Ο κορονοϊός πριν από 100 χρόνια λεγόταν… δάγκειος - Του Τάσου Κοντογιαννίδη*

Από την επιδημία του Δάγκειου είχαμε 900.000 κρούσματα, πέθαναν 1580 άτομα κι ένας πρώην πρωθυπουργός, ενώ προσβλήθηκαν ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος και ο πρωτοπαλαιστής Τζίμ Λόντος!

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη

akontogiannidis@yahoo.gr

Η πρόσφατη και συνεχιζόμενη επιδημία του κορονοϊού, ταλανίζει αυτό το διάστημα σχεδόν όλη την ανθρωπότητα και φυσικά και την Ελλάδα, η οποία έχει ένα κακό προηγούμενο. Πριν από περίπου έναν αιώνα, είχε πληγεί  από τον επιδημία του δάγκειου πυρετού, που έστειλε στον τάφο 1580 Έλληνες, οι περισσότεροι σε Αθήνα και Πειραιά.

Ο δάγκειος πυρετός μεταδιδόταν από ένα είδος κουνουπιών, («στεγκόμνα καλόπους»- στεγόμυια η ταπεινή ή φλεβοτόμος ο παπατάκειος) και επέφερε στον ασθενή «ρίγη, κάματο, ατονία, μυαλγίες, έντονη κεφαλαλγία, γαστρικές διαταραχές, ερυθρότης των οφθαλμών, ρινορραγία, βρογχικά εξανθήματα» και το πιο επικίνδυνο: Πυρετό 39-40 βαθμούς και ενίοτε 41 και πλέον! Η εμπύρετος αυτή κατάσταση διαρκούσε από μία έως δύο εβδομάδες και προσέβαλε  τους πάντες, κυρίως μεγάλης ηλικίας ανθρώπους  ενώ δυσκολότερα προσβάλλονταν τα μικρά παιδιά.

Για πρώτη φορά, η επιδημία του Δαγκείου πυρετού, εμφανίστηκε στην Κρήτη το 1881 και το 1889 από την Μικρά Ασία ήρθε στην Θεσσαλονίκη και κατηφόρισε στην Αττική και την Σύρο με αποτέλεσμα να προσβληθούν πολλοί κάτοικοι των Αθηνών και του Πειραιά με πολλούς θανάτους.

Από τότε ο δάγκειος πυρετός εμφανίστηκε τον Μάϊο του 1927 και το 1928 μεταδόθηκε και ρήμαξε κυριολεκτικά όλη την χώρα και κυρίως την Αττική με πάνω από 1.580 θανάτους και κοντά στο εκατομμύριο τα κρούσματα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της εποχής, ο δάγκειος παρουσιάζει δύο εστίες προέλευσης, την Ασία και την Αμερική, όπου η νόσος αυτή είναι γνωστή από τον 18ο αιώνα  και οι επιδημίες από τις χώρες αυτές  μεταδίδονται και προς την Ευρώπη και στην Ελλάδα.

Από τα μέσα Ιουνίου που εκδηλώθηκε η επιδημία έως τα τέλη Οκτωβρίου, προσέβαλε το 85% του πληθυσμού της Αττικής και σε πληθυσμό 451.143 προσβληθέντων, υπήρξαν 731  θανατηφόρα κρούσματα.

Γρήγορα ο Δάγκειος πυρετός μεταδόθηκε σε Πάτρα (που είχε πολλά θύματα), Αίγιο, Πύργο και Καλαμάτα, από κατοίκους των περιοχών αυτών που επισκέφθηκαν την Αθήνα και επέστρεψαν στις εστίες τους. Καθημερινά στην Αττική είχαμε από 30 εως 40 θανάτους.

Ειδικοί γιατροί «συνιστούσαν στους ασθενείς για την πάθηση αυτή ιωδιούχο κάλιο 15 γραμμάρια  και να λαμβάνουν αποσταγμένο νερό 250 γραμμαρίων. Συνιστούσαν επίσης την υδροβρωμική κινίνη και ελαφρά χρήση αλκοόλ, κατά προτίμηση μικρή δόση κονιάκ… Συμβούλευαν επίσης, απόλυτη ησυχία στην κλίνη, ηρεμία, υδρική δίαιτα, γαλακτοτροφία και πάγο.

Για την καταπολέμηση του, ο υφυπουργός υγιεινής Α. Δοξιάδης διέθεσε το ποσό των 15 εκατ. δρχ. στους δήμους που είχαν σοβαρά προβλήματα για την αγορά  φαρμακευτικού υλικού για την νόσο, ενώ εκτάκτως διατέθηκαν  στο υγειονομικό προσωπικό για έξοδα κινήσεως 200.000 δρχ. Συνολικά για τους απόρους δαγγειοπαθείς διατέθηκαν δωρεάν 10 εκατ. δρχ.

Στην Αθήνα, εν τω μεταξύ, έκλεισαν οι εμπορικές και πανεπιστημιακές  σχολές και όλα τα σχολεία  λόγω της επιδημίας, έκλεισαν θέατρα και κινηματογράφοι, περιορίστηκε η κυκλοφορία και όταν διαπιστώθηκε ότι το 85% των κατοίκων νοσεί, κατέφθασε ο υγειονομικός Μακένζι, απεσταλμένος της ΚΤΕ (Κοινωνία των Εθνών- ο τότε… ΟΗΕ) ο οποίος συνέστησε:

-Καθαριότητα της πόλεως και των αγορών. Συνεργεία καθαριότητας του Δήμου να απολυμάνουν τους χώρους αυτούς. Άλλα συνεργεία να προβούν στην πλύση με θαλάσσιο ύδωρ και ασβέστη τα πεζοδρόμια, ενώ στους υπόνομους  να ρίχνουν ακάθαρτο πετρέλαιο για τα κουνούπια.

Οι συνέπειες από τον Δάγκειο πυρετό που ταλάνισε για ένα εξάμηνο την χώρα, ήταν τραγικές. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος προσβλήθηκε από την νόσο αυτή και εισήχθη επειγόντως στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» με  40 πυρετό! Τον επισκέφθηκε ο υπουργός των Εσωτερικών Κ. Ζαβιτσιάνος και του ανακοίνωσε ότι, επειδή προσβλήθηκαν πολλοί βουλευτές από την νόσο, το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε  το κλείσιμο της Βουλής.

Φωτο: Ο πρωθυπουργός Βενιζέλος, με 40 πυρετό στον Ευαγγελισμό.

Στις 19 Αυγούστου 1928, πέθανε  ο πρώην πρωθυπουργός  Στέφανος Σκουλούδης που είχε προσβληθεί από 10ημέρου  από τον Δάγκειο με πυρετό 40 βαθμούς, σε ηλικία 90 ετών. Προσβλήθηκαν επίσης πενήντα αξιωματικοί του Στρατού που εισήχθησαν στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο με αποτέλεσμα να διακοπούν διεξαγόμενες στρατιωτικές ασκήσεις.

Βεβαίως υπήρξαν λόγω του Δαγκείου πυρετού και άλλα παρατράγουδα. Προσεβλήθη από την ασθένεια  αυτή ο μεγάλος παλαιστής, το καμάρι της Ελλάδος, ο Τζίμ Λόντος. Παρέμεινε στον «Ευαγγελισμό» επί ένα 6ήμερο και βγήκε απύρετος. Στα δυσάρεστα προστέθηκαν και τέσσερις  αυτοκτονίες εξ αιτία του δάγκειου. Ένας υποδηματοποιός κι ένας γιατρός στον Πειραιά, ένας διερμηνέας στην Αθήνα κι ένας φοιτητής από την Εύβοια.

Φωτο: Με 40 πυρετό στο νοσοκομείο και ο παγκόσμιος πρωταθλητής της πάλης Τζίμ Λόντος.

Τον πληρώσαμε καλά τότε τον Δάγγειο πυρετό και δεν ξαναεμφανίστηκε…

*Τάσος Κοντογιαννίδης, δημοσιογράφος - συγγραφέας