Τσέζαρε Μπατίστι και το Δόγμα Μιτεράν - Της Σώτης Τριανταφύλλου

Σκέψεις για την άνοδο της δεξιάς στην Ευρώπη και για το πώς η έκλειψη της λογικής απειλεί την Ένωση

Πριν από τέσσερις μήνες, στη Βολιβία, συνελήφθη και παραδόθηκε στις ιταλικές αρχές ο Τσέζαρε Μπατίστι, πρώην μέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης Ένοπλοι Προλετάριοι για τον Κομμουνισμό (PAC) που δρούσε στην Ιταλία στη δεκαετία του 1970. H σύλληψή του, η έκδοσή του στην Ιταλία –όπου είχε καταδικαστεί ερήμην για τέσσερις ανθρωποκτονίες– και η ομολογία του μετά από τριάντα οκτώ χρόνια κατά τα οποία δήλωνε αθώος, φέρνουν στην επικαιρότητα μερικά από τα ταμπού της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας.

Όταν, μετά τη δολοφονία του Άλντο Μόρο, έσφιξε ο κλοιός γύρω από τις τρομοκρατικές οργανώσεις, ο Τζέζαρε Μπατίστι, που βρισκόταν ήδη στην παρανομία, κατέφυγε στη Γαλλία. Εδώ έγκειται το πρώτο ταμπού: το πώς η αριστερά (όχι η «άκρα αριστερά») φέρθηκε και φέρεται με επιείκεια, με συμπάθεια, στα παραπλανημένα και θερμοκέφαλα παιδιά της. Ο Φρανσουά Μιτεράν, που μόλις είχε εκλεγεί στην προεδρία, κράτησε αντιευρωπαϊκή στάση· στην αρχή, αδιαφόρησε για το αίτημα των ιταλικών αρχών για την έκδοση των μελών τρομοκρατικών οργανώσεων (Ερυθρές Ταξιαρχίες, Εργατική Αυτονομία, Εργατική Εξουσία, Prima Linea κ.τ.λ.) που είχαν εγκατασταθεί στη Γαλλία από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Το 1985, θεωρητικοποίησε αυτή τη στάση με το λεγόμενο «δόγμα Μιτεράν»: όσοι είχαν καταδικαστεί για βίαιες πράξεις στην Ιταλία μπορούσαν να ζήσουν «ειρηνικά» στη Γαλλία. Ο Μιτεράν δικαιολόγησε την απόφασή του λέγοντας ότι οι ιταλικοί αντιτρομοκρατικοί νόμοι –που προέβλεπαν τη συνεργασία των αρχών με τους «μεταμελημένους» (οι pentiti έδιναν πληροφορίες με αντάλλαγμα ελάφρυνση των ποινών τους) και την εκδίκαση υποθέσεων in abstentia– ήταν άδικοι και δεν εναρμονίζονταν με το «ευρωπαϊκό πνεύμα». Το ευρωπαϊκό πνεύμα θα έπρεπε να σημαίνει το ακριβώς αντίθετο: εδαφική και νομική ενότητα –να μην τίθεται ζήτημα ασύλου μεταξύ δημοκρατικών χωρών–, συνεργασία των αρχών και σεβασμό της δημοκρατικής νομιμότητας.

Το δόγμα Μιτεράν εφαρμόστηκε μέχρι το 2002. Επί προεδρίας Ζακ Σιράκ εκδόθηκε στην Ιταλία ο Πάολο Περσικέτι, ο οποίος, αν και μέλος των Ερυθρών Ταξιαρχιών, δίδασκε πολιτική επιστήμη στο πανεπιστήμιο του Σαιν Ντενί (πρώην Βενσέν, όλοι οι καλοί χωράνε): από την έδρα έκανε την απολογία της αριστερής τρομοκρατίας. Και παρ’ όλ’ αυτά, όταν εκδόθηκε στην Ιταλία, αριστεροί διανοούμενοι (μεταξύ των οποίων ο Μπερνάρ Ανρί Λεβί που χώνει τη μύτη του παντού) άρχισαν να κραυγάζουν περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ο επίσης φυγόδικος Ορέστε Σκαλτσόνε άρχισε απεργία πείνας. Να το δεύτερο ταμπού της πρόσφατης ιστορίας: τα «ανθρώπινα δικαιώματα» έχουν αποκοπεί από τη λογική, χωρίς κανείς να το ομολογεί. Παρατηρητήρια και συμβούλια ορίζουν τα «δικαιώματα» με αυθαίρετο τρόπο διχάζοντας ακόμα περισσότερο τους λαούς και τις ηγεσίες.

«Όταν δεν μπορούμε να κάνουμε επανάσταση στη δική μας χώρα, ονειρευόμαστε να την κάνουμε αλλού. Πρέπει να αποδεικνύουμε ότι είμαστε αριστεροί, ότι δεν έχουμε παραιτηθεί από το ιδεώδες» Τσέζαρε Μπατίστι, πρώην μέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης Ένοπλοι Προλετάριοι για τον Κομμουνισμό (PAC)

Όταν το δόγμα Μιτεράν καταργήθηκε, ο Μπατίστι είχε ήδη φύγει από τη Γαλλία: πήγε πρώτα στο Μεξικό, στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη Βραζιλία κι όταν το 2018 η Βραζιλία αρνήθηκε την προστασία του, ζήτησε άσυλο στη Βολιβία η οποία τον παρέδωσε στις ιταλικές αρχές. Ο σοσιαλιστής Ζιλ Μαρτινέ, πρώην πρεσβευτής της Γαλλίας στην Ιταλία, τον υποστήριζε μέχρι τον θάνατό του το 2006: «Όταν δεν μπορούμε να κάνουμε επανάσταση στη δική μας χώρα» είπε, «ονειρευόμαστε να την κάνουμε αλλού. Πρέπει να αποδεικνύουμε ότι είμαστε αριστεροί, ότι δεν έχουμε παραιτηθεί από το ιδεώδες». Εδώ τίθεται το τρίτο ταμπού περί της «ειρηνικής» διαβίωσης των τρομοκρατών: οι περισσότεροι, αν όχι όλοι από όσους ζουν ακόμα στη Γαλλία, συμμετέχουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε πολιτικές διαμάχες. Και παρότι είναι δύσκολο να επιχειρηματολογήσουν δημοσίως υπέρ της τρομοκρατίας, η ρητορεία τους περιέχει το υπονοούμενο της «καλής αριστερής βίας» έναντι της «κακής δεξιάς βίας» και του «κοινού ποινικού εγκλήματος». Ο Ορέστε Σκαλτσόνε, επιστρέφοντας στην Ιταλία το 2007, μετά από παραγραφή των εγκλημάτων του, δήλωσε ότι ήταν έτοιμος για καινούργιες μάχες.

Προκύπτουν μερικές σκέψεις για την άνοδο της δεξιάς στην Ευρώπη και για το πώς η έκλειψη της λογικής απειλεί την Ένωση. Όταν επί τόσα χρόνια οι ευρωπαϊκές αρχές δεν σέβονταν τον νόμο στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (o Μπετίνο Κράξι έκανε λάθος να ακολουθήσει πολιτική λήθης έναντι της τρομοκρατίας: αντίθετα, οι Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες εφάρμοσαν κατά γράμμα τον νόμο) ή έκφραζαν αφελείς χριστιανικές ιδέες για τους αμαρτωλούς, η επιτυχία του Σαλβίνι δεν πρέπει να μας εντυπωσιάζει. Η εποχή που ήταν λαϊκά ινδάλματα η Μπόννι και ο Κλάιντ, ή ο Μπάαντερ και η Μάινοφ (τους οποίους ο Σαρτρ είχε επισκεφτεί στη φυλακή Στάμχαϊμ) έχει περάσει. Αλλά, διατρέχοντας τα ελληνικά αριστερά έντυπα, διαπιστώνουμε ότι η πρόσφατη σύλληψη του Μπατίστι προκάλεσε οργή και λύπη: σύμφωνα με την αριστερή φαντασίωση, η «Ευρώπη των λαών» σημείωσε μια ακόμα ήττα.

Athens Voice