Στο προσκήνιο πάλι η επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα

- Να τα επιστρέψουν  οι Αγγλοι που ανέχθηκαν αρκετά το έγκλημα του ολετήρα  Ελγιν που κατέστρεψε τον Παρθενώνα για να τα κλέψει.

- Απαράδεκτη η συμπεριφορά του Άγγλου πρωθυπουργού τους Σούνακ. 

Γράφει ο Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης

akontogiannidis@yahoo.gr

Τις μέρες  αυτές, ξαναήρθε στο προσκήνιο  το  παλιό Ελληνικό αίτημα από τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη, της επιστροφής των κλεμμένων γλυπτών μαρμάρων  του Παρθενώνα από το Λονδίνο, στην φυσική τους θέση και είχαμε την γνωστή συμπεριφορά του πρωθυπουργού τους. Ο μεγαλοπρεπής  ναός του Παρθενώνος, η κιβωτός του  ελληνικού πολιτισμού, υπέστη  επιθέσεις βαρβάρων λαών, οι οποίοι προξένησαν ανεπανόρθωτες καταστροφές στα μνημεία και μπόρεσαν να αρπάξουν και να τα μεταφέρουν στις πατρίδες τους.

Ο ολετήρας που ρήμαξε όλα τα μνημεία ήταν ο  άγγλος πρεσβευτής στην Υψηλή Πύλη Τόμας Έλγιν, ο οποίος, επωφελούμενος τις άριστες σχέσεις Αγγλίας και Υψηλής Πύλης με σατανικό τρόπο απέσπασε σουλτανικό φιρμάνι που του επέτρεπε  να αρπάζει ο,τι ήθελε απο τον ναό των ειδώλων.

Προσέλαβε τον Ιταλό ζωγράφο Λουζιέρι για να τον βοηθήσει στην συλλογή των αρχαίων και την μεταφορά τους στην Αγγλία. Πρώτα άρχισε η αποκαθήλωση  των γλυπτών απο τον Παρθενώνα και 30 Αγγλοι ναύτες βοήθησαν να μεταφερθούν πάνω σε κιλλίβαντα. Για να εκπληρώσει τις επιθυμίες του ο Ελγιν δωροδοκούσε συχνά  με πολύτιμα δώρα τους Τούρκους, όπως αδαμαντοκόλλητες πιστόλες, τηλεσκόπια και ρολόγια και εκείνοι του άνοιγαν το δρόμο της αρπαγής. Και  για να κάμψει την αντίδραση των Ελλήνων τοποθέτησε στον πύργο κοντά στο Μοναστηράκι, ένα ρολόϊ…

Για να ελαττώσουν το βάρος των μαρμάρων  στην μεταφορά, οι εργάτες πριόνισαν πολλά γλυπτά σε δύο ή τρία τεμάχια προκαλώντας ανεπανόρθωτη καταστροφή των μνημείων που παραδέχεται ακόμα και ο Λουζιέρι. Το αναφέρει  σ’ επιστολή του στον Ελγιν στις 16-9-1802: “.. η 8η μετόπη που παριστάνει  το μάρμαρο  απαγωγή γυναίκας απο Κένταυρο, μας δυσκόλεψε κι αναγκάσθηκα να γίνω λίγο βάρβαρος…”           

Τον Αύγουστο του 1803 ο Ελγιν στέλνει με το πλοίο «Μέντωρ»  μετόπες και κιονόκρανα  για την Αγγλία.  Ανοικτά του Ταινάρου ο Μέντωρ έπεσε σε φουρτούνα στον Αβλέμονα Κυθήρων και βυθίστηκε. Δύο χρόνια χρειάστηκαν  να ανασυρθούν απο την θάλασσα 17 κιβώτια με αρχαιότητες. Με νέα μπαξίσια ο Ελγιν φόρτωσε ανενόχλητος 44 κιβώτια με αρχαιότητες και με το πλοίο «Νταϊάνα»  τα έστειλε στην Αγγλία.

Ο Λουζιέρι που υπηρέτησε πιστά τον Ελγιν 21 έτη, πέθανε στην Αθήνα και η επιτύμβια πλάκα και ο τάφος του βρίσκονται στην αυλή της αγγλικανικής εκκλησίας στην οδού Φιλελλήνων… Εγώ την είδα την πλάκα και είναι αριστερά της εισόδου του ναού. Από τις Καρυάτιδες στο Ερεχθείο ο Έλγιν άρπαξε την μία  και την μετέφερε στην πατρίδα του και οι καταπιεσμένοι Έλληνες έκλαιγαν και πονούσαν για την λεηλασία των μνημείων τους.

Επί μία εικοσαετία ο Ελγιν φόρτωνε στην Αθήνα και ξεφόρτωνε στο Λονδίνο αρχαιότητες. Συνολικά 253 μεγάλα κιβώτια με αρχαία μνημεία και τα αποθήκευσε σε πρόχειρο υπόστεγο εκτεθειμένα στην υγρασία και την ρύπανση. Το 1811 ο Ελγιν συζητεί με την αγγλική κυβέρνηση να πωλήσει την συλλογή του. Ο βουλευτής Χάμερσλεϋ πρότεινε να αγοραστούν με 25.000 λίρες  αντί  του ποσού των 60.000 που ζητούσε ο Έλγιν και να διαφυλαχθούν στο μουσείο. Πρότεινε μάλιστα να επιστραφούν όταν θα το ζητούσε η πρώτη  ελεύθερη ελληνική κυβέρνηση!

Η επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα τέθηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1834 όταν έγινε η λαμπρά τελετή καθαγίασης της ανορθώσεως του Παρθενώνα πάνω στον Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως με τον βασιλιά Οθωνα να καταθέτει τον θεμέλιο λίθο  του πρώτου κίονος της ανορθώσεως. Το πλήθος των Αθηναίων ζητωκραύγαζε απο ενθουσιασμό,  και  με την ελπίδα να επιστραφούν τα γλυπτά  που έκλεψε ο Ελγιν.

Ο λόρδος Τζώρτζ Κόχραν που βρισκόταν στην τελετή είπε, ότι «όταν ο Παρθενών αποκατασταθεί και μπορέσει να τα δεχθεί, η συλλογή των γλυπτών στο Λονδίνο  θα επιστρέψει στην ορθή και φυσική της θέση». Αρκετοί ΄Αγγλοι επιθυμούσαν την επιστροφή των γλυπτών. Κάποιος μάλιστα χάραξε στον τοίχο ναϊδρίου στην Ακρόπολη για τον Σκωτσέζο  Ελγιν:  « Quod non fecer und Goti, hoc fecerunt Scoti» (αυτό που δεν έκαναν οι Γότθοι το έκαναν οι Σκώτοι).

Δυο αιώνες τώρα, η Αγγλική κυβέρνηση όρθωνε πάντα τείχος άρνησης στο αίτημα της επιστροφής των γλυπτών. Το 1959 ο τότε πρωθυπουργός Κων. Καραμανλής  με υποστήριξη ενός εργατικού βουλευτή που έφερε το θέμα στη βουλή, ζήτησε την επιστροφή των γλυπτών. Το Φόρεϊν Οφις συμβούλευσε την κυβέρνηση, η απάντησή της να είναι κατηγορηματική: No sir! Αγώνα για την επιστροφή τους έκανε και η Μελίνα Μερκούρη τονίζοντας ότι «οπωσδήποτε τα γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να επιστραφούν».

Όταν επισκέφθηκα το Βρετανικό μουσείο και μπροστά στα ελληνικά μνημεία είπα στους φίλους μας Άγγλους: «Αν ποτέ, ξένο κράτος κλέψει το Μπίγκ Μπέν από το Λονδίνο και το τοποθετήσει σε μουσείο του, εμείς οι ΄Ελληνες θα είμαστε οι πρώτοι που θα συνταχθούμε και θα αγωνισθούμε μαζί σας για να επιστραφεί το Μπίγκ Μπέν στην φυσική του θέση... Εσείς για τα γλυπτά του Παρθενώνα θα κάνετε το ίδιο;»

Σε μια εβδομάδα θα επισκεφθεί την Ελλάδα ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν και θα έχει συνάντηση με τον πρωθυπουργό μας Κυρ. Μητσοτάκη. Ποντιακά  Σωματεία με τον πρόεδρο τους Στ. Τανιμανίδη έστειλαν επιστολή στον Ερτογάν και του έθεσαν το εξής θέμα: Πολλά κειμήλια αιώνων της Ιεράς Μονής Παναγίας Σουμελά στον Πόντο, οι Τούρκοι τα αφήρεσαν από εκεί και τα  έχουν στα υπόγεια της Αγιάς Σοφιάς την Κωνσταντινούπολη και ουδείς γνωρίζει  σε τι κατάσταση βρίσκονται.

Παράκληση στον πρωθυπουργό μας, και το ζητούν αυτό όλοι οι Πόντιοι με τα σωματεία τους, να το θέσει στον Ταγίπ Ερντογάν και αυτός  να δώσει εντολή να μεταφερθούν στην θέση που ανήκουν, στην Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά στο όρος Βέρμιο της Ημαθίας. Λέτε και ο Ερντογάν να κάνει το ίδιο που έκανε ο Άγγλος πρωθυπουργός; Οψόμεθα.