Η Ρούλα Πισπιρίγκου και ο παππούς της

Πριν 57 χρόνια, στην Πάτρα, τελέστηκε ένα άγριο έγκλημα. Ο 20χρονος Παναγιώτης Πισπιρίγκος, στραγγάλισε την, κατά δύο χρόνια μικρότερη, εν διαστάσει  σύζυγό του Σωτηρία (Ρούλα) Πεφάνη, επειδή του ζητούσε διαζύγιο. Οι δύο νέοι είχαν γνωριστεί προ διετίας και, προκειμένου να αποφύγει την καταδίκη για αποπλάνηση ανηλίκου, ο Πισπιρίγκος παντρεύτηκε την κοπέλα μέσα στο Μεταγωγών. Λίγο αργότερα, απέκτησαν έναν γιο, τον Ανδρέα - πατέρα της σημερινής Ρούλας – ο Παναγιώτης, όμως, ζήλευε παθολογικά και η κοπέλα εγκατέλειψε το σπίτι και ζήτησε διαζύγιο. Μετά από μία απέλπιδα προσπάθεια να την κάνει να ξαναγυρίσει κοντά του και πιστεύοντας ότι έχει εραστές, ο Πισπιρίγκος τη στραγγάλισε με απίστευτη ψυχρότητα, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής.

Μπορεί άραγε το γεγονός αυτό να επηρεάσει την έκβαση της σημερινής δίκης; Πόσο μπορεί η κοινή γνώμη να κατευθύνει την απόφαση των δικαστών, λαϊκών και τακτικών; Ευθύνεται η κληρονομικότητα για την εγκληματική συμπεριφορά του δράστη; Είναι δυνατόν μια μάνα που έχει διαπράξει ένα τόσο ειδεχθές έγκλημα, όπως φέρεται να έχει η Ρούλα Πισπιρίγκου, να έχει σώας τας φρένας ή εμπίπτει στο χώρο της ψυχοπαθολογίας; Ήταν όλα τόσο καλά ενορχηστρωμένα, που κανείς δεν είδε, δεν άκουσε, δεν κατάλαβε τίποτα; Τι τρέχει με τις ιατροδικαστικές εκθέσεις των τριών κοριτσιών; Ποιος ο ρόλος του πατέρα;

Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα ανακύπτουν το τελευταίο διάστημα, μετά τα τραγικά και αδιανόητα γεγονότα της Πάτρας, που έχουν υποσκελίσει όλη την υπόλοιπη επικαιρότητα, όπως την Ουκρανία, την πανδημία και την ακρίβεια και στοιχειώνουν τις νύχτες μας και κατατρύχουν τις μέρες μας. Και δικαιολογημένα. «Ενεοί και κεχηνότες» παρακολουθούμε τις εξελίξεις με την ψυχή στο στόμα και απευχόμαστε να επαληθευτούν οι χειρότεροι φόβοι μας. Γιατί κάποια πράγματα απλά δεν τα χωρά ο νους.

Ωστόσο, οι περισσότερες και πιο κρίσιμες απαντήσεις θα δοθούν στο ακροατήριο και οι αποφάσεις θα ληφθούν από τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης, οι οποίοι θα ήταν ιδανικό να σκεφτούν και να ενεργήσουν απερίσπαστοι και ανεπηρέαστοι από εξωγενείς παράγοντες πίεσης, όπως η κοινή γνώμη, τα ΜΜΕ και η κοινωνική κατακραυγή. Δύσκολο! Τόσο η δικαστική λειτουργία όσο και η απονομή του δικαίου δεν είναι εύκολο πράγμα. Γιατί αυτοί που την ασκούν και την απονέμουν είναι άνθρωποι και οι διάφορες έξωθεν επιρροές κάθε άλλο παρά βοηθούν το έργο τους.

Το ιστορικό, εξ άλλου, του παλαιότερου εγκλήματος στην οικογένεια θα ανοίξει έναν ακόμη ασκό του Αιόλου και θα πυροδοτήσει αυθαίρετα κι επικίνδυνα συμπεράσματα του τύπου: «Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει». «Υπάρχει το εγκληματικό γονίδιο στο DNA της οικογένειας». «Κατά μάνα, κατά κύρη…» κλπ. Προσωπικά, θεωρώ άδικο για κάποιον να κουβαλά το βαρύ φορτίο των προγόνων στην πλάτη∙ έχουν καταστραφεί ζωές από αυτό το απάνθρωπο στερεότυπο. 

Από άποψη εγκληματολογικής επιστήμης, άλλωστε, υπάρχουν διάφορες Σχολές σκέψης, συχνά αντικρουόμενες μεταξύ τους. Η Θετική Σχολή, συγκεκριμένα, που αναπτύχθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τις αρχές του 20ου, εκλαμβάνει τον ποινικό παραβάτη ως εκ γενετής εγκληματία, λόγω συγκεκριμένων βιολογικών ανωμαλιών που του μεταβιβάζονται κληρονομικά,  η τάση, δηλαδή, προς το έγκλημα θεωρείται γενετικό χαρακτηριστικό και ο δυνάμει εγκληματίας απόγονος ομοίων του. Η Σχολή αυτή, πάντως, θεωρείται ξεπερασμένη, ενώ η κληρονομικότητα της παραβατικής συμπεριφοράς έχει πλέον εγκαταλειφθεί ως θεωρητική προσέγγιση.

Κλείνοντας αυτές τις σημειώσεις, εύχομαι η Δικαιοσύνη να λειτουργήσει απρόσκοπτα – θα είναι μια δύσκολη δίκη, η δίκη του αιώνα –, να αποκαλυφθεί όλη η αλήθεια και, εφ’ όσον οι αποχρώσες ενδείξεις μετατραπούν σε κραυγαλέες αποδείξεις, να εφαρμοστεί η ανάλογη – αναρωτιέμαι αν υπάρχει άραγε τέτοια! - ποινή στους υπαίτιους. Το χρωστάμε στους τρεις αγγέλους με τα μεγάλα μάτια και τα γλυκά χαμόγελα που δεν μπορέσαμε να προστατέψουμε, μαζί με μια τεράστια συγγνώμη. Γιατί οι μάνες δεν σκοτώνουν τα παιδιά τους, οι μάνες σκοτώνουν ΓΙΑ τα παιδιά τους…