Τα άδεια παπούτσια...

Για πολλούς τα παπούτσια χρησιμεύουν μόνο για να μην πατούν ξυπόλητοι στο έδαφος. Για τους περισσότερους είναι κάτι παραπάνω και φροντίζουν να τα συνδυάζουν όμορφα με τα ρούχα τους. Για κάποιους άλλους, ωστόσο, τα παπούτσια συμβολίζουν αγαπημένα πρόσωπα που έχουν πια πεθάνει.

Φωτο:  Pol Úbeda Hervàs

«Είναι σαν να πέθανε 365 φορές. Κάθε φορά που ξυπνάω πιέζω τον εαυτό μου να ζήσει σ’ αυτόν τον κόσμο. Δεν υπάρχει κανένα χάπι που να μπορώ να πάρω, τίποτα να πιώ, κανένα μέρος να πάω, κανένας άνθρωπος να δω, μήπως και με κάνει να νιώσω διαφορετικά - είναι μια ισόβια καταδίκη».

Ανατριχιαστικά τα λόγια της Suzy Taylor, μητέρας της 19χρονης Georgia MacBeath, διαγνωσμένης με κατάθλιψη, που αυτοκτόνησε πριν δυόμισι περίπου χρόνια στη Ροτορούα της Νέας Ζηλανδίας, όπου οι αυτοκτονίες έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, παίρνοντας τη μορφή επιδημίας. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε, που η Suzy γεύεται αυτήν την πίκρα: το 1995 αυτοκτόνησε ο σύζυγός της και το 2001, η καλύτερή της φίλη.

To 2017, στην όχθη της λίμνης Ροτορούα, εκτέθηκαν 606 ζευγάρια παπούτσια, ένα για κάθε άνθρωπο που αυτοκτόνησε την προηγούμενη χρονιά, οι περισσότεροι νέοι. Και η μακάβρια αυτή έκθεση, που υποστηρίζεται από το σύστημα υγείας της Νέας Ζηλανδίας, έκανε το γύρο της χώρας. Οι γονείς κρατούν τα άδεια παπούτσια των εκλιπόντων παιδιών τους, ίσως για να τους θυμίζουν τους δρόμους που δεν πρόλαβαν να διαβούν στη μικρή ζωή τους…

Η Suzy Taylor κρατά τα παπούτσια της κόρης της...

Photograph: YesWeCare coalition, Theguardian.com

606 ζευγάρια παπούτσια στην όχθη της λίμνης Ροτορούα...

Photograph: Mead Norton/Getty Images, Theguardian.com

Η Paula Tavai, διοργανώτρια της εκδήλωσης, με τη φωτογραφία του γιου της, Donny McGregor, που αυτοκτόνησε το 1997

PHOTO/STEPHEN PARKER, Rotorua Daily Post

Η πικρή αλήθεια είναι, πως η Νέα Ζηλανδία έχει τον ψηλότερο δείκτη νεανικών αυτοκτονιών (κάτω των 25) στον ανεπτυγμένο κόσμο, πέντε φορές μεγαλύτερο από τη Βρετανία και δύο από την Αυστραλία. Μητέρες που έχουν χάσει τα παιδιά τους δεν σταματούν να κάνουν εκκλήσεις για μεταρρυθμίσεις στο σύστημα υγείας ως προς την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Όμως, άνθρωποι αφαιρούν τη ζωή τους σε όλες τις χώρες, ανεξαρτήτως φύλου και φυλής, θρησκείας, κοινωνικής θέσης ή μόρφωσης. Μεγαλύτερα ποσοστά αυτοχειριών, ωστόσο, έχουν οι νέοι και οι άνθρωποι τρίτης ηλικίας.

Ο φοιτητικός σύλλογος του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ έχει καθιερώσει εβδομάδα αφύπνισης κατά της αυτοκτονίας, κατά τη διάρκεια της οποίας φοιτητές δώρισαν και εξέθεσαν πρόσφατα 95 ζευγάρια παπούτσια που αντιστοιχούν σε 95 φοιτητές που αυτοκτόνησαν στην Αγγλία και Ουαλία το ακαδημαϊκό έτος 2017/18, ενώ ανώνυμη τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης από φοιτητές προς φοιτητές λειτουργεί στο Πανεπιστήμιο κάθε νύχτα και επί 24ώρου βάσεως την περίοδο των εξετάσεων. Παράλληλα, το ίδιο το Πανεπιστήμιο δαπανά κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο λίρες για την πρόληψη των αυτοκτονιών.

95 ζευγάρια παπούτσια στο Πανεπιστήμιο του Nottingham

Photo University of Nottinghan Students' Union, BBC.com

Τι γίνεται όμως στην Ελλάδα; Ας ρίξουμε μια ματιά στους αριθμούς αυτοκτονιών στη χώρα μας. Μεταξύ αυτών, έφηβοι και νεαρά άτομα που νιώθουν πως η ζωή έγινε δυσβάστακτο βάρος στις πλάτες τους. Τα έτη λαμβάνονται ενδεικτικά.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ:

Το 2016 (τελευταίο διαθέσιμο έτος στοιχείων), οι αυτοκτονίες ανήλθαν στις 484, 23 μεταξύ 15 και 24 ετών.

Το 2015, σε 529, 23 μεταξύ 15 και 24 ετών.

Το 2014, σε 450, 35 μεταξύ 15 και 24 ετών.

Το 2013, σε 533, 29 μεταξύ 15 και 24 ετών.

Το 2003, σε 375, 31 μεταξύ 15 και 24 ετών.

Το 2000, σε 382, 41 μεταξύ 15 και 24 ετών.

Το τελευταίο διάστημα θρηνήσαμε αρκετούς νέους ανθρώπους στη χώρα μας, οι περισσότεροι των οποίων -αν είχαν ζητήσει βοήθεια ή οι αρμόδιοι είχαν δράσει υπεύθυνα και έγκαιρα - θα βρίσκονταν τώρα ανάμεσά μας. Ο 20χρονος Βαγγέλης Γιακουμάκης δεχόταν άγριο bullying (εκφοβισμό) και περνούσε ένα μαρτύριο που όλοι γνώριζαν, αλλά κανείς δεν μιλούσε. Η 21χρονη Λίνα Κοεμτζή δεν θα είχε πέσει από τον ένατο όροφο της φοιτητικής εστίας, αν είχε καταγγείλει στις αρχές το διαδικτυακό bullying που δεχόταν. Η 14χρονη δεν θα είχε πέσει στις γραμμές του τραίνου στο Μοσχάτο, αν οι Αρχές – οι οποίες γνώριζαν τη σχέση της με τον 43χρονο - είχαν επέμβει άμεσα.

Το θλιβερό έθιμο των άδειων παπουτσιών εξαπλώνεται σε ολοένα και περισσότερες χώρες, γεγονός που καταδεικνύει ότι το πρόβλημα γιγαντώνεται και καλεί σε επαγρύπνηση. Η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Η αστυνομία και οι κοινωνικές υπηρεσίες πρέπει να είναι σε ετοιμότητα, γιατί και το ένα λεπτό μπορεί να αποβεί μοιραίο. Χρόνος για καθυστέρηση δεν υπάρχει. Γραφειοκρατία δεν χωρεί, όταν έχουμε να κάνουμε με ζωές. Η ψυχολογική και φαρμακευτική υποστήριξη οφείλει να είναι προσβάσιμη σε όλους και κυρίως στα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη. Ας έχουμε όλοι τα μάτια μας ανοιχτά κι αν χρειαστεί, να ενημερώνουμε αμέσως τις Αρχές όταν κάποιος σκέφτεται να κάνει κακό στον εαυτό του ή υφίσταται bullying. Οι δε Αρχές να κινούνται τάχιστα.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) τέλος, περίπου 800.000 άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο, δηλαδή ένα άτομο κάθε σαράντα δευτερόλεπτα! Υπολογίζεται δε, ότι σε κάθε αυτόχειρα αντιστοιχούν 20 άλλοι που κάνουν αποτυχημένη απόπειρα. Επί πλέον, ο θάνατος λόγω αυτοκτονίας είναι η δεύτερη αιτία θανάτου σε νέους μεταξύ 15 και 29 ετών. Ως εκ τούτου, ο Οργανισμός  θεωρεί ότι οι αυτοκτονίες είναι μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας κι έχει θέσει ως στόχο της μείωση του αριθμού τους διεθνώς κατά το ένα τρίτο έως το 2030.

Ας βοηθήσουμε όλοι.

Για να μην υπάρχουν πια άδεια παπούτσια σε καμιά γωνιά της Γης…