Η Δικαιοσύνη σε πρωτοφανή αναταραχή

ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΝΔΡΟΥ

Η επιλογή νέας προέδρου και εισαγγελέως του Αρείου Πάγου αλλά και αντιπροέδρων στο Συμβούλιο της Επικρατείας από την κυβέρνηση, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, είχε προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων.

Σε δίνη, αντίστοιχη της οποίας δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν, βρίσκεται η Δικαιοσύνη, παραμονή των εθνικών εκλογών, καθώς ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλείται αυτή την εβδομάδα να αποφασίσει εάν θα υπογράψει τα Προεδρικά Διατάγματα για την επιλογή της νέας ηγεσίας στον Αρειο Πάγο, επιλογή την οποία αποφάσισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, πάρα τη θύελλα των πολιτικών αντιδράσεων σύσσωμης της αντιπολίτευσης και τις σαφείς προειδοποιήσεις των συνταγματολόγων.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε ξεκαθαρίσει από την πρώτη στιγμή πως έως τις 30 Ιουνίου, σήμερα δηλαδή, οπότε και αποχωρεί η τωρινή ηγεσία του ανωτάτου δικαστηρίου, δεν επρόκειτο να υπογράψει το σχετικό διάταγμα, επαναλαμβάνοντας την πρακτική που είχε ακολουθήσει και το 2016, όταν και τότε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είχε επιλέξει, πριν από τη λήξη της θητείας της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη, την Ξένη Δημητρίου.

Πληροφορίες της «Κ» από την Προεδρία της Δημοκρατίας φέρουν τον κ. Προκόπη Παυλόπουλο να είναι αρνητικός στην υπογραφή των διαταγμάτων για την τοποθέτηση της νέας ηγεσίας στη Δικαιοσύνη και μετά την 30ή Ιουνίου, δηλαδή από την 1η Ιουλίου και μετά, αφήνοντας επί της ουσίας «ξεκρέμαστη» την κυβερνητική απόφαση, η οποία ελήφθη μετά τις ευρωεκλογές και όταν ο πρωθυπουργός είχε ήδη εξαγγείλει τη διενέργεια εθνικών εκλογών.

Μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελέσει κόλαφο για την κυβερνητική πρακτική να αγνοήσει τις αντιδράσεις σύσσωμης της αντιπολίτευσης και τις προειδοποιήσεις των συνταγματολόγων και να επιλέξει πρόωρα νέα ηγεσία στη Δικαιοσύνη, προκαλώντας μείζονα συνταγματικά και θεσμικά προβλήματα και θέτοντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε διλήμματα τα οποία θα είχαν αποφευχθεί.

Η αρνητική θέση του κ. Παυλόπουλου να επικυρώσει διά της υπογραφής του τα σχετικά διατάγματα και να προσδώσει ουσιαστικό περιεχόμενο στην κυβερνητική απόφαση, πληροφορίες της «Κ» από την Προεδρία της Δημοκρατίας αναφέρουν ότι μπορεί να εκδηλωθεί με δύο τρόπους.

Είτε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αναπέμψει τα Προεδρικά Διατάγματα στην κυβέρνηση χωρίς υπογραφή, σηματοδοτώντας και την άμεση ακύρωση της επιλεγείσας ηγεσίας της Δικαιοσύνης, είτε να εκδηλώσει την αρνητική του θέση ουσιαστικά διά της σιωπής, δηλαδή να κρατήσει τα διατάγματα «ανενεργά» στο συρτάρι του έως την επομένη της εκλογικής αναμέτρησης, ακυρώνοντας δι’ αυτού του τρόπου την κυβερνητική απόφαση.

Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, ανέφεραν οι ίδιες πληροφορίες, η επιλεγείσα από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ηγεσία της Δικαιοσύνης δεν πρόκειται να «επισημοποιηθεί» αλλά θα κληθεί η επόμενη κυβέρνηση, που θα προκύψει από τις εκλογές, να επιλέξει ποιοι ανώτατοι δικαστικοί θα αναλάβουν για τα επόμενα χρόνια τα ηνία της Δικαιοσύνης.

Η όποια απόφαση της Προεδρίας της Δημοκρατίας θα φέρει για ακόμη μία φορά τη Δικαιοσύνη στο επίκεντρο της πολιτικής, λίγες μόλις ημέρες πριν από την εκλογική αναμέτρηση της 7ης Ιουλίου, καταδεικνύοντας το άτοπο των κυβερνητικών επιλογών που έφθασαν ώς το σημείο πρόωρης επιλογής νέας ηγεσίας για τη Δικαιοσύνη, αν και μόλις σήμερα λήγει η θητεία της εισαγγελέως και του προέδρου του Αρείου Πάγου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και συνταγματολόγοι φιλικά διακείμενοι προς την κυβέρνηση είχαν εγκαίρως επισημάνει το άτοπο και το αντιθεσμικό της κυβερνητικής πρακτικής.

Βαρύ κλίμα

Και ενώ σε πολιτικό πεδίο η απόφαση της Προεδρίας θα επαναφέρει στο προσκήνιο τις κυβερνητικές πρακτικές που ακολουθήθηκαν επί μακρόν σε θεσμικούς χώρους, όπως η Δικαιοσύνη, όπου οι επικρίσεις για λάθη επί λαθών είναι υπαρκτές, το κλίμα που επικρατεί μέσα στη Δικαιοσύνη, μετά και την απόφαση του υπουργικού συμβουλίου να επιλέγει νέα ηγεσία πρόωρα, είναι βαρύ και οι προβληματισμοί σε όλα τα επίπεδα εξαιρετικά έντονοι. Δικαστές και εισαγγελείς, αντιλαμβανόμενοι τη θεσμική ακαταστασία και την έκθεση της Δικαιοσύνης στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης, τονίζουν, με κάθε ευκαιρία, την ανάγκη να υπάρξει με το νέο δικαστικό έτος ηρεμία στο δικαστικό σώμα και λήψη μέτρων ώστε να εκτονωθούν καταστάσεις που έχουν πυροδοτήσει αντιπαλότητες και πρωτοφανείς διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα.

Αλλωστε, η κυβερνητική σπουδή να επιλέξει νέα ηγεσία πολύ πριν αποχωρήσουν από τις θέσεις τους τόσο η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου όσο και ο πρόεδρος του ανωτάτου δικαστηρίου Βασίλειος Πέππας, πέραν όλων των άλλων, δημιουργεί προβλήματα και για τους επιλεγέντες οι οποίοι, αν τελικώς η επιλογή τους δεν ισχύσει, θα βρεθούν αντιμέτωποι με καταστάσεις στις οποίες ουδείς θεσμικός λειτουργός θα ήθελε να βρεθεί.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι έως ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση, η επιλεγείσα για την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, αντιπρόεδρος του ανωτάτου δικαστηρίου Δήμητρα Κοκοτίνη, και η επίσης αντιπρόεδρος του Α.Π. Ειρήνη Καλού, που έχει επιλεγεί για τη θέση του προέδρου του ανωτάτου δικαστηρίου, δεν εμφανίζονται συχνά στο ανώτατο δικαστήριο.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι αν τελικά ο Πρόεδρος δεν υπογράψει τα σχετικά διατάγματα, τότε οι δύο ανώτατες δικαστικοί λειτουργοί θα επιστρέψουν στα καθήκοντα που είχαν προ της επιλογής τους, δηλαδή ως αντιπρόεδροι του Αρείου Πάγου, ενώ σε διλημματική θέση θα βρεθούν και οι επιλεγέντες από την κυβέρνηση ως νέοι αντιπρόεδροι του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Στην περίπτωση πάντως που ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος δεν υπογράψει αυτή την εβδομάδα τα διατάγματα, είτε αναπέμποντάς τα είτε κρατώντας τα ανενεργά έως την επομένη των εκλογών, τότε η νέα κυβέρνηση, όποια προκύψει από τις εκλογές, θα αναλάβει να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Σε κάθε περίπτωση, έως ότου η νέα κυβέρνηση αποφασίσει για την επιλογή νέας ηγεσίας στη Δικαιοσύνη για τις νευραλγικές θέσεις της δικαστικής ιεραρχίας στην Εισαγγελία και στην Προεδρία του Αρείου Πάγου, καθήκοντα θα εκτελούν, όπως προβλέπει ο νόμος και όπως γίνεται για δεκαετίες, οι αρχαιότεροι στη δικαστική επετηρίδα. Για την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, καθήκοντα εισαγγελέως θα εκτελεί ο αντεισαγγελέας Δημήτριος Δασούλας και για την προεδρία του Αρείου Πάγου η αρχαιότερη αντιπρόεδρος του ανωτάτου δικαστηρίου Αγγελική Αλειφεροπούλου.

Η νέα κυβέρνηση

Αν έτσι εξελιχθούν τα πράγματα, η επόμενη κυβέρνηση θα επιλέξει νέα πρόσωπα, είτε ακολουθώντας τη δικαστική επετηρίδα, πρακτική που είχε ακολουθηθεί για κάποια χρόνια, προ ΣΥΡΙΖΑ, είτε θα επιλέξει κάποιους άλλους ανώτατους δικαστές. Ζητούμενο αποτελεί το αν η νέα κυβέρνηση κινηθεί με βάση την προεπιλογή που έχει ήδη γίνει από τη Βουλή ή αν θα επαναλάβει την όλη διαδικασία από την αρχή.

Οπως κι αν έχουν τα πράγματα, πάντως, η νέα ηγεσία της Δικαιοσύνης, που θα αναλάβει τα ηνία για τα επόμενα χρόνια, θα έχει να χειριστεί κρίσιμα θέματα και να εκκαθαρίσει σωρεία εκκρεμοτήτων, μεταξύ των οποίων οι καταγγελίες του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιωάννη Αγγελή για τους δικαστικούς χειρισμούς στην υπόθεση της Novartis, καταγγελίες που αγγίζουν ώς και κυβερνητικό στέλεχος, θέτοντας θέματα πρωτοφανών παρεμβάσεων στη Δικαιοσύνη.

Έντυπη

Καθημερινή