Γιατί η αναβολή των εκλογών στις ΗΠΑ είναι ανέφικτη

Πολιτικά ανέφικτη, αλλά και με ισχυρά νομοθετικά και συνταγματικά κωλύματα είναι η «ιδέα» που έριξε ο Πρόεδρος Τραμπ περί αναβολής των εκλογών του Νοεμβρίου, προκαλώντας ήδη κύμα αντιδράσεων.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν έχει ο ίδιος την εξουσία να μεταθέσει την εκλογική διαδικασία, ενώ και το επιχείρημά του ότι μία διευρυμένη επιστολική ψήφος θα οδηγούσε σε νοθευμένες εκλογές, είναι λανθασμένο.

Πέντε ερωτήσεις και απαντήσεις επί του θέματος, από τους New York Times.

1. Μπορεί ο Αμερικανός Πρόεδρος  να ακυρώσει ή να αναβάλει εκλογές χωρίς εντολή;

Όχι. Και «όχι» επειδή το Άρθρο ΙΙ του αμερικανικού συντάγματος δίδει την εξουσία στο Κογκρέσο να επιλέξει την ημερομηνία των εκλογών. Νόμος του 1845 ορίζει την ημερομηνία  ως την πρώτη Πέμπτη μετά την πρώτη Δευτέρα  του Νοεμβρίου. Θα απαιτείτο λοιπόν τροποποίηση του ομοσπονδιακού αυτού νόμου για να αλλάξει η εκλογική ημερομηνία. Κάτι που σημαίνει (νέο) νόμο από το Κογκρέσο, υπογεγραμμένο από τον Τραμπ και δυνάμενο να προσβληθεί στα δικαστήρια.

2. Πόσον πιθανόν είναι οι εκλογές του Νοεμβρίου να αναβληθούν;

Αρκεί να επισημανθεί ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς και η Γερουσία από τους Ρεπουμπλικάνους. Το να χαρακτηριστεί  λοιπόν «απίθανη» μια τέτοια εξέλιξη είναι το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς.

Αλλά ακόμη και αν όλα αυτά συμβούν, και ένας νέος νόμος φθάσει προς υπογραφή στον Τραμπ, ευελιξία για την επιλογή εναλλακτικής ημερομηνίας δεν υπάρχει. Το Σύνταγμα επιβάλλει ότι το νέο Κογκρέσο πρέπει να ορκισθεί στις 3 Ιανουαρίου και ότι η θητεία του νέου Προέδρου ξεκινά στις 20 του ίδιου μήνα. Και οι ημερομηνίες αυτές δεν μπορούν να αλλάξουν με μια απλή αλλαγή νόμου.

3. Ναι αλλά δεν υπήρξαν φέτος πολλές Πολιτείες που ανέβαλαν τις προκριματικές εκλογές;

Υπήρξαν. Ως αποτέλεσμα του κορωνοϊού, 16 Πολιτείες και δύο περιφέρειες είτε μετέθεσαν τις εκλογές είτε επεξέτειναν τα χρονικά περιθώρια της επιστολικής ψήφου.

Οι Πολιτείες των ΗΠΑ έχουν ευρύτερη αυτονομία να ορίσουν τις εκλογικές διαδικασίες των προκριματικών εκλογών και η ακριβής ημερομηνία ποικίλλει από Πολιτεία σε Πολιτεία (κάτι που δεν ισχύσει σε ομοσπονδιακό επίπεδο).

4. Έχει υπάρξει στο παρελθόν ανάλογη σκέψη σε κυβερνητικό επίπεδο για μετάθεση των εκλογών.

Το 2004 είχε γραφεί ότι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπους συζητούν να θέσουν σε ισχύ μία φόρμουλα αναβολής των ομοσπονδιακών εκλογών σε περίπτωση  τέλεσης τρομοκρατικού γεγονότος.

Η ιδέα όμως γρήγορα ξεθώριασε με τη Κοντολίζα Ράις, τότε σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας, να δηλώνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διεξαγάγει εκλογές εν καιρώ πολέμου, ακόμη και εν καιρώ εμφυλίου πολέμου. Και πρέπει να έχουμε τις εκλογές στην ώρα τους».

5. Τι ισχύει με τους επιμέρους κανονισμούς της εκλογικής διαδικασίας του Νοεμβρίου;

Μολονότι η ημερομηνία των προεδρικών εκλογών ορίζεται από ομοσπονδιακό νόμο,  οι επιμέρους διαδικασίες είναι θέμα Πολιτείας.

Και αυτό είναι και ο λόγος που οι ΗΠΑ έχουν ένα τόσο περίπλοκο μωσαϊκό εκλογικών κανονισμών με κάποιες Πολιτείες να επιτρέπουν πρόωρη ή και ερήμην ψηφοφορία. Κάποιες επιτρέπουν ψηφοφορία δι’ αλληλογραφίας ή με εγγραφή του ψηφοφόρου την ίδια ημέρα της κάλπης. Άλλες απαιτούν διάφορα είδη ταυτοποίησης και κάποιες άλλες ακολουθούν μερικούς ή και κανέναν εξ αυτών των κανόνων.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλές Πολιτείες προσπάθησαν να καταστήσουν πιο εύκολη την ψηφοφορία μέσω επιστολής βοηθώντας την αποφυγή συνωστισμού.

Στο Μίσιγκαν για παράδειγμα απεστάλησαν πάνω από 7.7 εκατομμύρια φάκελοι στο σύνολο δηλαδή των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα επιστολικής ψήφου αλλά και προ κρίσης πέντε Πολιτείες – Κολοράντο, Χαβάη, Ορεγκον, Γιούτα, και Ουάσινγκτον, ψήφισαν σχεδόν καθολικώς δι’ αλληλογραφίας.

- Με πληροφορίες από τους New York Times

Η Καθημερινή