"Ποτέ ξανά!"

Φωτογραφία (επάνω) από την ταινία "Η Λίστα του Σίντλερ" του Στίβεν Σπίλμπεργκ

Το καλοστημένο αυτό εργοστάσιο μαζικής γενοκτονίας, που σαν πρώτη ύλη χρησιμοποιούσε ανθρώπινες ζωές, χτίστηκε το Μάιο του 1940 στην Πολωνία, στη συμβολή των ποταμών Βιστούλα και Σόλα, μέσα σε μια καταπράσινη περιοχή. Ήταν ένα συγκρότημα τεσσάρων στρατοπέδων, χτισμένων με κόκκινα τούβλα, που έμελλε να γίνει κολαστήριο εκείνων  που είχαν την ατυχία να γεννηθούν “Untermenschen” (υπάνθρωποι), κυρίως βέβαια Εβραίοι.  Πάνω από 1.000.000 αθώες ψυχές βασανίστηκαν και πέθαναν εκεί, στερούμενες και την τελευταία ρανίδα αξιοπρέπειας, ακόμα και στο ύστατο ταξίδι.

Ο φοβερός Ρούντολφ Ες, που οδηγήθηκε στην αγχόνη το 1947, ήταν ο διοικητής του στρατοπέδου, ενώ εμπνευστής του προγράμματος «Τελική Λύση», που εφαρμόστηκε το 1942, ήταν ο Δήμιος της Ευρώπης, Ράινχαρτ Χάινριχ.

Περιδιαβάζοντας κανείς με εκκλησιαστική ευλάβεια τους χώρους της δαντικής κόλασης, μεταφέρεται σίγουρα σε μια  άλλη διάσταση εξωπραγματική, ασύλληπτη. Σκέφτεται πως σε κάθε σπιθαμή γης που πατά, κάποιος μαρτύρησε. Όλα στέκουν εκεί, απίστευτα και στοιχειωμένα - μάρτυρες αδιάψευστοι του Ολοκαυτώματος, σε πείσμα όσων προσπαθούν να το αμφισβητήσουν - . Κι η φαντασία γυρίζει πίσω στο χρόνο...

... Ο επισκέπτης ακούει το κλάμα των παιδιών που τα χωρίζουν από τις μανάδες και τις σπαρακτικές κραυγές των δύστυχων γυναικών. Ανατριχιάζει στο άκουσμα των κραυγών των άτυχων που επιλέχτηκαν στη «Selektion» για τα κρεματόρια. Αναπηδά στο άκουσμα της βαριάς πόρτας των «ντους - θαλάμων αερίων» που κλείνει ερμητικά, καθώς εκεί μέσα θα πεθάνουν από το αέριο Zyklon B όσοι είναι ανίκανοι για εργασία. (Αδιάσειστα τεκμήρια, τα χιλιάδες άδεια κουτιά Zyklon B που βρέθηκαν στον τόπο του εγκλήματος).

Βλέπει τους ένστολους σαδιστές – τους κατ’ επίφαση εκείνους ανθρώπους - να εκτελούν για ασήμαντη αιτία. Στ’ αυτιά του αντηχούν τα πολυβόλα που σπέρνουν το θάνατο. Παρακολουθεί τους ανθρώπινους σκελετούς με τις ριγέ στολές – τα ανθρώπινα υπολείμματα – να σέρνονται στους χώρους του Άδη κάτισχνοι και αποστεωμένοι, αναζητώντας ψιχία ελπίδας και παρηγοριάς. Όμως εκεί, στα Τάρταρα της ανθρωπότητας, η ελπίδα είναι πολυτέλεια κι η παράταση της ζωής κατάρα.

Κι οι εικόνες συνεχίζονται μακάβριες, ανατριχιαστικές. Οι σωροί ανθρώπινων πτωμάτων, τα κιλά των μαλλιών που αφού αποστειρωθούν, θα γίνουν κλωστές, το σαπούνι που επάνω θα γράφει RJF (Real Jewish Fat), Γνήσιο Εβραϊκό Λίπος δηλαδή, τα χρυσά δόντια που αφαιρούνται από τα πτώματα, τα συγκεντρωμένα παπούτσια, κάποιες πεταμένες κούκλες και παιχνίδια που κρατούσαν μαζί τους αμέριμνα παιδάκια…

“Arbeit macht Frei” , "Η εργασία απελευθερώνει", είναι γραμμένο ειρωνικά πάνω από την πύλη του θανάτου που οδηγεί στο στρατόπεδο, ενώ λίγο πιο πέρα αιωρούνται ακόμα οι κρεμάλες που είχαν στηθεί από τους ναζί για παραδειγματική τιμωρία αυτών που τόλμησαν να παρακούσουν. Ένα κτίριο απ’ όλα ήταν προορισμένο για το αποκορύφωμα της κτηνωδίας, τα ιατρικά πειράματα. Ούτε ένας δεν βγήκε ζωντανός από εκεί. Στειρώσεις, δοκιμές φαρμακευτικών ουσιών, αλλά και χημικά όπλα, νάρκες, και οτιδήποτε άλλο μπορούσε να συνδράμει στη νίκη του Γ΄ Ράιχ, έπρεπε πρώτα να δοκιμαστεί σε ανθρώπινα πειραματόζωα.

Η πρωτοφανής φρίκη, ωστόσο, η συστηματικότητα και η άψογη οργάνωση των μεθόδων εξόντωσης μέσα στα στρατόπεδα δεν μπορούν παρά να προκαλέσουν τρόμο για το μέγεθος της διαστροφής στο οποίο μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος, όταν βάλει το μυαλό του σε αχρησία και παραδοθεί ανεπιφύλακτα στις επιταγές της οποιασδήποτε εξουσίας, που τον μετατρέπει σε άθυρμα στα χέρια της, σε άβουλο υποχείριο, σε απλό ενεργούμενο.

Η ημέρα που απελευθερώθηκε το Άουσβιτς ορίστηκε στη χώρα μας σαν  “Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων μαρτύρων και ηρώων του Ολοκαυτώματος”, ενώ οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν την ίδια μέρα αντίστοιχη επέτειο. Στον τόπο του μαρτυρίου μάλιστα καθιερώθηκε η “Πορεία των ζωντανών” από το Άουσβιτς στο Μπιρκενάου, που συμβολίζει την πορεία των αιχμαλώτων προς το θάνατο.

“Nie mehr”, "Ποτέ ξανά", είναι γραμμένο σε μια αναθηματική στήλη  στο στρατόπεδο του θανάτου, γιατί πρέπει να θυμόμαστε. Γιατί η λήθη εξυπηρετεί τους εγκληματίες και η έλλειψη γνώσης οδηγεί στα ίδια τραγικά εγκλήματα. Η «εθνική καθαρότητα» ήταν εκείνη που οδήγησε τον Κεμάλ σε γενοκτονίες και σφαγές στην Τουρκία, το ίδιο και τον Χίτλερ στο Ολοκαύτωμα και τη γενοκτονία των Εβραίων, των τσιγγάνων και άλλων «υπανθρώπων».

Κι όμως, τόσα χρόνια μετά και ο ρατσισμός προβάλλει πάλι μπροστά μας απειλητικός, σαν τη Λερναία Ύδρα, που μόλις της κόψεις ένα κεφάλι, δύο ξεπετάγονται στη θέση του. Ας μην επαναπαυόμαστε. Ας μην αφήσουμε την επέτειο αυτή να περάσει στα ψιλά των εφημερίδων.  Ας διαβάζουμε την Ιστορία. Ας πλατύνουμε τη σκέψη μας. Γιατί το Άουσβιτς μπορεί πολύ εύκολα να αναβιώσει, όχι μόνο στα σταλινικά γκουλάγκ, στη Σρεμπρένιτσα και στη Ρουάντα, αλλά οπουδήποτε και με οποιαδήποτε θύματα. Ας γίνει η «γνώση» ένας ελάχιστος φόρος τιμής σ’ εκείνους που πολτοποιήθηκαν από τις μυλόπετρες της Ιστορίας, σ’ εκείνους που πλήρωσαν με το αθώο αίμα τους την εμπάθεια, το σοβινισμό και τη μισαλλοδοξία των «τυράννων».