Οι απορίες και τα παράπονα του Ερντογάν - Της Σώτης Τριανταφύλλου

Ο Τούρκος πρόεδρος αναρωτιέται μεγαλοφώνως γιατί η Τουρκία δεν γίνεται δεκτή στην ΕΕ. Εδώ είναι κάποιες όχι και τόσο διπλωματικές απαντήσεις

Σχόλιο για τις νέες επιθετικές δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ.

Επικριτικός απέναντι στη Δύση εμφανίστηκε και πάλι ο κ. Ερντογάν, ο οποίος δεν χάνει ευκαιρία να επιτεθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ. Αυτή τη φορά, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη συμπάθεια που δείχνει η Δύση στο αίτημά της να ενταχθεί στους θεσμούς της, ο Τούρκος πρόεδρος διαμαρτύρεται γιατί δεν δείχνουμε την ίδια «ευαισθησία» για την Τουρκία και γιατί δεν τη δεχόμαστε στην ΕΕ.

Η απάντηση, την οποία δυσκολεύονται να δώσουν οι διπλωμάτες ακριβώς επειδή είναι διπλωμάτες, θα μπορούσε να είναι αυτή: πρώτον, οι οικονομικές σχέσεις Ευρώπης-Τουρκίας δεν συνεπάγονται πολιτική και οικογενειακή ένωση. Ήταν εξαρχής σφάλμα να υποσχεθεί η ΕΕ στην Τουρκία κάρτα μέλους: οι προϋποθέσεις που έθετε, ήδη από τη δεκαετία του 1960, ήταν ανεδαφικές και δεν λάμβαναν υπόψη την ιστορία και τη φύση της χώρας. Είναι η ΕΕ μια λέσχη χριστιανών και αθρήσκων; Βεβαίως. Σε αυτή τη λέσχη δεν μπορούν να γίνονται μέλη χώρες με θεοκρατικές τάσεις, με μιλιταριστικό εθνικισμό, κατακτητικό παρελθόν έναντι της Ευρώπης και οράματα δημογραφικής της αλλοίωσης.

Ο πιο συγκεκριμένος λόγος που πάγωσαν οι προενταξιακές συνομιλίες είναι ότι η Τουρκία δεν προχώρησε στον εκδημοκρατισμό και στην υιοθέτηση των ευρωπαϊκών αξιών. Αντιθέτως, επί Ερντογάν, το καθεστώς έγινε ακόμα πιο αυταρχικό και προσωποπαγές, ενώ η ισλαμική του ταυτότητα εντάθηκε και ο οθωμανικός εθνικισμός πήρε διάσταση τρέλας του μεγαλείου κατ’ εικόνα του Τούρκου προέδρου. Πώς θα μπορούσε μια ισλαμική χώρα με οθωμανικούς θεσμούς και νοοτροπίες να γίνει μέλος της ΕΕ;

Ο δεύτερος λόγος που η Τουρκία δεν εντάχθηκε στην ΕΕ είναι η ίδια η συμπεριφορά της ηγεσίας της. Ο Ερντογάν και ο εσώτερος κύκλος του καθυβρίζουν συστηματικά τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς ηγέτες: δεν πρόκειται μόνο για έλλειψη κοινωνικής αγωγής ―όπως  φάνηκε ξανά και ξανά στις δηλώσεις των Τούρκων εναντίον του Ομπάμα ή του Εμανουέλ Μακρόν― αλλά για διαφορετικό πολιτισμό. Η σημερινή Τουρκία απορρίπτει τη Δύση και την αντιμετωπίζει με φθόνο και κακεντρέχεια. Ακόμα και όταν ο Ερντογάν διαμαρτύρεται για την, κατά τη γνώμη του, κακομεταχείριση της χώρας του εκ μέρους της Δύσης, κατηγορεί τα μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ για υποκρισία και δεν κρύβει τη ζηλοτυπία του για τη στάση τους έναντι της Ουκρανίας. Πλην όμως, η Ουκρανία δεν απειλεί χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ όπως κάνει η Τουρκία, δεν έχει εισβάλει και διχοτομήσει ευρωπαϊκό έδαφος και δεν τα έχει κάνει πλακάκια με το φανατικό Ισλάμ διεθνώς. Παρ’ όλ’ αυτά, ο Τούρκος πρόεδρος απορεί γιατί δεν του δίνουν όπλα οι Ευρωπαίοι και γιατί του κάνουν εμπάργκο. Η απάντηση είναι, μεταξύ άλλων, για να μην επιτεθεί στην Ελλάδα την οποία μισεί και επιβουλεύεται.

Σήμερα ο Ερντογάν μάς καλεί να δείξουμε προς την Τουρκία «την ευαισθησία που επιδεικνύουμε προς την Ουκρανία» και αναρωτιέται αν θα φέρουμε την ένταξή της στην ημερήσια διάταξη, «όταν κάποιος της κηρύξει τον πόλεμο και της επιτεθεί». Ποιον εννοεί; Αναρωτιέμαι κι εγώ με τη σειρά μου μήπως εννοεί την Ελλάδα ―αν εννοεί την Ελλάδα δεν καταλαβαίνει απολύτως τίποτα από τις ευρωπαϊκές αξίες· ζει βαθιά στον 19ο αιώνα.

Η παρουσία της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις. Κάποτε ήταν buffer-state που υποτίθεται ότι προστάτευε τη Δύση από τη Σοβιετική Ένωση, ενώ σήμερα δεν την προστατεύει από τη Ρωσία. Αντιθέτως, παρά τις διακυμάνσεις των ρωσοτουρκικών σχέσεων, η Τουρκία συμπεριφέρεται ευνοϊκότερα προς τη Ρωσία ―για παράδειγμα, δεν συμμετέχει στις κυρώσεις― απ’ ό,τι στη Δύση. Νομίζω ότι έχει κάνει τις επιλογές της κι ότι πρέπει να κάνουμε κι εμείς τις δικές μας.

Athens Voice