Πάσχα στην Ελλάδα: Εξερευνώντας το πλούσιο μωσαϊκό των παραδόσεων σε 7 ξεχωριστούς προορισμούς

Από τη βόρεια, ηπειρωτική Ελλάδα, μέχρι τα νησιά του Νότου, η χώρα μας φιλοξενεί υπέροχα πασχαλινά έθιμα και πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις για απόδραση

Φωτό: Chariclia - Σίκινος

Ήρθε πάλι η αγαπημένη μου εποχή του χρόνου. Σε αντίθεση με μια μεγάλη μερίδα του κόσμου, που υποκλίνεται στη μαγεία των Χριστουγέννων -δεν σας αδικώ- η δική μου αγαπημένη γιορτινή εποχή ήταν πάντοτε το Πάσχα. Κάτι η άνοιξη, κάτι τα μεγάλα οικογενειακά τραπέζια και οι παραδόσεις στο χωριό, περιμένω ακόμη κάθε χρόνο με ανυπομονησία αυτές τις ξεχωριστές ημέρες.

Μέρος της απάντησης του γιατί αγαπώ τόσο πολύ το Πάσχα, το πήρα μιλώντας με ανθρώπους που περνούν αυτές τις ημέρες στα μεγάλα αστικά κέντρα. Εκεί, μετά βίας κατανοούν μερικές φορές τις γιορτινές ημέρες που περνούν. Η αλήθεια είναι ότι εντυπωσιακά «ντύνονται» οι μεγάλες πόλεις τα Χριστούγεννα, τόσο αδύναμες μοιάζουν όταν έρχεται η ώρα να γιορτάσουν το Πάσχα. Τους λείπει κάτι από παράδοση, από τοπικό χρώμα.

Αντίθετα στα χωριά και τα νησιά της Ελλάδας, οι παραδόσεις διαδέχονται η μία την άλλη, και κάθε ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας αποτελείται από τα δικά της έθιμα. Όλοι οι μικροί τόποι τιμούν αυτές τις γιορτινές ημέρες, καθένας όπως είθισται. Γι’ αυτό φέτος, κάνε την απόδρασή σου αυτές τις ημέρες. Άσε για λίγο πίσω την καθημερινότητά σου και ταξίδεψε στην ηπειρωτική ή τη νησιωτική Ελλάδα, εκεί όπου οι άνθρωποι θα σου δείξουν πώς να απολαύσεις πραγματικά αυτές τις μέρες.

Κι αν δεν έχεις ιδέες για το πού να πας, σου αποκαλύπτουμε μερικούς από τους καλύτερους προορισμούς για να γιορτάσεις το φετινό Πάσχα:

Στη Χίο για να ζήσεις τον εκρηκτικό ρουκετοπόλεμο

H πιο θορυβώδης από τις πασχαλινές παραδόσεις είναι αυτή που λαμβάνει χώρα στη Χίο. Το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας φημίζεται για τον υπέροχο εορτασμό των Άγιων Ημερών του Πάσχα, ιδιαίτερα για το χαρακτηριστικό έθιμο, τον Ρουκετοπόλεμο, που διεξάγεται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στο χωριό Βροντάδος.

Αυτή η… εκρηκτική παράδοση χρονολογείται από την εποχή της τουρκικής κυριαρχίας. Σύμφωνα, λοιπόν, με το διάσημο χιώτικο έθιμο, χιλιάδες ρουκέτες φωτίζουν τον νυχτερινό ουρανό σε μια εντυπωσιακή επίδειξη, καθώς δύο αντίπαλα «στρατόπεδα» στοχεύουν το καμπαναριό της εκκλησίας του Αγίου Μάρκου και το ρολόι της Παναγίας Ερειθιανής, αντίστοιχα, μετατρέποντας τον ουρανό σε πεδίο μίας μεγάλης, φωτεινής γιορτής.

Το καλύτερο σημείο για να απολαύσει κανείς αυτό το μοναδικό θέαμα είναι η κορυφή του βουνού Αίπος. Παρά τις ενστάσεις που έχουν εκφραστεί κατά καιρούς αναφορικά με την επικινδυνότητα του εθίμου, ο ρουκετοπόλεμος παραμένει μια από τις πιο δημοφιλείς πασχαλινές παραδόσεις της Ελλάδας, αποτελώντας σημαντικό πόλο έλξης για τους ταξιδιώτες.

Στην Κέρκυρα για να σε συνεπάρουν οι Μπότηδες και η φιλαρμονική

Η πρωτεύουσα των Επτανήσων δε θεωρείται τυχαία προορισμός - συνώνυμο του Πάσχα. Τα φαντασμαγορικά της έθιμα είναι αυτά που την κάνουν να ξεχωρίζει αυτή την περίοδο του χρόνου.

Οι πομπές των επιταφίων βγαίνουν με καθορισμένη σειρά από κάθε Ναό, με τελικό προορισμό το κέντρο της Πόλης, όπου και διασταυρώνονται. Μια καθηλωτική ατμόσφαιρα κατάνυξης δημιουργείται καθώς η ατμόσφαιρα γεμίζει με τις πένθιμες μελωδίες των τριών παλαιότερων φιλαρμονικών της πόλης: Η κόκκινη, η «Παλαιά» Φιλαρμονική, παίζει το Adagio του Albinoni, η μπλε, δηλαδή η φιλαρμονική «Μάντζαρος», την Marcia Funebre του G. Verdi και η φιλαρμονική «Καποδίστριας» την Elegia Funebre, την Sventura του Mariani και το πένθιμο εμβατήριο του Chopin.

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου λαμβάνει χώρα το πιο γνωστό πασχαλινό έθιμο του νησιού, οι «Μπότηδες». Η κατανυκτική ατμόσφαιρα της προηγούμενης νύχτας δίνει τη θέση της σε μια ζωηρή δράση: Οι Κερκυραίοι βγαίνουν στα μπαλκόνια τους και πετάνε τα πήλινα κανάτια μπροστά στα πόδια των περαστικών. Το έθιμο αυτό συμβολίζει την Πρώτη Ανάσταση στην εκκλησία της Παναγιάς των Ξένων, αναπαριστώντας τον σεισμό που έγινε, σύμφωνα με την Βίβλο, στον τάφο του Ιησού. Οι φιλαρμονικές αναλαμβάνουν και πάλι δράση, αυτή τη φορά όμως παίζοντας εύθυμα εμβατήρια.

Στη Σύρο για τη συγκινητική ένωση Ορθόδοξων και Καθολικών

Στη Σύρο, κάθε Πάσχα λαμβάνει χώρα μια μοναδική ένωση: Ορθόδοξοι και Καθολικοί γιορτάζουν μαζί τις άγιες ημέρες. Οι κάτοικοι του νησιού έχουν αποφασίσει, με αυτό τον τρόπο, να μεταδώσουν ένα σημαντικό μήνυμα: Τέτοιες μέρες οφείλουμε να αφήνουμε στην άκρη τις διαφορές μας και να γινόμαστε ένα. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής λαμβάνει χώρα η περιφορά των επιταφίων του νησιού. Ορθόδοξοι και Καθολικοί συναντώνται τελικά στο κέντρο του νησιού, την πλατεία Μιαούλη, μπροστά από το Δημαρχείο, σε ένα σπάνιο, σε παγκόσμιο επίπεδο, στιγμιότυπο. 

Στο Λεωνίδιο για τα φωτεινά αερόστατα και τις ευχές

Το Λεωνίδιο είναι η γενέτειρα ενός εθίμου που έχει αγαπηθεί ιδιαίτερα και εφαρμόζεται σήμερα σε πολλά μέρη της χώρας. Ο λόγος για την διάσημη «Νύχτα των Αερόστατων», ένα έθιμο που φαίνεται να προέρχεται από ναυτικούς, που είδαν αντίστοιχα θεάματα στα ταξίδια τους και το «έφεραν» στην Ελλάδα.

Τα παιδιά της περιοχής αναλαμβάνουν το χρέος να ετοιμάσουν τα αερόστατα εβδομάδες πριν από το Πάσχα, βάζοντας χρώμα και πολλή αγάπη. Τη βραδιά της Ανάστασης, οι κάτοικοι του Λεωνιδίου βάζουν φωτιά στην ειδική κατασκευή και απελευθερώνουν εκατοντάδες αερόστατα στον ουρανό. Το θέαμα είναι απλά μαγευτικό. Το έθιμο λέει πως τα πολύχρωμα αερόστατα συμβολίζουν τις ευχές των ανθρώπων, που ταξιδεύουν προς τον ουρανό, με την ελπίδα να εισακουστούν.

Στην Πάτμο για την τελετή του Ιερού Νιπτήρα

Το νησί της Αποκάλυψης συγχέεται σταθερά με τη θρησκευτική κατάνυξη κι ένας από τους λόγους που ενισχύουν την ιδιότητά του ως προορισμό πίστης είναι τα πασχαλινά του έθιμα. Η Μεγάλη Εβδομάδα στην Πάτμο αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία μοναδική εμπειρία. Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης πραγματοποιείται η τελετή του Νιπτήρα, που αποτελεί ουσιαστικά μία αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου. Ο ηγούμενος πλένει τα πόδια δώδεκα μοναχών που κάθονται γύρω από τη μεγάλη εξέδρα, όπως ακριβώς έκανε ο Ιησούς με τους μαθητές του. Την επόμενη ημέρα, λαμβάνει χώρα η Αποκαθήλωση στη Μονή του Αγίου Ιωάννη, ενώ το ίδιο βράδυ, όλοι οι επιτάφιοι συναντιούνται στις πλατείες της Σκάλας και της Χώρας. Αξιόλογο είναι και το έθιμο της Κυριακής του Πάσχα, οπότε διαβάζεται το Ευαγγέλιο σε επτά γλώσσες.

Στην Ύδρα για τον θαλάσσιο επιτάφιο

Η Ύδρα χαρακτηρίζεται από μια θρησκευτική παράδοση, που χάνεται στα βάθη του χρόνου και υπόσχεται σε όποιον την επισκεφθεί να βιώσει ένα διαφορετικό Πάσχα. Το ωραιότερο έθιμο που πραγματοποιείται εδώ είναι η περιφορά του Επιταφίου της ενοριακής εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στην πανέμορφη συνοικία Καμίνια της Ύδρας, η οποία καταλήγει μέσα στη θάλασσα. Πιο συγκεκριμένα, το πασχαλινό έθιμο της Ύδρας θέλει τους πιστούς να συμμετέχουν σε μια μοναδική τελετή, όπου η πομπή του Επιταφίου οδηγείται στα θαλάσσια νερά, με στόχο να ευλογηθούν και να καθαγιαστούν τα νερά του νησιού.

Στα Ιωάννινα για τον διαγωνισμό επιταφίων

Ένα από τα πιο διασκεδαστικά έθιμα του Πάσχα πραγματοποιείται στην πόλη των Ιωαννίνων, της οποίας οι κάτοικοι επιδίδονται σε… διαγωνισμό Επιταφίου. Οι επιτάφιοι όπως των εκκλησιών κάνουν «αγώνα ομορφιάς», διεκδικώντας το βραβείο του καλύτερου Επιταφίου. Ο πιο όμορφος κερδίζει και κάνει τους πιστούς του χαρούμενους. Όπως είναι, λοιπόν, φυσικό, όποιος ταξιδέψει στα Γιάννενα το Πάσχα αναμένεται να δει μερικούς από τους πιο εντυπωσιακούς Επιταφίους της χώρας, που αποτελούν ταυτόχρονα απόδειξη της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής.

Πηγή: Savoir Ville