Η μητέρα όλων των "φουσκών" - Του Κώστα Στούπα

Λίγες μέρες πριν, ένας μεγάλος τυφώνας έπληξε την Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές. Μέχρι και το Μετρό της Νέας Υόρκης σε κάποια σημεία τέθηκε εκτός λειτουργίας λόγω πλημμυρών και διακοπών ηλεκτροδότησης.

Τις ίδιες μέρες περίπου δημοσιοποιήθηκαν τα στοιχεία για την απασχόληση στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, τις ΗΠΑ, που αποτελεί βαρόμετρο της παγκόσμιας οικονομίας.

Στην αμερικάνικη οικονομία προστέθηκαν το Αύγουστο περί τις 235 χιλ. θέσεις εργασίας, αριθμός που είναι πολύ μικρότερος από τις 750 χιλ. του μέσου όρου των προβλέψεων και μικρότερος ακόμη από τη χαμηλότερη πρόβλεψη  που ήθελε  400 χιλ.  νέες θέσεις εργασίας.

 Η προφανής ερμηνεία είναι πως η ανάπτυξη επιβραδύνεται και η αγορά εργασίας τείνει να βρει ισορροπία σε χαμηλότερο επίπεδο.

 Παρά τις αρνητικές ειδήσεις, τα χρηματιστήρια της Αμερικής και της Ευρώπης σημείωσαν νέα υψηλά, αψηφώντας τις καταστροφές, τα σημάδια επιβράδυνσης της οικονομίας και αναζωπύρωσης του πληθωρισμού.

 Η εξήγηση της δυναμικής που συνεχίζουν να δείχνουν οι αγορές έχει να κάνει με τις προσδοκίες των επενδυτών πως η αδυναμία που εμφανίζει η οικονομία και η απασχόληση θα αναγκάσει την FED και τις υπόλοιπες Κεντρικές Τράπεζες να μην αποσύρουν μέρος των προγραμμάτων πιστωτικής χαλάρωσης που έχουν ρίξει στο σύστημα και να μην ανεβάσουν τα αρνητικά επιτόκια.

 Τουτέστιν σαν η συνέχιση της πυρκαγιάς που κατακαίει ένα δάσος να αποτελεί θετική εξέλιξη γιατί οι δυνάμεις πυρόσβεσης θα συνεχίσουν να ρίχνουν τεράστιες ποσότητες νερού, ένα μέρος του οποίου γεμίζει κάποιες ελάχιστες πισίνες που έτυχε να βρίσκονται  διάσπαρτες στο φλεγόμενο δάσος...

Η πυρκαγιά όμως μετατρέπει σε σεληνιακό τοπίο την περιοχή και εξατμίζει όλο και ταχύτερα το νερό από τις πισίνες.

 Σπάνια οι αγορές τις τελευταίες δεκαετίες χειραγωγούνταν τόσο φανερά  από τις Κεντρικές Τράπεζες και σπάνια οι "άσχετοι" μικροεπενδυτές ("μαριδαίοι") πρωταγωνιστούσαν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.

 Συνήθως όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, η καταστροφή που ακολουθεί είναι επικών διαστάσεων και οι συνέπειες χρειάζονται δεκαετίες για να επουλωθούν.

 Το τι συμβαίνει τον τελευταίο καιρό στις αγορές το περιγράφει ευθαρσώς ο στρατηγικός αναλυτής της JP Morgan, Nikolaos Panigirtzoglou,  ο οποίος πιστώνει τους επενδυτές λιανικής για μεγάλο μέρος του ράλι καθώς αγοράζουν μετοχές σε  κάθε πτωτική κίνηση.

 Κατά τον ίδιο, τούτο έχει οδηγήσει τις μετοχές σε επίπεδα που κάνουν τους επαγγελματίες επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία, να νιώθουν άβολα.

 Αυτοί, αντί να αγοράζουν μετοχές, αγοράζουν ομόλογα προκειμένου να διατηρήσουν σωστά σταθμισμένη την ισορροπία μεταξύ ομολόγων και μετοχών.

 Και όταν έρθει η ώρα, θα αρχίσουν να πωλούν τις μετοχές τους - και πιθανότατα και τα ομόλογά,  προσθέτει ο Πανηγυρτζόγλου.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο αφορά τον δανεισμό των χαρτοφυλακίων που δραστηριοποιούνται στην αμερικάνικη αγορά, ο οποίος φτάνει στο 40%, το υψηλότερο ποσοστό από τη δεκαετία του ’80.

Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο όμως που κάνει τη Wall Street να μοιάζει με την επικράτεια του Ηρώδη,  σύμφωνα με τη  Magnify Money’s survey, είναι πως ο δανεισμός των μετοχικών χαρτοφυλακίων της γενιάς Ζ, δηλαδή των 20άρηδων φτάνει στο 80%.

 Χαρακτηριστικό του κλίματος που επικρατεί στις διεθνείς αγορές και στην Ελλάδα φτάνουν μόνο σταγόνες από τα "απόνερα" είναι αυτό που μου συνέβη προχθές το μεσημέρι...

 Χτύπησε το κινητό και ο αριθμός που φάνηκε πως καλούσε παρέπεμπε στον Ηνωμένο Βασίλειο (+447908….).

 Όταν απάντησα κάποια αυτόματη φωνή σε υποτυπώδη ελληνικά άρχισε να μου μιλάει για τη μετοχή της TESLA και την ευκαιρία να επενδύσω σε αυτή ή κάποια αντίστοιχων προσδοκιών εταιρεία χωρίς προμήθειες με περιθώριο δανεισμού, ακόμη και αν διαθέτω το υποτυπώδες για χρηματιστήριο ποσό των 250 ευρώ...

 Αν έχουν φτάσει στο σημείο να μαζεύουν και εκατοστάρικα σημαίνει πως εκεί έξω (όπως γράφω αναλυτικότερα και στο αυριανό άρθρο στο Κεφάλαιο)  τα "χαρτιά" είναι περισσότερα από τους "ανόητους" και σύντομα θα τους "πνίξουν"...

 Το τι θα ακολουθήσει την αποτυχία της πολιτικής των ποσοτικών χαλαρώσεων και το σπάσιμο της "φούσκας" των χρηματιστηρίων είναι δύσκολο να προβλέψει κάποιος καθώς οι αγορές έχουν την ιδιότητα να προεξοφλούν μεν αλλά να μην κάνουν ποτέ αυτό που περιμένουν όλοι πως θα κάνουν στην ώρα που το περιμένουν.

 Στις αγορές, όπως έλεγε ο Αντρέ Κοστολάνι, 2 συν 2 δεν κάνει ποτέ 4 αλλά 5 μείον 1 ή 10 ενίοτε και 10 μείον 6 όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια.

 Ενδιαφέρον έχουν αυτά που ανέφερε ο  Δρ. Marc Faber πριν λίγες μέρες. Ο Φάμπερ δεν πιστεύει πως οι κεντρικές τράπεζες θα προλάβουν να μειώσουν τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης (την εκτύπωση χρήματος). Αυτό που θα κάνουν είναι ακριβώς το αντίθετο...

 Ο Φάμπερ προβλέπει ότι όχι μόνο θα δούμε περισσότερο πληθωρισμό στις τιμές των περιουσιακών  στοιχείων, αλλά θα δούμε  και δραματικό πληθωρισμό στους μισθούς: "Αυτό που νομίζω ότι θα συμβεί και οι περισσότεροι δεν το έχουν σκεφτεί πραγματικά, θα έχουμε πληθωρισμό στους μισθούς.

 Για πρώτη φορά από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, θα έχουμε επιταχυνόμενο πληθωρισμό μισθών, και σε ορισμένες περιπτώσεις, αρκετά δραματικό. Σε ορισμένες πολιτείες, ο κατώτατος μισθός είναι 15$. Θα μπορούσα να δω ότι αυξάνεται έως και $ 30 την ώρα πολύ γρήγορα...

 Ο Φάμπερ ανησυχεί λιγότερο για την οικονομική κατάσταση και ανησυχεί περισσότερο για την άνοδο του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού στον δυτικό κόσμο: "Μπορώ να σας πω ένα χαρακτηριστικό όλων των σοσιαλιστικών χωρών που έχω επισκεφτεί στη ζωή μου, και όλες είχαν λιγότερη ελευθερία, λιγότερη ευτυχία από εμάς, και το επίπεδο ζωής ήταν ουσιαστικά, όχι λίγο, αλλά σημαντικά χαμηλότερα από ό, τι στον ελεύθερο καπιταλιστικό κόσμο.

 Λυπάμαι που λέω ότι πιστεύω ότι ο δυτικός κόσμος έχει ακολουθήσει έναν πολύ επικίνδυνο δρόμο όπου ουσιαστικά, μέσω μηδενικών επιτοκίων, όλα είναι δωρεάν. Όταν συμβαίνει υπάρχουν συνέπειες… ".

 Αυτό που λέει είναι πως τα μηδενικά επιτόκια δίνουν λάθος κίνητρα και δημιουργούν τις λάθος συμπεριφορές.  Επί της ουσίας κάνουν αυτό που ακριβώς έκανε το οικονομικό μοντέλο της "Σοβιετίας" με αποτέλεσμα να καταλήξει στην εσωτερική  ολοσχερή κατάρρευση παρά την ισχυρή στρατιωτική ισχύ που διατηρούσε.

 Αυτά που συμβαίνουν δεν έχουν καμιά σχέση με αντικυκλικές Κεϋνσιανές ή μονεταριστικές νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Αυτά που συμβαίνουν μοιάζουν μόνο με απεγνωσμένες προσπάθειες διατήρησης της ηρεμίας και της ευημερίας με πληθωριστικά κόλπα στο λυκόφως των ιστορικών κύκλων...

 kostas.stoupas@capital.gr 

Capital.gr