Ο άνθρωπος και η ελεύθερη βούληση - Του Χρήστου Μπουσιούτα

Ο άνθρωπος σαν αυτεξούσιος οργανισμός έχει τον πλήρη έλεγχο των πράξεών του, τόσο για τα μικρά όσο και για τα μεγάλα ζητήματα της ζωής του.

Γιατί το μεγαλύτερο προσόν του ανθρώπου είναι το χάρισμα της ελεύθερης βούλησης.

Ελεύθερη βούληση είναι η ικανότητα του ανθρώπου να αποφασίζει μόνος για την πορεία της ζωής του χωρίς να επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες.

Είναι η δυνατότητα αυτόβουλης δράσης που υπαγορεύεται από τις δικές του ανάγκες, χωρίς την παρέμβαση η τον εξαναγκασμό τρίτων.

Όλα όσα συμβαίνουν στην ζωή μας δεν είναι το αποτέλεσμα των άστρων και των ζωδίων όπως ίσως να πιστεύουν κάποιοι, αλλά το αποτέλεσμα των δικών μας πράξεων και επιλογών.

Αν δεν υπήρχε η ελεύθερη βούληση και ο άνθρωπος δεν είχε ο ίδιος τον έλεγχο των καταστάσεων που προσδιορίζουν την πορεία του, τότε θα παρακολουθούσε σαν απλός θεατής την εξέλιξη των πραγμάτων που ορίζουν την ζωή του.

Άλλωστε η ύπαρξη της ελεύθερης βούλησης καθιστά τον άνθρωπο υπόλογο απέναντι στον εαυτό του, στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον αλλά και απέναντι στον Θεό και τον Νόμο.

Δυστυχώς όμως, υπάρχουν δύο δυνάμεις που είναι πιο επιδραστικές στην εξέλιξη της ζωής του από την ελεύθερη βούληση και αυτές είναι οι επιθυμίες και τα συναισθήματα.

Ο άνθρωπος είναι δέσμιος των επιθυμιών και των συναισθημάτων του. Αυτά είναι τα αφεντικά και υποτακτικός τους ο άνθρωπος.

Τα συναισθήματα γεννούν επιθυμίες, οι επιθυμίες οδηγούν σε πράξεις και οι πράξεις δημιουργούν μία πραγματικότητα. Άλλοτε καλή και κάποιες άλλες φορές δυσάρεστη.

Γιατί οι επιθυμίες κάποιες φορές είναι φωτεινές και μας οδηγούν σε ευθείς δρόμους και κάποτε σκοτεινές που μας οδηγούν σε δύσκολα μονοπάτια.

Έχουν τόση επιρροή τα συναισθήματα και οι επιθυμίες πάνω μας, που ακόμα και όταν ξέρουμε ότι μας οδηγούν κάποιες φορές σε λάθος δρόμους, δεν μπορούμε να αντισταθούμε και να κάνουμε πίσω.

Μας κρατούν αιχμάλωτους οι επιθυμίες που καταπιέσαμε, τα συναισθήματα που πνίξαμε, οι σκέψεις και τα λόγια που δεν είπαμε.

Η ζωή μας δεν είναι τίποτα άλλο από το σύνολο των επιθυμιών που εκπληρώθηκαν και από εκείνες τις ανεκπλήρωτες στην ολότητά τους, που παραμένουν βασανιστικά στο μυαλό μας και γίνονται απωθημένα.

Και τα πιο δύσκολα απωθημένα δεν είναι αυτά που δεν τα άγγιξες ποτέ αλλά εκείνα που πήρες μια μικρή γεύση. Τα ανολοκλήρωτα.

Τα απωθημένα δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα, ωραιοποιούνται από τον άνθρωπο και δεν τον αφήνουν να ξεφύγει. Και πώς να ξεφύγεις από κάτι που το έχεις εξιδανικεύσει στην συνείδηση και στο μυαλό σου. Γιατί αυτό έχει γίνει το απωθημένο. Ιδανικό.

Όσο τα απωθημένα σου δεν τα ζεις, τόσο στην φαντασία του μυαλού σου παίρνουν μια εικόνα τελειότητας και σε κρατούν εγκλωβισμένο, ενώ αν τα ζούσες, ίσως να έχαναν την αρχική τους μαγεία.

Η συνύπαρξη της ελεύθερης βούλησης, με τον έλεγχο και την αξιολόγηση των επιθυμιών και των συναισθημάτων είναι ο συνδυασμός που καθιστά ουσιαστικά ελεύθερο τον άνθρωπο.