έναντι ενός ασαφούς ευρωπαϊκού συμφέροντος ως διεθνοπολιτικής επιλογής σε εν εξελίξει ευρισκόμενες διαλεκτικές προσεγγίσεις αντιμετώπισης της σχέσης εθνικού έναντι ευρωπαϊκού.

Το ανωτέρω σκεπτικό εκτείνεται και προς την άμεση ενεργοποίηση των ανακλαστικών της κυπριακής πολιτικής ηγεσίας προς την ταχύτερη δυνατή παραχώρηση αδειοδότησης των υπολοίπων κυπριακής ιδιοκτησίας οικοπέδων, έτσι ώστε αφενός να διασφαλισθεί η αξιοποίησή τους και αφετέρου να ενισχυθεί η υπόσταση της Δημοκρατίας με την Τουρκία να απομακρύνεται ως δυνατότητα παρεμβατικού ρόλου και παρουσίας στην περιοχή. Δεδομένου μάλιστα πως ο αμερικανικός και γαλλικός παράγων αποδεδειγμένα υπερασπίζονται αποτελεσματικά, δηλαδή αποτρεπτικά τα συμφέροντά τους, καλό θα ήταν οι επιλογές της Κυπριακής Δημοκρατίας να στρέφονται αντιστοίχως προς τέτοιες κατευθύνσεις. Είναι γνωστό από την παραδοσιακή συμπεριφορά της τουρκικής πολιτικής πως εκεί που δεν υπάρχει ισχυρή αποτρεπτική δύναμη υπεράσπισης χώρου και ρόλου, η επιθετική ορμή της Άγκυρας ενισχύεται επί το επεκτατικότερον έτι περαιτέρω.

Αυτή την στιγμή διαγράφεται ένα γεωπολιτικό σκηνικό στην ανατολική Μεσόγειο,στο οποίο συμπράττουν δυνάμεις της περιοχής, όπως είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αίγυπτος, το Ισραήλ συνηγορούσης και της ιταλικής πλευράς και της Ουάσιγκτον, με την Τουρκία να είναι εκ των πραγμάτων αποκλεισμένη και εκτός παιχνιδιού. Αυτό συνιστά μια θετική εξέλιξη για την κυπριακή υπόθεση και ευνοϊκή συνθήκη για την παρουσία του ελληνισμού στην περιοχή. Η δημιουργία του αγωγού EastMed ως μια απολύτως αναγκαία επόμενη κίνηση των δρώντων στην περιοχή, που από την λειτουργία του αναβαθμίζει την Κύπρο και την Ελλάδα, εξασφαλίζει κατά μέγα μέρος την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, με επιπλέον όφελος το γεγονός ότι ο πάροχος είναι ευρωπαϊκή χώρα. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα, το οποίο αναλογεί φυσικά και τεράστιο κόστος, που αναλαμβάνουν κατά ταύτα οι χώρες, οι έχουσες την ευθύνη υλοποίησης του προγράμματος.

Σημειώνεται τέλος πως η πιθανολογούμενη δημιουργία σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο θα παρείχε κατά τα ανωτέρω ένα ακόμα γεωπολιτικό πλεονέκτημα αναβάθμισης της Κύπρου στους τομείς της ασφάλειας και της πολιτικής υπεραξίας. Σε μια τέτοια περίπτωση η Ευρώπη ευνοείται καθώς διά του αγωγού θα ενισχυθεί η δυνατότητά σταδιακής απεξάρτησής της από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Οι διάφορες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖενδιαφέρονται για την κατά το δυνατόν ασφαλέστερη, επικερδέστερη και οικονομικότερη αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, χωρίς βεβαίως να έχουν άμεσο ενδιαφέρον για την επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος. Η Κύπρος μπορεί να ξεκινήσει εκ νέου συνομιλίες για το Κυπριακό, εφόσον η διεθνοπολιτική της θέση με βάση τα νέα δεδομένα έχει αναβαθμιστεί σε τέτοιο βαθμό, που να μπορεί να θέσει την υπόθεση επί μιας απολύτως νέας βάσεως για την επίλυση του προβλήματος.

*Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής

Huffington Post