Κοροναϊός: Τρόποι μετάδοσης, συμπτώματα, προφυλάξεις – Οσα πρέπει να γνωρίζετε

Οκτώ ερωταπαντήσεις για τον κοροναϊό

Τσώλη Θεοδώρα

REUTERS/Dinuka Liyanawatte

1. Ποιος είναι ο νέος ιός;

Ο νέος ιός που ονομάστηκε 2019-nCoV (2019-new Coronavirus) ανήκει στους κοροναϊούς – έχουν λάβει το όνομά τους επειδή το σχήμα τους μοιάζει με αυτό μιας κορόνας κάτω από το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Οι κοροναϊοί αποτελούν μια μεγάλη ομάδα ιών που είναι κοινοί στα ζώα. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορούν να μεταδοθούν από τα ζώα στον άνθρωπο, σύμφωνα με τα Κέντρα για τον Ελεγχο και την Πρόληψη Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC). Μαζί με τον νέο ιό που εντοπίστηκε τώρα στην Κίνα, υπάρχουν συνολικά επτά κοροναϊοί που μπορούν να μολύνουν τους ανθρώπους, αναφέρουν τα CDC. Αλλοι άκρως γνωστοί στην ανθρωπότητα ιοί κορόνα ήταν αυτοί που προκάλεσαν τα σύνδρομα SARS και ΜERS, τα οποία στο παρελθόν ήταν υπαίτια για πολλά κρούσματα σε δεκάδες χώρες αλλά και θανάτους.

2. Πώς μεταδίδεται;

Ολα δείχνουν ότι πρόκειται για μια ζωονόσο, η οποία δηλαδή πρωτομεταδόθηκε στον άνθρωπο από ζώα. Η πρώτη μετάδοση από ζώα σε ανθρώπους έχει συνδεθεί με μια αγορά θαλασσινών στην πόλη Γουχάν, η οποία μάλιστα σφραγίστηκε πολύ γρήγορα μετά την αναφορά των πρώτων ανθρώπινων κρουσμάτων στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου. Ωστόσο στην αγορά αυτή πωλούνταν και ζώα – από νυκτερευτές (ή σκύλους ρακούν) και φίδια ως μικρά ελάφια. Πάντως, ως τώρα, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες δηλώσεις των επιστημόνων του ΠΟΥ, δεν έχει εντοπιστεί η ακριβής αρχική «πηγή» μετάδοσης του ιού.

Μετά το άλμα του ιού από τα ζώα στον άνθρωπο, άρχισε η μετάδοση μεταξύ ανθρώπων – κάτι που έχουν επιβεβαιώσει οι κινεζικές αρμόδιες αρχές. Πόσο εύκολη είναι όμως η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο; Τα μέχρι στιγμής δεδομένα μαρτυρούν ότι απαιτείται στενή επαφή με τις εκκρίσεις ενός ασθενούς, όπως για παράδειγμα με τα σταγονίδια που εκλύονται όταν βήχει ή όταν φτερνίζεται. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί επίσης όταν ένα υγιές άτομο αγγίξει μια επιφάνεια που άγγιξε προηγουμένως ένα μολυσμένο άτομο και στη συνέχεια ακουμπήσει με τα (άπλυτα) χέρια του το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια του.

3. Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η λοίμωξη με τον ιό;

Οι κοροναϊοί προκαλούν συνήθως ήπια ως μέτρια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού με συμπτώματα που προσομοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος – καταρροή, βήχας, πονόλαιμος, πιθανώς πονοκέφαλος και πυρετός. Σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να προκληθεί πολύ σοβαρότερη λοίμωξη στο κατώτερο αναπνευστικό (όπως βρογχίτιδα ή πνευμονία), νεφρική ανεπάρκεια, ακόμη και θάνατος. Σε ό,τι αφορά τον νέο ιό μέχρι σήμερα οι περισσότεροι ασθενείς που κατέληξαν στο νοσοκομείο είχαν αρχικώς εμφανίσει ήπιο βήχα επί περίπου μία εβδομάδα και στη συνέχεια δύσπνοια, η οποία και τους ώθησε στο να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια. Σε κάποιες περιπτώσεις σοβαρών κρουσμάτων δεν είχε εκδηλωθεί καν πυρετός κατά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο – αυτό είναι άκρως σημαντικό καθώς πιθανότατα κρούσματα του ιού μπορούν να περάσουν τους ελέγχους (που βασίζονται σε θερμομετρήσεις) στα αεροδρόμια και τους σταθμούς χωρίς να γίνουν αντιληπτά.

4. Ποιο είναι το προφίλ των ατόμων που νοσούν βαριά ή πεθαίνουν;

Σύμφωνα με λεπτομέρειες που δόθηκαν στη δημοσιότητα από την Εθνική Επιτροπή Υγείας της Κίνας και αφορούσαν 17 επιβεβαιωμένους νεκρούς από τον νέο ιό, το γηραιότερο από τα θύματα ήταν ένας 89χρονος άνδρας. Τουλάχιστον εννέα από τα θύματα είχαν υποκείμενα νοσήματα, όπως διαβήτη, στεφανιαία νόσο και Πάρκινσον. Οκτώ ήταν 80 ετών και άνω, δύο ήταν στη δεκαετία των 70, πέντε στη δεκαετία των 60 και ένα στη δεκαετία των 50. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου του ΠΟΥ ο δρ Μάικλ Ράιαν, εκτελεστικός διευθυντής του Οργανισμού για τις Παγκόσμιες Περιπτώσεις Υγειονομικού Ενδιαφέροντος Εκτακτης Ανάγκης και τα οποία αφορούσαν ανάλυση 291 σοβαρά ασθενών που νοσηλεύθηκαν εξαιτίας του νέου ιού, το 72% των κρουσμάτων ήταν άνω των 40 ετών, το 64% ήταν άνδρες και το 40% είχαν υποκείμενα νοσήματα, όπως καρδιαγγειακά και υπέρταση.

5. Υπάρχει θεραπεία;

Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή συγκεκριμένη θεραπεία – η θεραπεία είναι συμπτωματική και αφορά παυσίπονα και αντιπυρετικά. Την εβδομάδα που μας πέρασε, μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία ανακοίνωσε ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με κινέζους και αμερικανούς ειδικούς σχετικά με δοκιμή πειραματικής θεραπείας που έχει αναπτύξει για τον ιό Εμπολα ενάντια στον νέο κοροναϊό.

6. Υπάρχει εμβόλιο;

Οχι. Ωστόσο η επιστημονική κοινότητα τρέχει να αναπτύξει εμβόλιο για τον νέο ιό. Στη Ρωσία υπεύθυνοι του υπουργείου Υγείας ανακοίνωσαν ότι ξεκινούν την ανάπτυξη εμβολίου και ανέφεραν ότι θα παρέλθει τουλάχιστον ένα εξάμηνο έως ότου να είναι έτοιμο. Και τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ ανέφεραν ότι έχουν ξεκινήσει την ανάπτυξη εμβολίου σε συνεργασία με αμερικανικές εταιρείες βιοτεχνολογίας και συναδέλφους τους στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία και ευελπιστούν ότι θα μπορέσουν να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές του σε ανθρώπους σε τρεις μήνες – συνολικά πάντως εκτιμάται ότι μπορεί να περάσει περισσότερο από ένα έτος προτού το εμβόλιο γίνει ευρέως διαθέσιμο.

7. Πώς μπορεί να προληφθεί η μετάδοσή του;

Τα απολυμαντικά μπορούν να σκοτώσουν τον νέο κοροναϊό. Επίσης είναι καλό ο καθένας να αποφεύγει να αγγίζει τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα του με χέρια που δεν είναι καλά πλυμένα – κυρίως όταν μπορεί να έχει έλθει σε επαφή με ύποπτο ή επιβεβαιωμένο κρούσμα. Και όταν μιλάμε για καλό πλύσιμο, εννοούμε πλύσιμο με σαπούνι και νερό επί τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα.

8. Μπορεί να προκαλέσει παγκόσμια επιδημία;

Ο ΠΟΥ τηρεί ακόμη στάση αναμονής και για αυτόν τον λόγο ενώ συνεδρίασε επί πολλές ώρες την περασμένη εβδομάδα, δεν αποφάσισε να ανακηρύξει το ξέσπασμα της Κίνας ως «κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία διεθνούς εμβέλειας» (παρότι τα 16 ανεξάρτητα μέλη της ειδικής επιτροπής που συστάθηκε για τον συγκεκριμένο σκοπό διχάστηκαν στην απόφασή τους). Ο διευθυντής πάντως του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιεσούς δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να αποτελέσει ο νέος ιός σοβαρή παγκόσμια απειλή στο μέλλον.

ΤΟ ΒΗΜΑ