Μια “ Εύθυμη χήρα ”... ετών 114! - Του Πάνου Χατζηγεωργιάδη*

Μια αναφορά στην οπερέτα του Φράντς Λέχαρ

Πάντοτε αναρωτούσα εαυτόν το γιατι έργα που γράφτηκαν δεκαετίες πίσω στο παρελθόν, να αποτελούν σημεία έμπνευσης και συνταύτισης με το παρόν. Ένα παρόν το οποίο ουδεμία σχέση μοιάζει να έχει με το μακρινό ή οχι και τόσο μακρινό παρελθόν.

Εν ολίγοις έκτοτε ο υποφαινόμενος παρακολουθεί τα καλλιτεχνικά πράγματα, είς αρκετές εκ των εκφάνσεων τους, την λογοτεχνία, το θέατρο, την μουσική, ακολουθούσε την συνείδηση του το ερώτημα, τι κάνει ένα έργο αγαπητό ανά τις δεκαετίες ή και τους αιώνες, τι προσφέρει στον άνθρωπο του σήμερα ο οποίος συνθλίβεται καθημερινά απο τα μικρά ή μεγαλύτερα προβλήματα του, ένα κείμενο, μία παράσταση, μία μελωδία που συνετέθη προ καιρού.

Αποτελεί αυτό που λέμε “κλασικό”, μια επιστροφή στις αρχετυπικές ρίζες της ανθρώπινης ύπαρξης άρα ως εκ τούτου ό,τι θίγει αυτά τα αρχέτυπα, καθίσταται αίφνης αγαπητό (ή και ενίοτε μισητό ή ό,τι άλλο δυνατό συναισθηματικά) και εγγράφεται ανεξίτηλα στο συλλογικό κοινωνικό ασυνείδητο καθορίζοντας την στάση όλων όσων έρθουν σε επαφή μαζί του διαχρονικά, περίπου την ίδια;

Όλα τούτα τα ερωτήματα, μπορεί σήμερα να ομοιάζουν φιλοσοφικά, υπεραναλυτικά ή και με μια τάση επικέντωσης στο μέρος αφήνοντας εκτός το όλον. Όμως πιστέψατε με, για την κοσμοαντίληψη του υποφαινομένου, δεν είναι όλα τούτα πέρα απο βασικότατοι προβληματισμοί αναφορικά με τον επηρεασμό της τέχνης επάνω στο ψυχοσωματικό αυτό πλάσμα όπως είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος τουλάχιστον στην εκλεπτυσμένη του μορφή και είς τις εκφάνσεις του ανώτερου εγώ.

Χρήμα, ανθρώπινες σχέσεις, αγάπη, έρως, προσδοκία, γυναικεία φύση ή καλύτερα αναφορές στην ανθρώπινη φύση πέρα απο τα δύο φύλα. Έννοιες πανανθρώπινες, έννοιες για αυτό τον λόγο διαχρονικές και απαράβατες ανεξάρτητα απο την εποχή, τις καταστάσεις τις επιμέρους, αλλά και το πεπερασμένο αναγκαστικώς, της ανθρώπινης ύπαρξης.

Το μόλις παρελθόν Σάββατο στις 14 τρέχοντος, είχα την λαμπρά ευκαιρία να απολαύσω λίγο και για λίγο δυστυχώς, ένα ευχάριστο, αισθαντικό ενίοτε, μουσικά εξαίσια ενδεδυμένο κείμενο με αναφορές σε όλες τις παραπάνω έννοιες. Δεν ήταν άλλο απο την κλασική (όπως παραπάνω προσπάθησε ο υποφαινόμενος να ορίσει τον όρο), οπερέτα του Φράντς Λέχαρ.

Την περίφημη και ξακουστή στους κύκλους του λυρικού θεάτρου και οχι μόνον, ΕΥΘΥΜΗ ΧΗΡΑ.

Το έργο είναι εκ πρώτης όψεως μία ελαφρά οπερέτα ως τα περισσότερα έργα του είδους αυτού. Μία φαντασμαγορική πανδαισία εναλλαγής συναισθημάτων, εξαίσιας μουσικής με έντονες αναφορές στο θέαμα των variete των αρχών του περασμένου πλέον αιώνα, του 20ου.

Σε δεύτερη ανάγνωση βεβαίως διότι σχεδόν κάθε έργο και ιδιαίτερα ένα κλασικό έργο, διαθέτει πολλές αναγνώσεις, το κείμενο είναι γεμάτο συμβολισμούς. Και συμβολισμούς τέτοιους οι οποίοι αγγίζουν την συλλογική ψυχή και του σημερινού ανθρώπου. Μιλούν στην ψυχή του καθενός και όλων μαζί.

Οι αναφορές στην σχέση του ανθρώπου με το χρήμα, η οικογενειακή ενίοτε υποκρισία ανάμεσα των ζευγαριών, οι πολιτικές και άλλες νύξεις γραμμένες με πνεύμα διαχρονικό και διατοπικό, βρίσκουν εύκολα επαφή με το τι συμβαίνει σήμερα τόσο συνολικά όσο και ατομικά και γίνονται όπως και τότε την μέρα που πρωτοπαίχτηκαν, σημείο συζήτησης και προβληματισμού επικαλυπτόμενο πάντοτε το όλο ζήτημα απο μια γερή δόση ελαφρότητας, με μια δόση έντονη cabaret, ανθρώπινου τσίρκου όπου εμπρός μας δεν παρελαύουν λεοντάρια και τίγρεις, αλλά το αγριότερο πλάσμα στην φύση, ο άνθρωπος.

Ένα κτήνος που παλεύει κάθε μέρα προς τον εξανθρωπισμό του. Πέφτει και ξανασηκώνεται, υμνεί το ιδεατόν και επιλέγει το εντελώς πρακτικόν και πολλές φορές το χειρότερο δυνατόν. Προβληματίζεται και συνάμα αδιαφορεί αφήνοντας τον πανδαμάτορα χρόνο να διέρχεται απο πάνω του και να τον συνθλίβει, ως άλλοι υποκριτές να λάβουν τις θέσεις των επί της σκηνής του βίου.

Κατά την πάγια τακτική του υποφαινομένου όποτε συντάσει ένα είδος “κριτικής” ένας όρος με τον οποίον φυσικά και δεν συμφωνεί, δεν αποκαλύπτεται ποτέ η πλήρης υπόθεσις ενός έργου και τούτο γίνεται ώστε το εκάστοτε κείμενο να αποτελέσει ένα έναυσμα, ώστε ο καθένας έπειτα να μετέλθει ο ίδιος του έργου, πέρα απο την έφραση της γνώμης κάποιου.

Επί της διανομής, ο υποφαινόμενος νιώθει την ανάγκη να σχολιάσει τα κάτωθι. Σε γενικές γραμμές η σκηνοθετική γραμμή υπήρξε άψογη με ειρμό και τονισμό όσων σημείων έπρεπε εκ του κειμένου, τα σκηνικά φαντασμαγορικά επίσης, με ορθές εναλλαγές των χρωμάτων, των αντιθέσεων, ο δέ φωτισμός υπήρξε σε γενικές γραμμές άψογος, τα μπαλλέτα εξαιρετικά προσδίδοντας μιάν αίγλη των αρχών του περασμένου αιώνος. Επίσης εξαιρετική η διεύθυνση της ορχήστρας καθώς και όσοι υπέροχοι μουσικοί συμμετείχαν, εκτέλεσαν τις συνθέσεις με ζωντάνια, ρυθμό και αίσθηση belle epoque.

Αναφορικά με την επί σκηνής παρουσία της διανομής, ο υποφαινόμενος οφείλει μία ιδιαίτερη αναφορά στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Άννας Γκλάβαρι. Στην διανομή του Σαββάτου η κ. Μαρία Κόκκα (επίσης στην διανομή για τις 27 τρέχοντος) υψίφωνος με πολυετή πορεία είς το λυρικόν μας θέατρον και πείρα όπου εφάνη απο σκηνής ως Άννα Γκλάβαρι, υπήρξε εξαίσια και αποτέλεσε ως όφειλε εκ του ρόλου, βαρόμετρο σχετικά με την απόδοση των υπολοίπων επίσης άξιων λόγου καλλιτεχνών.

Αν ο Λέχαρ εύρισκετο εν ζωή, είμαι πέραν του δέοντος σίγουρος πως θα είχε στο νού του μία Γκλάβαρι ως η κ. Κόκκα η οποία υπηρέτησε άψογα το κείμενο με κυριότερο χαρακτηριστικό της το οποίον εγώ εξεχώρισα, το μέτρο.

Η Γκλάβαρι εκ της υποθέσεως του έργου, είναι μια γυναίκα με έντονο παρελθόν . Μια γυναίκα χήρα πλέον την οποία βαραίνει η τεράστια κληρονομιά του συζύγου μα και τα κοινωνικά πρέπει. Παρά ταύτα η πραγματική αγάπη οφείλει να κερδίσει στο τέλος. Η Γκλάβαρι δεν είναι μόνον μια γυναίκα με παρελθόν μα και μια κυρία του κόσμου που εκ των συνθηκών της ζωής της, οφείλει να πολιτεύεται με προσοχή.

Η κ. Κόκκα, έχοντας όλα τούτα κατά νού, θα ερμηνεύσει με ιδιαίτερη φροντίδα τον ρόλο και καμιάν υπερβολή. Θα τον προσεγγίσει με ιδιαίτερη αγάπη μα και με έναν τρόπο που προσδίδει πραγματικό νοιάξιμο και οχι μια απλή επαγγελματική προσέγγιση. Η κ. Κόκκα δεν είναι μόνον μία Diva του λυρικού μας εν Ελλάδι θεάτρου, είναι και είς άοκνος εργάτης της τέχνης.

Σκέρτσο με μέτρο, θηλυκότητα επίσης όση χρειάζεται, ρυθμό εξαιρετικό που ως προαναφέρθηκε αποτέλεσε και το βαρόμετρο δια τους υπολοίπους του θιάσου. Τεχνικά δέ και δεδομένων των συνθηκών εφάνηκε άρτια. Ένα υπόδειγμα εξαίρετης επαγγελματία και καλλιτέχνιδος με ήθος, κάτι που δια τον υποφαινόμενο συν – ορίζει τον όρο “καλλιτέχνης”.

Η κ. Κόκκα είναι ο ορισμός της Άννας Γκλάβαρι εν ολίγοις.

Εντύπωση επίσης κάνει με την σκηνική τους παρουσία η κ. Κάτια Πάσχου ως Βαλανσιέν. Εξαιρετική απόδοση του ρόλου με υψηλού επιπέδου τεχνικές δυνατότητες, σωστή άρθρωση και γενικώς μια παρουσία που ξεχώρισε και υποστήρίξε άρτια τόσο τον ρόλο όσο και την συνολική προσπάθεια.

Επίσης διέπρεψε ο κ. Γιάννης Χριστόπουλος ως Καμίγ ντε Ροσιγιόν. Υπέροχο έμπλεον λυρισμού και εντελώς αισθαντικό το ντουέτο στο κομμάτι μετά της κ. Πάσχου (Βαλανσιέν) όπου μας άφησε εκ των καλύτερων εντυπώσεων. Ακόμη, υπηρέτησαν άρτια τους ρόλους των οι της του Σαββάτου 14 τρέχοντος διανομής κ.κ. Γιάννης Καλύβας (Ντανίλο Ντανίλοβιτς), Διονύσης Μελογιαννίδης (Ραούλ ντε Σαίν Μπριός) και Σταμάτης Πακάκης. (Μπογκντάνοβιτς).

Ξεχώρισε επίσης η κ. Ινές Ζήκου ως κυρία του “Μαξίμ”.

Αυτά αναφορικά με την διανομή. Γενικώς το κλίμα υπήρξε εξαιρετικό αναβιώνοντας πλήρως την ατμόσφαιρα της όψιμης Belle Epoque και των αρχών του 20ου αιώνος, φαντασμαγορική διάθεση, εξαιρετικά μουσικά θέματα που καθιστούν την παράσταση τούτη μια εκ των καλυτέρων για το τρέχον διάστημα, ίσως εκ των καλυτέρων του χειμώνα του 2019. Εύγε σε όλες και όλους. Επιτέλους, ευκαιρία για καλό λυρικό θέατρο.

*Πάνος  Χατζηγεωργιάδης

Μουσικοσυνθέτης, Λογοτέχνης και Δημοσιογράφος

Member of Performing Rights Society  -  London - U.K.

Mob. (+30) 697.247.8143

http://nikiforosvizantinospoetry.blogspot.com/

http://www.motionfocusmusic.com/