Φεμινισμός και ο τοίχος της πραγματικότητας - Της Σώτης Τριανταφύλλου

H διαλεκτική θύτη και θύματος είναι απλή, ξεκάθαρη και εντυπωσιάζει σε πανό διαδήλωσης· όμως, δεν αντανακλά την πραγματικότητα

Το τέταρτο κύμα του φεμινισμού, η ενδοοικογενειακή βία, η βία κατά των γυναικών και η δικαστική υπόθεση Τζόνι Ντεπ - Άμπερ Χερντ.

Aν και η δικαστική υπόθεση Τζόνι Ντεπ - Άμπερ Χερντ μάς είναι αδιάφορη, μπορεί να μας χρησιμεύσει ως case study ενός φαινομένου που περιέχει στοιχεία διαστροφής. Συχνά, η συνάντηση της ιδεολογίας με την πραγματικότητα διαψεύδει την ιδεολογία: η πραγματικότητα, εξ ορισμού, δεν μπορεί να διαψευσθεί.

Για το λεγόμενο τέταρτο κύμα του φεμινισμού, οι γυναίκες είναι πάντοτε ανήμπορα θύματα των ανδρών και οι άνδρες πρέπει να τιμωρούνται για τη βίαιη, κακοποιητική τους φύση. Με λίγα λόγια, δεν αναγνωρίζονται οι αποχρώσεις και η ποικιλία της δυναμικής των ανθρώπινων σχέσεων, η εσωτερική τους πολυπλοκότητα: η διαλεκτική θύτη και θύματος είναι απλή, ξεκάθαρη και εντυπωσιάζει σε πανό διαδήλωσης· όμως, δεν αντανακλά την αλήθεια. Πράγματι, τόσο εξαιτίας της ανθρωπολογικής παράδοσης όσο και της κοινωνικής, οι γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς στο να υποστούν βία ― και στο να την υπομείνουν. Ταυτοχρόνως, είναι ικανές για ψέματα, για κακοήθεια, για τοξικότητα ― όπως και οι άνδρες.

Η ενδοοικογενειακή βία και γενικότερα η βία εναντίον των γυναικών δεν είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος: όλες οι ιδεολογίες, ιδιαίτερα εκείνες που παρακμάζουν, αναπτύσσονται γύρω από το μηδενικό άθροισμα ― κακός καπιταλισμός/καλοί εργαζόμενοι, κακοί άνδρες/καλές γυναίκες, κακή δεξιά/καλή αριστερά· ακόμα και κακή ετεροφυλοφιλία (άρα πατριαρχία)/καλή ομοφυλοφιλία. Η τρέχουσα ορθοδοξία των κοινωνικών επιστημών, οι σπουδές φύλου, ο φεμινισμός εκείνων που νομίζουν ότι τον επινόησαν ―υπενθυμίζω ότι το φεμινιστικό κίνημα έχει ηλικία πάνω από δύο αιώνες― ενισχύουν μια πρόσληψη της πραγματικότητας που απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την πραγματικότητα.

Η βία μεταξύ των ζευγαριών οφείλεται, μεταξύ άλλων παραγόντων, στο ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι δεν θα έπρεπε να βρεθούν ποτέ μαζί. Η δυσλειτουργία που μπορεί να εκφυλιστεί σε βία δεν είναι απαραιτήτως «πολιτική»: συνήθως οφείλεται σε καταστροφικό συνδυασμό ψυχικών προβλημάτων ― ιδιαίτερα όταν αμφότερα τα μέρη μοιράζονται την ίδια περίπου κοινωνική και οικονομική θέση, η πολιτική αξία της βίας είναι αμελητέα. Η πολιτική εμφιλοχωρεί όταν υπάρχει οικονομική και κοινωνική εξάρτηση, όταν το ένα μέρος είναι ανίσχυρο μπροστά σε κυριαρχική συμπεριφορά, σε παιχνίδια εξουσίας. Υπό αυτή την έννοια, η σεξουαλική παρενόχληση ή η κακοποίηση είναι ταξικά εγκλήματα. Σε περιπτώσεις εύπορων ατόμων που μπορούν να ανοίξουν την πόρτα της βίλας οποιαδήποτε στιγμή και να εξαφανιστούν με μια λιμουζίνα, συμπεραίνουμε μάλλον ότι it takes two to tango. Oι άνδρες δεν αποτελούν κοινωνική τάξη: η πατριαρχία ―αναμφισβήτητη ακόμα και σε πολλές χώρες της ανεπτυγμένης Δύσης― δεν συνεπάγεται απαραιτήτως βίαιη υποδούλωση των γυναικών· τα υπολείμματά της, οι εναπομείνασες μέθοδοι και εκφάνσεις της δεν είναι αυτά που φαντάζονται οι πικρόχολες ακτιβίστριες.

Όσο για την Άμπερ Χερντ, αν έχει κάποια σημασία, το υγιές θα ήταν να πάρει δρόμο αμέσως μόλις διαπίστωσε ότι ο Τζόνι Ντεπ είναι αλκοολικός, άρα αναξιόπιστος, απρόβλεπτος και δυνάμει βίαιος. Ένας αλκοολικός είναι ήδη πολύς· όταν συνυπάρχουν δύο, προκαλούν συνωστισμό ακόμα και σε μια ευρύχωρη έπαυλη.

Athens Voice