Μια δύσκολη Κυριακή στην Κωνσταντινούπολη

Ένας μικρός οδηγός για την αυριανή μητέρα των εκλογικών μαχών

Παύλος Τσίμας

ASSOCIATED PRESS

Από τη συγκέντρωση του Εκρέμ Ιμάμογλου

Αν αγαπάτε τις πολιτικές συγκινήσεις, τις εκλογές με αγωνία για το αποτέλεσμα και αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα, οι ελληνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου δεν είναι για εσάς. Οι αυριανές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη, αντίθετα, είναι η περίπτωσή σας. Η μονομαχία ανάμεσα στον Εκρέμ Ιμάμογλου, το νέο αστέρι της αντιπολίτευσης, και τον πιστό στον Ερντογάν Μπιναλί Γιλντιρίμ είναι μια εκλογική μάχη κρίσιμη, δύσκολα προβλέψιμη, με επιπτώσεις που μπορεί να αποδειχθούν κατακλυσμικές. Και που μας αφορούν άμεσα.

Ιδού ένας μικρός οδηγός για την αυριανή μητέρα των εκλογικών μαχών.

Η Κωνσταντινούπολη

Δεν είναι απλώς η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας. Είναι το πνευματικό, πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο της. Το ένα τρίτο περίπου του ΑΕΠ της Τουρκίας (δηλαδή κάτι περισσότερο από το σύνολο του ελληνικού ΑΕΠ) παράγεται στην Πόλη. Με τα λόγια του Ερντογάν, «όποιος κερδίζει την Ιστανμπούλ, κερδίζει την Τουρκία». Για έναν ακόμη λόγο: Η Τουρκία είναι, σύμφωνα με έναν διάσημο ορισμό «τρεις χώρες σε μια». Μία χώρα η ανοιχτή, αστική, κοσμική και δυτικότροπη Τουρκία των παραλίων, από την Πόλη ως την Αλεξανδρέττα. Μία δεύτερη χώρα η συντηρητική, θρησκευόμενη, κλειστή Τουρκία της ενδοχώρας της Ανατολίας. Και μια τρίτη, η Τουρκία των Κούρδων. Η Κωνσταντινούπολη, λοιπόν, είναι ο τόπος όπου οι τρεις Τουρκίες συναντιούνται και συνυπάρχουν. Η νίκη εδώ είναι μια επιβεβαίωση της ηγεμονίας στην χώρα.

Ο Ερντογάν

Είναι η πόλη του. Η πόλη όπου γεννήθηκε, αλλά και η πόλη όπου ξεκίνησε ο πολιτικός του θρίαμβος, όταν εξελέγη δήμαρχος το 1994. Ως δήμαρχος της έχτισε την φήμη του «κυβερνήτη που κάνει θαύματα». Σε αυτά τα 25 χρόνια, η Πόλη δεν έφυγε ποτέ από τον έλεγχό του. Η απώλειά της θα είναι κάτι περισσότερο από πολιτική ήττα. Είναι κάτι σαν προσωπική προσβολή. Κι είναι ένας άλλου τύπου κίνδυνος, καθώς το μεγάλο ταμείο αλλά και τα λογιστικά βιβλία ενός δήμου με ετήσιο προϋπολογισμό 6 δισεκατομμυρίων ευρώ θα περάσουν στα χέρια της αντιπολίτευσης.

Οι δημοτικές εκλογές

Τον περασμένο Μάρτιο ήταν η πρώτη εκλογική μάχη σε 25 χρόνια, που ο Ερντογάν απέτυχε να κερδίσει. Εξασφάλισε βέβαια, σε συμμαχία με το εθνικιστικό κόμμα, την πλειοψηφία των ψήφων σε εθνικό επίπεδο. Έχασε, όμως, τις τρεις μεγάλες πόλεις της χώρας. Κι αν η απώλεια της Σμύρνης ήταν προεξοφλημένη και της Άγκυρας ανεκτή, η απώλεια της Κωνσταντινούπολης ήταν πέραν της αντοχής του. Επέμεινε να ακυρωθεί και να επαναληφθεί η εκλογική διαδικασία. Το επέβαλε. Και τώρα βρίσκεται σε αδιέξοδο: αν χάσει ξανά, θα πρόκειται για ταπείνωση. Αν κερδίσει, θα τον συνοδεύει η σκιά των καταγγελιών για ύποπτες και παράνομες μεθοδεύσεις.

Η τουρκική οικονομία

Ήταν η δύναμη του Ερντογάν. Σήμερα είναι η αδυναμία του. Η χώρα είχε προσφύγει στο ΔΝΤ στα τέλη της δεκαετίας του 90, τυλιγμένη σε μια βαθιά κρίση. Ο Ερντογάν, μετά το 2002, επωφελήθηκε από τον αναπτυξιακό καλπασμό που έφερε η απελευθέρωση της οικονομίας από τα φεουδαρχικά δεσμά του παλιού καθεστώτος. Το πρώτο οικονομικό του επιτελείο (από το οποίο δεν έχει επιβιώσει κανείς) εφάρμοσε με επιτυχία ένα μίγμα μέτρων οικονομικού φιλελευθερισμού, εκδημοκρατισμού και κοινωνικού συντηρητισμού. Αλλά η καλή εποχή τέλειωσε. Η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση. Και ο Ερντογάν δεν έχει άλλο τρόπο να αντιδράσει από το να απειλεί με φυλάκιση τους οικονομικούς συντάκτες που επιμένουν να μεταδίδουν αληθινές (δηλαδή: κακές) οικονομικές ειδήσεις.

Οι προβλέψεις

Παραμένουν δύσκολες. Οι εκλογές του Μαρτίου στην Πόλη κρίθηκαν για περίπου 13.000 ψήφους σε ένα εκλογικό σώμα 8,5 εκατομμυρίων. Ποσοστό 0,2%. Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν νίκη Ιμάμογλου με σαφώς μεγαλύτερη διαφορά. Και ο Ερντογάν έχει αποσυρθεί από την καμπάνια τις τελευταίες μέρες- σημάδι ότι θέλει να πάρει απόσταση από μια νέα ήττα. Αλλά οι ισορροπίες είναι λεπτές και το εκλογικό σώμα εξαιρετικά πολωμένο.

Πού θα κριθεί το αποτέλεσμα;

Στις «καλές» γειτονιές ο Ιμάμογλου κέρδισε με τεράστια ποσοστά- 73% στο Μπεσικτάς, 66% στο Καντίκιοϋ. Στις καινούργιες εργατογειτονιές, αντίθετα, ο Μπιναλί Γιλντιρίμ σάρωσε- 66% στο Εσενλέρ, 68% στο Σουλτάνγκαζί. Η ισορροπία είναι λεπτή. Η κρίσιμη, όπως αποδείχθηκε, ψήφος ήταν η ψήφος των Κούρδων. Το δημοκρατικό κουρδικό κόμμα, το HDP, υποστήριξε και εξακολουθεί να υποστηρίζει τον Ιμάμογλου. Το τελευταίο κόλπο του Ερντογάν ήταν μια υπόγεια συμφωνία με τον φυλακισμένο στο Ιμραλί Οτσαλάν, ο οποίος με μια χθεσινή του δήλωση κάλεσε τους Κούρδους να αψηφήσουν την ηγεσία του HDPκαι να μείνουν ουδέτεροι στην αναμέτρηση. Πόσο θα επηρεάσει; Άγνωστο.

Όποιο κι αν είναι το αυριανό αποτέλεσμα, το αληθινό πρόβλημα του Ερντογάν είναι ότι θα έχει πια απέναντί του, για πρώτη φορά, έναν αντίπαλο που του μοιάζει. Δεν μυρίζει ελίτ, είναι λαϊκός, παλιός ποδοσφαιριστής, όπως και ο Ταγίπ, που ξέρει να παίζει με την πανίσχυρη στην Τουρκία κουλτούρα του γηπέδου, δημοφιλής και νέος. Τις τελευταίες μέρες το σύστημα Ερντογάν προσπάθησε να τον συκοφαντήσει ως μη Τούρκο, ως κρυπτο- Έλληνα. Αλλά ο Ιμάμογλου χειρίστηκε ευφυώς την καμπάνια του, παίζοντας ταυτόχρονα και ως νικητής των εκλογών και ως θύμα. Ακόμη κι αν χάσει, θα είναι ένας επικίνδυνος αντίπαλος. Πολύ περισσότερο αν κερδίσει.

Και τι συνέπειες θα έχει το αποτέλεσμα;

Αδύνατον να προβλεφθεί. Είτε ως πληγωμένος νικητής είτε, πολύ περισσότερο, ως ηττημένος ο Ερντογάν της επόμενης μέρας παραμένει απρόβλεπτος. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα α θα αναγνωρίσει καν ένα νέο αρνητικό αποτέλεσμα. Το οποίο θα εγγραφεί στην τριπλή κρίση που προσπαθεί να διαχειριστεί. Την κρίση στην οικονομία, όπου μια (πολιτικά επώδυνη) νέα προσφυγή στο ΔΝΤ δεν είναι πια απίθανο ενδεχόμενο. Την κρίση στο κόμμα του, το ΑΚΡ, η παλιά φρουρά του οποίου περιμένει την στιγμή να εξεγερθεί. Και την κρίση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Ο Ερντογάν έχει προθεσμία μέχρι τις 31 Ιουλίου να ματαιώσει την αγορά των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων ή να υποστεί σκληρά αντίποινα. Ελπίζει ότι μια προσωπική του συνάντηση με τον Τραμπ, σε λίγες μέρες, θα τον βγάλει από την δύσκολη θέση. Δεν είναι βέβαιο. Είναι βέβαιο, αντίθετα, ότι μια ήττα αύριο θα κάνει την θέση του δυσκολότερη.-

Huffington Post