Το ρήγμα της Ανατολίας - Του Τάκη Θεοδωρόπουλου
Ο Ερντογάν εξήγγειλε πως ό,τι ισχύει για την Αγια-Σοφιά, ισχύει και για τη Μονή της Χώρας. Και η μεν και η δε μπορούν να λειτουργήσουν ως τεμένη. Στο κάτω κάτω η Μονή της Χώρας ήταν το Καχριέ-τζαμί έως το 1958. «Ανήκουν στην Τουρκία, άρα μπορούμε να τα κάνουμε ό,τι θέλουμε». Και η Αφροδίτη του Καπιτωλίου ανήκει στην Ιταλία, άρα και αυτή μπορεί να την κάνει ό,τι θέλει. Μπορεί, ας πούμε, να καλύψει την ξεδιάντροπη γύμνια της προκειμένου να μην ταραχθεί η ψυχούλα του Ιρανού υπουργού. Σύμπτωμα πολιτισμικής δουλικότητας, του ιού που έχει χτυπήσει την Ευρώπη πολύ πριν από τον κορωνοϊό. Αυτή κάνει τον οργανισμό να υποκλίνεται σε οτιδήποτε αμφισβητεί τις αξίες του – το μυαλό του, την ψυχή του και το σώμα του. Υπάρχει και η πολιτισμική αλαζονεία. Αυτή δεν αναγνωρίζει καμιά άλλη αξία εκτός από τον εαυτό της.
Οι εξαγγελίες του Ερντογάν δεν είναι μόνο πολιτικές. Είναι και πολιτισμικές. Η Αγια-Σοφιά και η Μονή της Χώρας είναι αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης: η αναγνώριση ότι τα έργα τέχνης έχουν μια αξία, η οποία παράγει τις δικές της σημασίες. Κατά συνέπεια, λειτουργεί πέρα από τις θρησκευτικές ή τις πολιτικές αξίες. Η Μονή της Χώρας είναι ένας θησαυρός ζωγραφικής, το αδιάψευστο τεκμήριο της πρώιμης βυζαντινής Αναγέννησης επί Παλαιολόγων. Θρησκευτική ζωγραφική, πλην όμως τέχνη. Γι’ αυτό μπορεί να την απολαύσει και ο Καθολικός και ο Διαμαρτυρόμενος και ο Εβραίος και ο άθεος. Εμείς, βέβαια, δεν έχουμε μάτια παρά για την Αγια-Σοφιά, κόμβο στη μακραίωνη Ιστορία του έθνους. Και το παίρνουμε προσωπικά. Περιμένοντας την ημέρα που ο Πατριάρχης θα λειτουργήσει κάτω από τον θόλο, αντιδρούμε λες και ο Ερντογάν μας κάνει μπούλινγκ στο διάλειμμα. «Αφού δεν μας αφήσατε να σας γεμίσουμε μετανάστες στον Εβρο, εμείς θα κάνουμε τζαμί την Αγια-Σοφιά». Θυμάμαι προ δεκαετίας ένα βιβλίο για τον Σινάν, όπου δεν αναφερόταν πουθενά η οφθαλμοφανής επιρροή που του είχε ασκήσει η βυζαντινή αρχιτεκτονική. Ομως το φαινόμενο ξεπερνά τις ευαισθησίες μας.
Οι διώξεις αντιφρονούντων μπορεί να αντιμετωπίζονται από την Ευρώπη ως πολιτικό πλημμέλημα. Ο έλεγχος της επικοινωνίας, επίσης. Οι ΑΟΖ, θέμα γεωστρατηγικό, ό,τι πιο κοινότοπο. Η «Γαλάζια Πατρίδα», όμως, και η Αγια-Σοφιά προβιβάζουν την πολιτική σε ιδεολογία και δη με θεοκρατικές τάσεις. Η Ευρώπη πιστεύει ακόμη πως με την Τουρκία μοιράζονται τις ίδιες αξίες. Η περίπτωση Ερντογάν όμως αποδεικνύει ότι η Ιστορία δεν είναι γραμμική. Αν φθάσεις στο βήτα, θα προχωρήσεις στο γάμα; Ή θα επιστρέψεις στο άλφα. Αν ο Ερντογάν θέλει να γυρίσει τη Μεσόγειο στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, αυτό σημαίνει ότι το τέλος του είναι κοντά. Το ερώτημα είναι πόσα ίχνη του πολιτισμού του θα μείνουν.
Δείτε καρέ-καρέ τη σφαγή στο Κοντομαρί Χανίων από τους Γερμανούς - Η ιστορία του Franz Peter Weixler
- Δημοφιλέστερα
