Βιβλιοκριτική: Δημήτρη Δημητριάδη, "Απ' το χιόνι ως το βαθύ κόκκινο"

Η άλλη πλευρά των πραγμάτων

Δημήτρης Α. Δημητριάδη

“Απ’ το χιόνι ως το βαθύ κόκκινο”

εκδ. Πνοές Λόγου και Τέχνης,

Αθήνα, 2018

Γράφει η Ντίνα Σωτηρίου

Στη διαρκή αναζήτηση της ομορφιάς του κόσμου, πρωταγωνιστικός αποδεικνύεται ο ρόλος της τέχνης, ιδίως όταν εκείνη αναλαμβάνει να εκφράσει την ομορφιά με τρόπο δημιουργικό κι εμπνευσμένο. Η έμπνευση και η δημιουργικότητα στην καλλιτεχνική έκφραση δεν είναι ωστόσο διόλου αυτονόητες. Και ο Δημήτρης Α. Δημητριάδης στην ποιητική του συλλογή «Απ’ το χιόνι ως το βαθύ κόκκινο», αναλαμβάνει να κωδικοποιήσει τα απαιτητικά βήματα προς μια γνήσια καλλιτεχνική έκφραση.

Αλλά ποιες, όμως, οδούς διέρχεται η «σοφή εκείνη διάθεση» του ανθρώπου ώστε να εκφραστεί καλλιτεχνικά; Ο Δημητριάδης αναζητά μια γνησιότητα η οποία δομείται με συναισθήματα εξορυγμένα από τα κοιτάσματα της ψυχής· με την απαλότητα και την αθωότητα της παιδικής ψυχή όπως αυτή αποτυπώνεται, για παράδειγμα, σε παιδικές ζωγραφιές· με την αμεσότητα που διατηρείται απομακρυσμένη από την «πολλή φιλοσοφία», τις θεωρίες και τα ρεύματα που ασελγούν επάνω στο σώμα της τέχνης· με το φως που διαλύει τα σκοτάδια κι επιτρέπει στα σώματα ν’ ανθίσουν. Άλλωστε, το φως επιτρέπει και την ύπαρξη σκιών, χάρη στις οποίες το σχόλιο παραμένει υποφωτισμένο και λειτουργεί υπαινικτικά, χωρίς να κραυγάζει διδακτικά. Χωρίς, επιπλέον, να απορρίπτει το τυχαίο, που έχει κι εκείνο την αξία του όταν δεν καταντά φορτικό κι όταν δεν απολήγει ρυθμιστής μιας ολόκληρης ζωής, ο ποιητής προκρίνει το καλλιτεχνικό σχέδιο, την πρωτοβουλία και την αποφασιστικότητα, που δεν επιτρέπουν στις εξελίξεις να απορρέουν απλώς από τον παράγοντα της τύχης.

Η γνήσια καλλιτεχνική έκφραση, αντίστροφα, οφείλει να αποφεύγει, κατά τον Δ. Α. Δημητριάδη, ποικίλες κακοτοπιές. Διογκωμένα βιογραφικά σημειώματα δεν έχουν πραγματική σχέση με το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Κραυγές και ψευτοκλάματα, για κοινωνικοπολιτικά θέματα, επίσης απορρίπτονται. Στο σημείο αυτό ο ποιητής επισημαίνει ότι το γενικευμένο «παπαγάλισμα» της αναπηρίας της εποχής δεν συνιστά αυτομάτως κάποια καλλιτεχνική μετουσίωση, ιδίως όταν το εν λόγω «παπαγάλισμα» εκπέμπει ψυχρή αντιμετώπιση του θέματος, αποστασιοποίηση και υπεροψία.

Ο Δημητριάδης, αξιοποιώντας το βασικότερο στοιχείο της ποιητικής του, τη λιτότητα και την αποφθεγματικότητα, πετυχαίνει καταρχάς την αμεσότητα στη μετάδοση των ποιητικών του σχολίων. Ο μεταφορικός λόγος, εναλλασσόμενος με την κυριολεξία, πολλαπλασιάζει τα νοητικά επίπεδα. Εικόνες πολλαπλασιάζονται, αντιθέσεις και μεταφορές μεταφέρουν το σημαινόμενο. Ο χρόνος, η φθορά, ο θάνατος, είναι παρόντες, ακόμα και σε σκηνές όπου κυριαρχεί η ομορφιά.

Η παρούσα συλλογή, αλλά και ολόκληρο το μέχρι τώρα ποιητικό έργο του ποιητή, συνιστούν μια ιδιαίτερη θέαση του κόσμου μέσα από έναν ποιητικό λόγο λιτό, πυκνό και βαθιά ριζωμένο στα χώματα των μεγάλων κλασικών ποιημάτων και μύθων. Δεν είναι υπερβολικό να πει κανείς ότι το έργο αυτό μπορεί να διαβαστεί σαν μια καίρια πρόταση για το παρόν και το μέλλον της ποίησης στον τόπο μας, μακριά από βερμπαλισμούς, πόζες και ρηχές αναζητήσεις. Ο ποιητής αναζητά με θάρρος και υπομονή την αλήθεια, μέσα στον σύγχρονο κόσμο της αποδόμησης, στον οποίο η πίστη έχει χαθεί. Το ίδιο θάρρος δείχνει κι όταν αποκαλύπτει την άλλη πλευρά των πραγμάτων: τη φωτεινή, μέσα στο σκότος, την τρυφερή μέσα στις σκληρότερες αλήθειες.