Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων 1940 - 1974
Ζωντανά μηνύματα αντίστασης
Στις αρχές του περασμένου Ιουνίου έγιναν τα εγκαίνια του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης Πειραιά με τη συνεργασία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης της πόλης και της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ). Στην τελετή παραβρέθηκε ο νομάρχης Πειραιά Γιάννης Μίχας, εκπρόσωποι των αντιστασιακών οργανώσεων ΠΣΑΕΕΑ (Πανελλαδικός Σύδεσμος Αγωνιστών Εαμικής Εθνικής Αντίστασης) και ΠΟΑΕΑ (Πανελλήνια Οργάνωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης), των πολιτικών προσφύγων, προσωπικότητες της Αντίστασης, εκπρόσωποι της Εκκλησίας και πολύς κόσμος.
Το μουσείο στεγάζεται στον Πολυχώρο «Απόλλων» (Ερμουπόλεως και Πηλίου 1), σ' ένα παλιό εργοστάσιο που έχει μετατραπεί σε χώρο πολλαπλών δραστηριοτήτων.
**Πίσω απ' αυτή την εκπλήρωση ενός παλιού ονείρου των πειραιωτών αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης κρύβεται η ακούραστη δραστηριότητα μιας μικρής ομάδας ανθρώπων (αγωνιστών της αντίστασης, αλλά και νέων ιστορικών ερευνητών) που εργάζονται - εθελοντικά σε μεγάλο βαθμό- στο πλαίσιο της ΕΔΙΑ. Ψυχή της πρωτοβουλίας είναι ο γνωστός βετεράνος αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Βαρδής Βαρδινογιάννης, ο οποίος μας μίλησε για την πολυποίκιλη δραστηριότητα και τους στόχους της Εταιρείας.
Το μουσείο αυτό στον Πειραιά είναι το πέμπτο που ιδρύει η ΕΔΙΑ, ενώ σχεδιάζονται άλλα πέντε σε διάφορα σημεία της Ελλάδας.
**Αρχειακό υλικό από τις περιόδους που ενδιαφέρουν την ΕΔΙΑ (Εθνική Αντίσταση και Αντιδικτατορικός Αγώνας) συγκεντρώνεται και σε άλλους οργανισμούς, με σημαντική προσφορά, όπως τα ΑΣΚΙ (Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας). Ομως η ΕΔΙΑ έχει επιλέξει έναν άλλο δρόμο: Ενδιαφέρεται κυρίως για την προβολή αυτών των ιστορικών ντοκουμέντων μέσα από εκθέσεις και περιφερειακά μουσεία που απευθύνονται σε όλους.
Από τις εκθέσεις στα μουσεία
«Αυτό που μας διαφορίζει από τα άλλα ιστορικά αρχεία που λειτουργούν είναι ότι εμείς δεν αρκούμαστε στη συγκέντρωση των πρωτογενών ντοκουμέντων της εποχής (έγγραφα, εφημερίδες, αποφάσεις οργανώσεων, κ.λπ.), αλλά αυτά τα παρουσιάζουμε για να τα δουν όλοι. Δηλαδή δεν έχουμε στόχο μόνο να συντηρήσουμε αυτά τα υλικά και να τα θέσουμε σε διάθεση των ειδικών και των ερευνητών, αλλά να προσεγγίσουμε το πλατύ κοινό».
Οι εκθέσεις της ΕΔΙΑ διοργανώνονται πάντα με τον κοινό τίτλο «Τα μηνύματα της Εθνικής Αντίστασης». Ο κ. Βαρδινογιάννης μάς εξηγεί: «Στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, όχι μόνο ο αγώνας της Εθνικής Αντίστασης αλλά και οι δημοκρατικοί αγώνες μέχρι την ανατροπή της δικτατορίας αποτελούν εθνικό κεφάλαιο, πολύτιμο για τη διαπαιδαγώγηση των νέων. Η ουσιαστική διαφορά μας από τα άλλα αρχειακά κέντρα είναι ο δικός μας βασικός στόχος να προβάλλονται και να συνειδητοποιούνται αυτά τα μηνύματα».
**Για να πετύχει αυτό το στόχο η ΕΔΙΑ έχει κάνει μέχρι σήμερα 35 εκθέσεις σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
- Η πρώτη έκθεση είχε θέμα «Ο παράνομος Τύπος του αντιδικτατορικού αγώνα 1967-1974» και οργανώθηκε τον Δεκέμβριο του 1993 στην Αθήνα.
- Ακολούθησαν μια μεγάλη έκθεση στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων για την Εθνική Αντίσταση (Οκτώβριος 1994) και εκθέσεις σε όλη σχεδόν την Ελλάδα (Θεσσαλονίκη, Γιαννιτσά, Εδεσσα, Βέροια, Νάουσα, Ηράκλειο, Βόλο, Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Μεγαλόπολη, Λιβαδειά, Αγρίνιο, Λαμία, Χανιά, Πάτρα, Τρίπολη) και σε γειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά (Ζωγράφου, Νίκαια, Καισαριανή, Καλλιθέα, Ιλιο, Αγ. Δημήτριο).
**Ο κ. Βαρδινογιάννης έχει συγκεντρώσει τις εντυπώσεις των επισκεπτών σ' αυτές τις εκθέσεις και μας διαβάζει με περηφάνια όσα έγραψαν στο ειδικό βιβλίο οι μικροί μαθητές απ' όλη την Ελλάδα που είδαν πρώτη φορά από κοντά εικόνες και αντικείμενα της περιόδου της Αντίστασης.
Αλλά οι εκθέσεις αυτές ήταν πολύτιμες και για τη συλλογή νέου υλικού: «Στις εκθέσεις που οργανώναμε σε όλη την Ελλάδα, έρχονταν πολίτες, παλιοί αντιστασιακοί ή συγγενείς τους ή συλλέκτες και μας παραχωρούσαν τα δικά τους ντοκουμέντα. Μ' αυτά δεκαπλασιάστηκε το αρχικό μας υλικό».
**Τα δεύτερο βήμα της ΕΔΙΑ ήταν η συγκρότηση μόνιμων εκθέσεων σε τοπικά μουσεία. «Μετά την ανταπόκριση που είχαν οι εκθέσεις μας, αποφασίσαμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε στην ίδρυση περιφερειακών μουσείων. Καταλήξαμε ότι τα περιφερειακά αυτά μουσεία πρέπει να ιδρυθούν σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, διότι αυτοί διαθέτουν χώρους, και αυτοί μπορούν να τα αξιοποιήσουν και ως πολιτιστικά και επιστημονικά κέντρα. Τα μουσεία, όταν γίνονται με τη συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης, θα πλουτίζονται διαρκώς με νέα τοπικά υλικά, διότι σε κάθε περιφερειακό μουσείο το 90% των υλικών αφορούν τη συγκεκριμένη περιοχή. Αυτά τα μουσεία απαντούν σε όσους θέλουν να μηδενίσουν ή να αλλοιώσουν την ιστορία της αντίστασης».
Τα μουσεία της ΕΔΙΑ που ήδη λειτουργούν, εκτός από το μουσείο του Πειραιά, είναι τα ακόλουθα:
- Βίνιανης Ευρυτανίας, στο ανακαινισμένο σχολείο Βίνιανης όπου ήταν τα γραφεία της ΠΕΕΑ.
Εχει τα ντοκουμέντα της ΠΕΕΑ και παρουσιάζεται το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ. Μπροστά στο σχολείο έχουν τοποθετηθεί οι προτομές των δέκα μελών της ΠΕΕΑ.
- Θερίσου Χανίων. Παρουσιάζονται ντοκουμέντα και κειμήλια όλων των οργανώσεων από όλη την Κρήτη.
- Κοζάνης. Ντοκουμέντα από τη δράση της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, σχεδιαγράμματα μεγάλων μαχών και αντιστασιακές εφημερίδες της εποχής, όπλα, σημαίες και άλλα κειμήλια.
- Ιστορικό Αρχείο Πατρών, σε συνεργασία με το Δήμο. Περιλαμβάνει ντοκουμέντα για την αγωνιστική ιστορία 1940-1974.
**Το πρόγραμμα της ΕΔΙΑ περιλαμβάνει την άμεση ίδρυση πέντε άλλων μουσείων, για τα οποία έχει ήδη γίνει η προεργασία και έχει συμφωνήσει η τοπική αυτοδιοίκηση. Πρόκειται για τα μουσεία της Λάρισας (για την Αντίσταση στη Θεσσαλία), της Τρίπολης (για την αντίσταση στην Πελοπόννησο), των Δωδεκανήσων (για τους αγώνες επί ιταλικής κατοχής), του Πεντάλοφου (στο σχολείο που ήταν έδρα της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ) και της Βέροιας (για την περιοχή της 10ης και 11ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ).
Φυσικά, οι οικονομικές δυσκολίες του εγχειρήματος είναι μεγάλες. Την περισσότερη δουλειά την κάνουν εθελοντές φοιτητές ή ερευνητές. Η ΕΔΙΑ έχει συγκροτημένα υλικά για ορισμένες «μεταφερόμενες» εκθέσεις που μπορούν ανά πάσα στιγμή να οργανωθούν σε όποιο μέρος χρειαστεί. Και εκτός από το υλικό για την Εθνική Αντίσταση, υπάρχουν έτοιμες εκθέσεις για την περίοδο των Λαμπράκηδων και για τον αντιδικτατορικό αγώνα.
Η φιλοσοφία της ΕΔΙΑ
**Ο ίδιος ο κ. Βαρδινογιάννης έχει, βέβαια, γνωστή πολιτική ταυτότητα και μια πλούσια αγωνιστική διαδρομή από την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης μέχρι σήμερα. Από το ΕΑΜ και την ΕΔΑ μέχρι το ΚΚΕ Εσωτερικού την περίοδο της δικτατορίας και τη μεταπολίτευση. Ομως, η άποψή του είναι ότι η ΕΔΙΑ δεν πρέπει να έχει μονόπλευρη πολιτική τοποθέτηση:
«Εμείς δεν δεχτήκαμε ποτέ να γίνουμε όργανο ενός κόμματος. Λέμε ότι την ίδια τιμή που αποδίδουμε στον ΕΛΑΣ για τον αγώνα που έκανε αυτή η μεγαλύτερη δύναμη της αντίστασης, αποδίδουμε και στους αντιπάλους του. Ακόμα κι αυτούς που προσπάθησαν και δεν μπόρεσαν. Δηλαδή, η αντίσταση στις πόλεις, ο άοπλος αγώνας, αποτελούν ένα κεκτημένο ελληνικό, το οποίο ξεκίνησε από την Αλβανία. Νικήσαμε τους Ιταλούς και ήρθαν έπειτα κατακτητές εδώ με το σπαθί των Γερμανών και μας τυραννούσαν. Και το μεγαλύτερο μέρος της χώρας το κατείχαν οι Ιταλοί. Εμείς τώρα κάνουμε μια έρευνα για την ιταλική κατοχή στην Ελλάδα που δεν υπάρχει μέχρι σήμερα».
**Ο κ. Βαρδινογιάννης δεν αρνείται ότι την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης υπήρχε μια τάση μονοπώλησης του αγώνα από το ΕΑΜ, αλλά θεωρεί ότι σήμερα πρέπει να παρουσιαστούν όλες οι πλευρές της Αντίστασης.
«Μπορεί τότε να υπήρχε και μια μονολιθικότητα, δηλαδή να μην αφήσουμε και τον άλλο. Αλλά αυτό συμβαίνει στον πόλεμο. Οταν μπαίνεις σε πολεμική σύγκρουση μ' έναν αντίπαλο είναι δύσκολο να αποδεχτείς να έρθει κάποιος, ο οποίος είναι και εναντίον σου, να κάνει πόλεμο. Δεν αναφέρομαι σ' αυτά που λέγονται ότι ο ΕΔΕΣ πρόδωσε, κ.λπ. Κάνανε κι εκείνοι μια προσπάθεια, από άλλη πλευρά, αγγλοκινούμενη, με αγγλικές λίρες, κ.λπ. και για να εξυπηρετήσουν σκοπούς των Αγγλων. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτός ήταν ο κύριος σκοπός τους και όχι η απελευθέρωση. Υπάρχουν ντοκουμέντα που επιβεβαιώνουν αυτά που λέω».
**Παρά τις σαφείς απόψεις του για τη δράση των άλλων ομάδων κατά την περίοδο της Αντίστασης, ο κ. Βαρδινογιάννης πιστεύει ότι πρέπει να παρουσιαστούν οι διάφορες συνιστώσες της όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικά:
«Το δικό μας έργο είναι να στήσουμε αυτό το αρχείο και να συγκεντρώσουμε αυτά τα υλικά προβάλλοντας το αγωνιστικό μέρος και μη υποτιμώντας τι έκαναν και οι άλλοι, οι άλλες οργανώσεις. Θα δείτε μέσα στα γραφεία μας ότι δίπλα στον Βελουχιώτη έχουμε και τον Ψαρρό, που κακώς δολοφονήθηκε. Αλλά βλέπετε, η παρέμβαση των Αγγλων... Εγώ έζησα στην Κρήτη. Στην επαρχία τη δικιά μας είχε έρθει ο περίφημος «Αλέκος», ο Ζαν Φίλντινγκ, δίνοντας λίρες, οπλισμό, στολές σε δύο φυλάκια που οργάνωσε εκεί στον ορεινό όγκο της επαρχίας Σελίνου, για να οργανώσει τη δύναμη την αντιεαμική. Δεν τα κατάφερε. Διότι η πλειοψηφία αντελήφθη το σωστό και διότι τελικά καταλήξαμε σε μια συνεργασία ΕΑΜ-ΕΟΚ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο - Εθνική Οργάνωση Κρήτης)».
**Η προσωπική εμπειρία του προέδρου της ΕΔΙΑ από την αντίσταση στην Κρήτη και η συνεργασία των οργανώσεων που επιτεύχθηκε είναι ένα σημείο-κλειδί για την κατανόηση της φιλοσοφίας της εταιρείας:
«Μετά τη Μάχη της Κρήτης φούντωσε η αντίσταση. Αλλά μπορώ να σας δείξω μια προκήρυξη που έβγαλαν οι προύχοντες των Χανίων και καλούσαν τον κόσμο να συνεργαστεί με τους Γερμανούς. Ομως τις ίδιες εκείνες μέρες, όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Μπαντουβάς, πήγε από το χωριό του ο Πορφυρογένης με τον Μάντακα και τον οργάνωσαν στο ΕΑΜ. Ο Μπαντουβάς ήταν στο ΕΑΜ μέχρι που τον πήραν οι Εγγλέζοι, του έδωσαν τις λίρες και τον ξανάστειλαν αντικομμουνιστή και έκανε τα όσα έκανε στο Ηράκλειο. Θέλω να πω, ότι ο αγώνας μας ήταν αποτελεσματικός και εμείς επιβάλαμε τη συνεργασία ΕΑΜ-ΕΟΚ, κάτι που έμεινε ως κτήμα όλης της αντίστασης. Αργότερα, ο Μητσοτάκης καταθέτοντας ως μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη μου (καταδικάστηκα σε ισόβια) είχε παραδεχτεί ότι αν γίνονταν εκλογές αμέσως μετά την απελευθέρωση το ΕΑΜ θα έπαιρνε 65%. Τώρα πάνε να αποδείξουν ότι η αντίσταση ήταν επιζήμια για τη χώρα μας».
**Ο κ. Βαρδινογιάννης θυμάται με ιδιαίτερη συγκίνηση την περίοδο μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, όταν εξαπολύθηκε ένα πραγματικό πογκρόμ εναντίον των αγωνιστών: «Πιάνανε κόσμο, βάζανε ψευδομάρτυρες και πέθαιναν διαμάντια. Τα καλύτερα παλικάρια τα εκτελέσανε. Τα έζησα αυτά».
**Αλλά αυτές οι δραματικές εμπειρίες δεν θολώνουν την κρίση του συνομιλητή μας: «Εμείς δεν πάμε τώρα να πάρουμε εκδίκηση. Εμείς λέμε ότι όλο αυτό το έργο που βγήκε εκείνα τα χρόνια δεν ήταν υπόθεση μόνο του ΚΚΕ. Κάποτε ο Καραγιώργης έκανε μια έρευνα στη Θεσσαλία και έβγαλε ότι μόνο το 15% από όσους συμμετείχαν στο ΕΑΜ ήταν μέλη του κόμματος. Πήγε ο κόσμος να πολεμήσει, γιατί είχε προηγηθεί η Αλβανία που μας ανέβασε το ηθικό. Μετά από εκείνη τη νίκη μας επί των Ιταλών, δεν μπορούσαμε μετά να δεχτούμε τους ίδιους ως κατακτητές. Αλλά και στην Κρήτη άρχισε η αντίσταση αμέσως. Ηταν πρόσφορο το έδαφος και υπήρχε ένα άλλο κλίμα. Ο κόσμος άκουγε τα τραγούδια της Βέμπο και αναστατωνόταν. Αυτά όλα θα σβήσουνε; Θα 'ρθούνε αυτοί που έκαναν την εθνικοφροσύνη να τα διαγράψουν; Φυσικά, η αριστερά έπρεπε πάση θυσία να αποφύγει και τον Δεκέμβρη και τον εμφύλιο. Και να πάρει μέρος στις εκλογές. Ολα αυτά ήταν στενότητες της τότε ηγεσίας. Αλλά μετέπειτα η εθνικοφροσύνη για είκοσι χρόνια οργίασε. Και ακριβώς μόλις έχασε την πλειοψηφία η εθνικοφροσύνη, οργανώθηκε το πραξικόπημα του 1967. Αυτός ήταν, βέβαια, ο λόγος που έγινε η δικτατορία και όχι όσα επικαλείται σήμερα ο Μητσοτάκης, δηλαδή η σύγκρουσή του με τον Ανδρέα Παπανδρέου».
Ο μεγάλος στόχος
Ο μεγάλος στόχος της ΕΔΙΑ είναι να οργανωθεί ένα κεντρικό Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα, όπου θα φιλοξενηθούν τα πολυάριθμα ντοκουμέντα που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι σήμερα. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. έχουν μέχρι σήμερα απορρίψει με διάφορες προφάσεις αυτή τη σκέψη.
Ο κ. Βαρδινογιάννης θυμάται ότι επισκέφτηκε τον Ευ. Βενιζέλο, την περίοδο που ήταν υπουργός Πολιτισμού για να του θέσει το αίτημα. Εκείνος απάντησε ότι τα μουσεία τα κάνει το κράτος, ενώ και στο σχετικό νομοθέτημά του προβλέπεται ότι μόνο το κράτος έχει δικαίωμα να ιδρύσει μουσεία.
Η ίδια άρνηση και επί Ν.Δ.: «Πήγα σε κάποιον άλλο υπουργό Πολιτισμού και ζήτησα ενίσχυση. Μου υποσχέθηκε, αλλά μας έδωσαν μόνο ψιχία που δεν κάλυπταν ούτε το νοίκι των γραφείων μας. Και επειδή ο υπουργός ήταν Κρητικός μοίρασε όλα τα χρήματα που διέθετε το υπουργείο σε σωματεία και συλλόγους Κρητών».
**Το ζήτημα είναι, όμως, ότι παρόμοιο μουσείο δεν έχει κάνει, ούτε έχει σχεδιάσει η πολιτεία. Ο κ. Βαρδινογιάννης συνδέει αυτή την άρνηση με την απροθυμία των ελληνικών κυβερνήσεων να ενισχύσουν οποιαδήποτε προσπάθεια κινδυνεύει να θίξει τους σημερινούς εταίρους μας που τότε ήταν οι δυνάμεις κατοχής. Είναι το ίδιο που συνέβη με το θάψιμο της υπόθεσης των πολεμικών αποζημιώσεων:
«Υπάρχουν δύο φάκελοι από την εποχή του πατέρα Παπαληγούρα, όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών, όπου έχουν συγκεντρωθεί όλες οι συμφωνίες της γερμανικής και της ιταλικής κυβέρνησης με τη διορισμένη κυβέρνηση της κατοχής, και με τις τράπεζες, για όλα τα δάνεια, για όλες τις επιβαρύνσεις, για ό,τι πήρανε από την Ελλάδα. Αυτά τα έγγραφα θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για τη διεκδίκηση την ελληνική, αλλά συνηθίσανε οι κυβερνήσαντες μετά την απελευθέρωση να εισπράττουν αυτοί με μορφή εύνοιας τις αποζημιώσεις και να μη τα χαλάσουνε με τους Γερμανούς».
**Η ύπαρξη ενός κεντρικού Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα θα είχε σημασία και για τη διεθνή προβολή αυτής της σημαντικής περιόδου της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
«Την έκθεση αυτή που κάναμε εδώ την πήγαμε στη Μόσχα. Τρελαθήκαν οι Μοσχοβίτες, διότι το καθεστώς τότε δεν μίλησε ποτέ για την αντίσταση την ελληνική και τους έκανε εντύπωση που είχαμε αυτές τις επιτυχίες και που κάναμε αυτό τον αγώνα. Πριν από δύο χρόνια έγινε στο Μιλάνο μια πανευρωπαϊκή εκδήλωση για την επέτειο της απελευθέρωσης. Κανονικά αυτή η εκδήλωση θα έπρεπε να γίνει στην Αθήνα, αφού δεν μπορούσε πλέον να γίνει στο Βελιγράδι. Διότι οι δυο χώρες που έδωσαν πραγματικά στον αγώνα ήταν η Γιουγκοσλαβία και η Ελλάδα. Δεν έγινε στην Αθήνα, διότι δεν είχαμε εμείς κεντρικό μουσείο».
Ο κ. Βαρδινογιάννης πήγε τότε στον πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον ρώτησε για ποιο λόγο έγινε πρωτεύουσα της αντίστασης της Ευρώπης το Μιλάνο. Η απάντηση του κ. Παπούλια ήταν ότι ο λόγος ήταν ένας, ότι το Μιλάνο είχε φτιάξει μουσείο της αντίστασης ενώ εμείς όχι. «Είπα στον πρόεδρο της δημοκρατίας ότι είναι ντροπή να γίνεται πρωτεύουσα της αντίστασης το Μιλάνο και όχι η Αθήνα. Τον ενημέρωσα ότι έχουμε βρει κατάλληλα κτίρια για την εγκατάσταση του μουσείου, αλλά μέχρι στιγμής οι κυβερνήσεις με διάφορες προφάσεις δεν έχουν δώσει λύση στο ζήτημα. Του είπα ότι εμείς έχουμε υλικό απ' όλη την Ελλάδα να γεμίσουμε 2.000 μέτρα έκθεσης. Ο κ. Παπούλιας συγκινήθηκε με την πρότασή μας, αλλά δεν διαθέτει αυτός την εξουσία. Εγώ, βέβαια, έπρεπε να του πω ότι αν ήμουν πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας θα τους τα βρόνταγα αν δεν κάνανε το Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης. Δεν του το είπα. Σεβάστηκα τη συγκίνηση που έδειξε».
Στην καρδιά της Αθήνας
**Η ΕΔΙΑ θεωρεί, πάντως, ανοιχτό το ζήτημα του μουσείου και αναζητά κατάλληλο κτίριο στην Αθήνα: «Εμείς εντοπίσαμε τέσσερα κτίρια στο πάρκο Γουδή, τα οποία έχει φτιάξει ο στρατός με χρήματα του κράτους. Είχα ζητήσει να μας δοθεί το ένα απ' αυτά από τον τότε πρωθυπουργό, τον Σημίτη, ο οποίος με παρέπεμψε στον Παπαντωνίου, που ήταν υπουργός Εθνικής Αμυνας κι εκείνος με έστειλε στον υφυπουργό του τον Παπακωνσταντίνου. Από την πρώτη συνάντηση που είχα μαζί του κατάλαβα ότι δεν είναι διατεθειμένοι να συμφωνήσουν στην παραχώρηση.
»Στην τελευταία κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχα προτείνει ένα άλλο ακίνητο, το ανακαινισμένο κτίριο του παλιού πρωτοδικείου, στην οδό Σταδίου, το οποίο ήταν καταλληλότατο για να στεγάσει το πανελλαδικό μουσείο της Εθνικής Αντίστασης. Το είχαν, λέει, υποσχεθεί για λέσχη των δικαστών και των εισαγγελέων. Οταν διερευνήσαμε το θέμα, διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχε τέτοια πρόθεση από τους δικαστικούς. Τότε εφευρέθηκε άλλη πρόφαση, ότι δήθεν το κτίριο είναι ετοιμόρροπο και δεν μπορεί να μπει εκεί μέσα πολύτιμο μουσειακό υλικό. Και θα βάζανε στο ετοιμόρροπο τους δικαστικούς;».
|
Οι προτομές των μελών της ΠΕΕΑ έξω από το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στη Βίνιανη.
|
Το μουσείο αυτό στον Πειραιά είναι το πέμπτο που ιδρύει η ΕΔΙΑ, ενώ σχεδιάζονται άλλα πέντε σε διάφορα σημεία της Ελλάδας.
**Αρχειακό υλικό από τις περιόδους που ενδιαφέρουν την ΕΔΙΑ (Εθνική Αντίσταση και Αντιδικτατορικός Αγώνας) συγκεντρώνεται και σε άλλους οργανισμούς, με σημαντική προσφορά, όπως τα ΑΣΚΙ (Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας). Ομως η ΕΔΙΑ έχει επιλέξει έναν άλλο δρόμο: Ενδιαφέρεται κυρίως για την προβολή αυτών των ιστορικών ντοκουμέντων μέσα από εκθέσεις και περιφερειακά μουσεία που απευθύνονται σε όλους.
Από τις εκθέσεις στα μουσεία
«Αυτό που μας διαφορίζει από τα άλλα ιστορικά αρχεία που λειτουργούν είναι ότι εμείς δεν αρκούμαστε στη συγκέντρωση των πρωτογενών ντοκουμέντων της εποχής (έγγραφα, εφημερίδες, αποφάσεις οργανώσεων, κ.λπ.), αλλά αυτά τα παρουσιάζουμε για να τα δουν όλοι. Δηλαδή δεν έχουμε στόχο μόνο να συντηρήσουμε αυτά τα υλικά και να τα θέσουμε σε διάθεση των ειδικών και των ερευνητών, αλλά να προσεγγίσουμε το πλατύ κοινό».
Οι εκθέσεις της ΕΔΙΑ διοργανώνονται πάντα με τον κοινό τίτλο «Τα μηνύματα της Εθνικής Αντίστασης». Ο κ. Βαρδινογιάννης μάς εξηγεί: «Στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, όχι μόνο ο αγώνας της Εθνικής Αντίστασης αλλά και οι δημοκρατικοί αγώνες μέχρι την ανατροπή της δικτατορίας αποτελούν εθνικό κεφάλαιο, πολύτιμο για τη διαπαιδαγώγηση των νέων. Η ουσιαστική διαφορά μας από τα άλλα αρχειακά κέντρα είναι ο δικός μας βασικός στόχος να προβάλλονται και να συνειδητοποιούνται αυτά τα μηνύματα».
**Για να πετύχει αυτό το στόχο η ΕΔΙΑ έχει κάνει μέχρι σήμερα 35 εκθέσεις σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
- Η πρώτη έκθεση είχε θέμα «Ο παράνομος Τύπος του αντιδικτατορικού αγώνα 1967-1974» και οργανώθηκε τον Δεκέμβριο του 1993 στην Αθήνα.
|
Τα εγκαίνια στο μουσείο της Βίνιανης και του Πειραιά
|
**Ο κ. Βαρδινογιάννης έχει συγκεντρώσει τις εντυπώσεις των επισκεπτών σ' αυτές τις εκθέσεις και μας διαβάζει με περηφάνια όσα έγραψαν στο ειδικό βιβλίο οι μικροί μαθητές απ' όλη την Ελλάδα που είδαν πρώτη φορά από κοντά εικόνες και αντικείμενα της περιόδου της Αντίστασης.
|
|
**Τα δεύτερο βήμα της ΕΔΙΑ ήταν η συγκρότηση μόνιμων εκθέσεων σε τοπικά μουσεία. «Μετά την ανταπόκριση που είχαν οι εκθέσεις μας, αποφασίσαμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε στην ίδρυση περιφερειακών μουσείων. Καταλήξαμε ότι τα περιφερειακά αυτά μουσεία πρέπει να ιδρυθούν σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, διότι αυτοί διαθέτουν χώρους, και αυτοί μπορούν να τα αξιοποιήσουν και ως πολιτιστικά και επιστημονικά κέντρα. Τα μουσεία, όταν γίνονται με τη συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης, θα πλουτίζονται διαρκώς με νέα τοπικά υλικά, διότι σε κάθε περιφερειακό μουσείο το 90% των υλικών αφορούν τη συγκεκριμένη περιοχή. Αυτά τα μουσεία απαντούν σε όσους θέλουν να μηδενίσουν ή να αλλοιώσουν την ιστορία της αντίστασης».
Τα μουσεία της ΕΔΙΑ που ήδη λειτουργούν, εκτός από το μουσείο του Πειραιά, είναι τα ακόλουθα:
- Βίνιανης Ευρυτανίας, στο ανακαινισμένο σχολείο Βίνιανης όπου ήταν τα γραφεία της ΠΕΕΑ.
Εχει τα ντοκουμέντα της ΠΕΕΑ και παρουσιάζεται το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ. Μπροστά στο σχολείο έχουν τοποθετηθεί οι προτομές των δέκα μελών της ΠΕΕΑ.
- Θερίσου Χανίων. Παρουσιάζονται ντοκουμέντα και κειμήλια όλων των οργανώσεων από όλη την Κρήτη.
- Κοζάνης. Ντοκουμέντα από τη δράση της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, σχεδιαγράμματα μεγάλων μαχών και αντιστασιακές εφημερίδες της εποχής, όπλα, σημαίες και άλλα κειμήλια.
- Ιστορικό Αρχείο Πατρών, σε συνεργασία με το Δήμο. Περιλαμβάνει ντοκουμέντα για την αγωνιστική ιστορία 1940-1974.
|
Tο εσωτερικό των μουσείων στη Βίνιανη και το Θέρισο.
|
Φυσικά, οι οικονομικές δυσκολίες του εγχειρήματος είναι μεγάλες. Την περισσότερη δουλειά την κάνουν εθελοντές φοιτητές ή ερευνητές. Η ΕΔΙΑ έχει συγκροτημένα υλικά για ορισμένες «μεταφερόμενες» εκθέσεις που μπορούν ανά πάσα στιγμή να οργανωθούν σε όποιο μέρος χρειαστεί. Και εκτός από το υλικό για την Εθνική Αντίσταση, υπάρχουν έτοιμες εκθέσεις για την περίοδο των Λαμπράκηδων και για τον αντιδικτατορικό αγώνα.
|
|
**Ο ίδιος ο κ. Βαρδινογιάννης έχει, βέβαια, γνωστή πολιτική ταυτότητα και μια πλούσια αγωνιστική διαδρομή από την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης μέχρι σήμερα. Από το ΕΑΜ και την ΕΔΑ μέχρι το ΚΚΕ Εσωτερικού την περίοδο της δικτατορίας και τη μεταπολίτευση. Ομως, η άποψή του είναι ότι η ΕΔΙΑ δεν πρέπει να έχει μονόπλευρη πολιτική τοποθέτηση:
«Εμείς δεν δεχτήκαμε ποτέ να γίνουμε όργανο ενός κόμματος. Λέμε ότι την ίδια τιμή που αποδίδουμε στον ΕΛΑΣ για τον αγώνα που έκανε αυτή η μεγαλύτερη δύναμη της αντίστασης, αποδίδουμε και στους αντιπάλους του. Ακόμα κι αυτούς που προσπάθησαν και δεν μπόρεσαν. Δηλαδή, η αντίσταση στις πόλεις, ο άοπλος αγώνας, αποτελούν ένα κεκτημένο ελληνικό, το οποίο ξεκίνησε από την Αλβανία. Νικήσαμε τους Ιταλούς και ήρθαν έπειτα κατακτητές εδώ με το σπαθί των Γερμανών και μας τυραννούσαν. Και το μεγαλύτερο μέρος της χώρας το κατείχαν οι Ιταλοί. Εμείς τώρα κάνουμε μια έρευνα για την ιταλική κατοχή στην Ελλάδα που δεν υπάρχει μέχρι σήμερα».
**Ο κ. Βαρδινογιάννης δεν αρνείται ότι την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης υπήρχε μια τάση μονοπώλησης του αγώνα από το ΕΑΜ, αλλά θεωρεί ότι σήμερα πρέπει να παρουσιαστούν όλες οι πλευρές της Αντίστασης.
«Μπορεί τότε να υπήρχε και μια μονολιθικότητα, δηλαδή να μην αφήσουμε και τον άλλο. Αλλά αυτό συμβαίνει στον πόλεμο. Οταν μπαίνεις σε πολεμική σύγκρουση μ' έναν αντίπαλο είναι δύσκολο να αποδεχτείς να έρθει κάποιος, ο οποίος είναι και εναντίον σου, να κάνει πόλεμο. Δεν αναφέρομαι σ' αυτά που λέγονται ότι ο ΕΔΕΣ πρόδωσε, κ.λπ. Κάνανε κι εκείνοι μια προσπάθεια, από άλλη πλευρά, αγγλοκινούμενη, με αγγλικές λίρες, κ.λπ. και για να εξυπηρετήσουν σκοπούς των Αγγλων. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτός ήταν ο κύριος σκοπός τους και όχι η απελευθέρωση. Υπάρχουν ντοκουμέντα που επιβεβαιώνουν αυτά που λέω».
**Παρά τις σαφείς απόψεις του για τη δράση των άλλων ομάδων κατά την περίοδο της Αντίστασης, ο κ. Βαρδινογιάννης πιστεύει ότι πρέπει να παρουσιαστούν οι διάφορες συνιστώσες της όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικά:
«Το δικό μας έργο είναι να στήσουμε αυτό το αρχείο και να συγκεντρώσουμε αυτά τα υλικά προβάλλοντας το αγωνιστικό μέρος και μη υποτιμώντας τι έκαναν και οι άλλοι, οι άλλες οργανώσεις. Θα δείτε μέσα στα γραφεία μας ότι δίπλα στον Βελουχιώτη έχουμε και τον Ψαρρό, που κακώς δολοφονήθηκε. Αλλά βλέπετε, η παρέμβαση των Αγγλων... Εγώ έζησα στην Κρήτη. Στην επαρχία τη δικιά μας είχε έρθει ο περίφημος «Αλέκος», ο Ζαν Φίλντινγκ, δίνοντας λίρες, οπλισμό, στολές σε δύο φυλάκια που οργάνωσε εκεί στον ορεινό όγκο της επαρχίας Σελίνου, για να οργανώσει τη δύναμη την αντιεαμική. Δεν τα κατάφερε. Διότι η πλειοψηφία αντελήφθη το σωστό και διότι τελικά καταλήξαμε σε μια συνεργασία ΕΑΜ-ΕΟΚ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο - Εθνική Οργάνωση Κρήτης)».
**Η προσωπική εμπειρία του προέδρου της ΕΔΙΑ από την αντίσταση στην Κρήτη και η συνεργασία των οργανώσεων που επιτεύχθηκε είναι ένα σημείο-κλειδί για την κατανόηση της φιλοσοφίας της εταιρείας:
|
Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης, πρόεδρος της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ).
|
**Ο κ. Βαρδινογιάννης θυμάται με ιδιαίτερη συγκίνηση την περίοδο μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, όταν εξαπολύθηκε ένα πραγματικό πογκρόμ εναντίον των αγωνιστών: «Πιάνανε κόσμο, βάζανε ψευδομάρτυρες και πέθαιναν διαμάντια. Τα καλύτερα παλικάρια τα εκτελέσανε. Τα έζησα αυτά».
**Αλλά αυτές οι δραματικές εμπειρίες δεν θολώνουν την κρίση του συνομιλητή μας: «Εμείς δεν πάμε τώρα να πάρουμε εκδίκηση. Εμείς λέμε ότι όλο αυτό το έργο που βγήκε εκείνα τα χρόνια δεν ήταν υπόθεση μόνο του ΚΚΕ. Κάποτε ο Καραγιώργης έκανε μια έρευνα στη Θεσσαλία και έβγαλε ότι μόνο το 15% από όσους συμμετείχαν στο ΕΑΜ ήταν μέλη του κόμματος. Πήγε ο κόσμος να πολεμήσει, γιατί είχε προηγηθεί η Αλβανία που μας ανέβασε το ηθικό. Μετά από εκείνη τη νίκη μας επί των Ιταλών, δεν μπορούσαμε μετά να δεχτούμε τους ίδιους ως κατακτητές. Αλλά και στην Κρήτη άρχισε η αντίσταση αμέσως. Ηταν πρόσφορο το έδαφος και υπήρχε ένα άλλο κλίμα. Ο κόσμος άκουγε τα τραγούδια της Βέμπο και αναστατωνόταν. Αυτά όλα θα σβήσουνε; Θα 'ρθούνε αυτοί που έκαναν την εθνικοφροσύνη να τα διαγράψουν; Φυσικά, η αριστερά έπρεπε πάση θυσία να αποφύγει και τον Δεκέμβρη και τον εμφύλιο. Και να πάρει μέρος στις εκλογές. Ολα αυτά ήταν στενότητες της τότε ηγεσίας. Αλλά μετέπειτα η εθνικοφροσύνη για είκοσι χρόνια οργίασε. Και ακριβώς μόλις έχασε την πλειοψηφία η εθνικοφροσύνη, οργανώθηκε το πραξικόπημα του 1967. Αυτός ήταν, βέβαια, ο λόγος που έγινε η δικτατορία και όχι όσα επικαλείται σήμερα ο Μητσοτάκης, δηλαδή η σύγκρουσή του με τον Ανδρέα Παπανδρέου».
Ο μεγάλος στόχος
Ο μεγάλος στόχος της ΕΔΙΑ είναι να οργανωθεί ένα κεντρικό Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα, όπου θα φιλοξενηθούν τα πολυάριθμα ντοκουμέντα που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι σήμερα. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. έχουν μέχρι σήμερα απορρίψει με διάφορες προφάσεις αυτή τη σκέψη.
Ο κ. Βαρδινογιάννης θυμάται ότι επισκέφτηκε τον Ευ. Βενιζέλο, την περίοδο που ήταν υπουργός Πολιτισμού για να του θέσει το αίτημα. Εκείνος απάντησε ότι τα μουσεία τα κάνει το κράτος, ενώ και στο σχετικό νομοθέτημά του προβλέπεται ότι μόνο το κράτος έχει δικαίωμα να ιδρύσει μουσεία.
Η ίδια άρνηση και επί Ν.Δ.: «Πήγα σε κάποιον άλλο υπουργό Πολιτισμού και ζήτησα ενίσχυση. Μου υποσχέθηκε, αλλά μας έδωσαν μόνο ψιχία που δεν κάλυπταν ούτε το νοίκι των γραφείων μας. Και επειδή ο υπουργός ήταν Κρητικός μοίρασε όλα τα χρήματα που διέθετε το υπουργείο σε σωματεία και συλλόγους Κρητών».
**Το ζήτημα είναι, όμως, ότι παρόμοιο μουσείο δεν έχει κάνει, ούτε έχει σχεδιάσει η πολιτεία. Ο κ. Βαρδινογιάννης συνδέει αυτή την άρνηση με την απροθυμία των ελληνικών κυβερνήσεων να ενισχύσουν οποιαδήποτε προσπάθεια κινδυνεύει να θίξει τους σημερινούς εταίρους μας που τότε ήταν οι δυνάμεις κατοχής. Είναι το ίδιο που συνέβη με το θάψιμο της υπόθεσης των πολεμικών αποζημιώσεων:
«Υπάρχουν δύο φάκελοι από την εποχή του πατέρα Παπαληγούρα, όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών, όπου έχουν συγκεντρωθεί όλες οι συμφωνίες της γερμανικής και της ιταλικής κυβέρνησης με τη διορισμένη κυβέρνηση της κατοχής, και με τις τράπεζες, για όλα τα δάνεια, για όλες τις επιβαρύνσεις, για ό,τι πήρανε από την Ελλάδα. Αυτά τα έγγραφα θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για τη διεκδίκηση την ελληνική, αλλά συνηθίσανε οι κυβερνήσαντες μετά την απελευθέρωση να εισπράττουν αυτοί με μορφή εύνοιας τις αποζημιώσεις και να μη τα χαλάσουνε με τους Γερμανούς».
**Η ύπαρξη ενός κεντρικού Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα θα είχε σημασία και για τη διεθνή προβολή αυτής της σημαντικής περιόδου της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
«Την έκθεση αυτή που κάναμε εδώ την πήγαμε στη Μόσχα. Τρελαθήκαν οι Μοσχοβίτες, διότι το καθεστώς τότε δεν μίλησε ποτέ για την αντίσταση την ελληνική και τους έκανε εντύπωση που είχαμε αυτές τις επιτυχίες και που κάναμε αυτό τον αγώνα. Πριν από δύο χρόνια έγινε στο Μιλάνο μια πανευρωπαϊκή εκδήλωση για την επέτειο της απελευθέρωσης. Κανονικά αυτή η εκδήλωση θα έπρεπε να γίνει στην Αθήνα, αφού δεν μπορούσε πλέον να γίνει στο Βελιγράδι. Διότι οι δυο χώρες που έδωσαν πραγματικά στον αγώνα ήταν η Γιουγκοσλαβία και η Ελλάδα. Δεν έγινε στην Αθήνα, διότι δεν είχαμε εμείς κεντρικό μουσείο».
Ο κ. Βαρδινογιάννης πήγε τότε στον πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον ρώτησε για ποιο λόγο έγινε πρωτεύουσα της αντίστασης της Ευρώπης το Μιλάνο. Η απάντηση του κ. Παπούλια ήταν ότι ο λόγος ήταν ένας, ότι το Μιλάνο είχε φτιάξει μουσείο της αντίστασης ενώ εμείς όχι. «Είπα στον πρόεδρο της δημοκρατίας ότι είναι ντροπή να γίνεται πρωτεύουσα της αντίστασης το Μιλάνο και όχι η Αθήνα. Τον ενημέρωσα ότι έχουμε βρει κατάλληλα κτίρια για την εγκατάσταση του μουσείου, αλλά μέχρι στιγμής οι κυβερνήσεις με διάφορες προφάσεις δεν έχουν δώσει λύση στο ζήτημα. Του είπα ότι εμείς έχουμε υλικό απ' όλη την Ελλάδα να γεμίσουμε 2.000 μέτρα έκθεσης. Ο κ. Παπούλιας συγκινήθηκε με την πρότασή μας, αλλά δεν διαθέτει αυτός την εξουσία. Εγώ, βέβαια, έπρεπε να του πω ότι αν ήμουν πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας θα τους τα βρόνταγα αν δεν κάνανε το Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης. Δεν του το είπα. Σεβάστηκα τη συγκίνηση που έδειξε».
Στην καρδιά της Αθήνας
**Η ΕΔΙΑ θεωρεί, πάντως, ανοιχτό το ζήτημα του μουσείου και αναζητά κατάλληλο κτίριο στην Αθήνα: «Εμείς εντοπίσαμε τέσσερα κτίρια στο πάρκο Γουδή, τα οποία έχει φτιάξει ο στρατός με χρήματα του κράτους. Είχα ζητήσει να μας δοθεί το ένα απ' αυτά από τον τότε πρωθυπουργό, τον Σημίτη, ο οποίος με παρέπεμψε στον Παπαντωνίου, που ήταν υπουργός Εθνικής Αμυνας κι εκείνος με έστειλε στον υφυπουργό του τον Παπακωνσταντίνου. Από την πρώτη συνάντηση που είχα μαζί του κατάλαβα ότι δεν είναι διατεθειμένοι να συμφωνήσουν στην παραχώρηση.
»Στην τελευταία κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχα προτείνει ένα άλλο ακίνητο, το ανακαινισμένο κτίριο του παλιού πρωτοδικείου, στην οδό Σταδίου, το οποίο ήταν καταλληλότατο για να στεγάσει το πανελλαδικό μουσείο της Εθνικής Αντίστασης. Το είχαν, λέει, υποσχεθεί για λέσχη των δικαστών και των εισαγγελέων. Οταν διερευνήσαμε το θέμα, διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχε τέτοια πρόθεση από τους δικαστικούς. Τότε εφευρέθηκε άλλη πρόφαση, ότι δήθεν το κτίριο είναι ετοιμόρροπο και δεν μπορεί να μπει εκεί μέσα πολύτιμο μουσειακό υλικό. Και θα βάζανε στο ετοιμόρροπο τους δικαστικούς;».
Η απαγορευμένη αντίσταση
Ποια είναι η πολιτική επικαιρότητα της Αντίστασης; Στη συζήτησή μας ο πρόεδρος της ΕΔΙΑ κ. Βαρδινογιάννης έφερε σαν παράδειγμα τη συνέντευξη του αμερικανού ιστορικού Ντόναλντ Κέιγκαν στην εφημερίδα «Καθημερινή» (29/6/08). Σ' αυτή τη συνέντευξη ο Κέιγκαν επικαλείται τον Θουκυδίδη, για να συμφωνήσει με τον Μακιαβέλι και να δικαιολογήσει τον Μπους, υποστηρίζοντας ανοιχτά τους «προληπτικούς» πολέμους: «Οποιος έχει την ευθύνη για τη διατήρηση του πολιτισμού στη Γη πρέπει να κάνει σαφές στους υπόλοιπους πως αν χρησιμοποιήσεις βία δεν θα σεβαστούμε την εθνική σου κυριαρχία».
|
Το Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης στο Θέρισο.
|
* «Εδώ και λίγα χρόνια», παρατηρεί ο κ. Βαρδινογιάννης, «εκδηλώνεται μια συγκεκριμένη μεθόδευση από πλευράς συντηρητικών ανθρώπων που είτε απουσίασαν είτε αδιαφόρησαν είτε επωφελήθηκαν ενδεχομένως από την περίοδο των αγώνων, να αποδείξουν ότι οι αγώνες της Εθνικής Αντίστασης αλλά και ο αντιδικτατορικός αγώνας ήταν επιζήμιοι για τη χώρα μας. Οτι θα ήταν καλύτερα να μην είχαν γίνει».
* Στο επίπεδο της ιστορικής επιστήμης εκδηλώνεται αυτή η προσπάθεια με την επιχείρηση ταύτισης της Εθνικής Αντίστασης με τον εμφύλιο πόλεμο: «Υπάρχουν ιστορικοί που μεθοδεύουν τη διαστρέβλωση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ομως κανένα τέχνασμα δεν μπορεί να ανατρέψει την ιστορική αλήθεια, ότι στην αντίπαλη όχθη βρίσκονταν οι κατακτητές και λίγοι συνεργάτες τους. Ο αγώνας υπήρξε σκληρός αλλά αποτελεσματικός και πολύτιμος στον τότε συσχετισμό δυνάμεων. Ο πόλεμος, βέβαια, έχει τους δικούς του νόμους, τους οποίους οι ηγεσίες είναι υποχρεωμένες να λαμβάνουν υπόψη στην τακτική τους. Η επιχειρούμενη κακοποίηση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας αποκαλύπτει το σχέδιο που θέλει να δικαιώσει τους συνεργάτες και τους απόντες, αλλά δεν αποτελεί συμβολή στην επιστημονική έρευνα».
* Κατά τη γνώμη του κ. Βαρδινογιάννη, ο στόχος αυτής της ομάδας των ιστορικών είναι η συκοφάντηση της Εθνικής Αντίστασης που αποτελεί εθνικό κεφάλαιο για τον ελληνικό λαό: «Υπάρχει στην Ελλάδα ένα εθνικό κεφάλαιο, η Εθνική Αντίσταση, και έρχονται τώρα να μας πουν ότι ήταν ένας εμφύλιος πόλεμος. Αλλά δεν υπήρχε ελληνική δύναμη να πολεμήσουμε εμείς. Υπήρχαν οι ξένοι κατακτητές. Και σηκώσαμε τα όπλα και κάναμε αγώνα κατά των ξένων». Ο πρόεδρος της ΕΔΙΑ έχει ζήσει στο πετσί του τον Εμφύλιο και μπορεί να μαρτυρήσει από πρώτο χέρι για τη διαφορά του από την περίοδο της Κατοχής: «Εχω βγάλει ένα βιβλίο για το Μακρονήσι, όπου περιγράφω 33 είδη βασανιστηρίων, τα οποία υπέστην και εγώ. Αλλά δεν μου μένει κάτι. Ηταν εμφύλιος πόλεμος και έγιναν πολλές αγριότητες. Αλλά αυτός ήταν ο Εμφύλιος και όχι στην περίοδο της Κατοχής, όπως θέλουν τώρα κάποιοι να μας πουν. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής είχαμε πόλεμο με τον εχθρό. Κι αυτός που συνεργάστηκε με τον εχθρό ήταν κι αυτός εχθρός».
* Οσο για την αποτελεσματικότητα των νέων ιστορικών θεωριών τύπου Κέιγκαν, ο κ. Βαρδινογιάννης εκφράζει την αισιοδοξία του:
«Η σύγχρονη τεχνολογική πρόοδος δεν ευνοεί μόνο τους ισχυρούς. Ο πλανήτης μας έγινε μια γειτονιά, οι πληροφορίες και οι ιδέες δεν φυλακίζονται. Στη συνέντευξή του στην Καθημερινή ο "διάσημος ιστορικός" Ντόναλντ Κέιγκαν εκφράζει τη φιλοσοφία και τον κυνισμό των ισχυρών της Γης και των πρακτόρων τους σε κάθε χώρα. Μόνο, που σήμερα δεν είναι η εποχή που μερικές δεκάδες χιλιάδες ένοπλοι Αγγλοι κυριαρχούσαν στις Ινδίες. Η ισχύς των άψυχων όπλων ντροπιάστηκε στο Βιετνάμ και τώρα στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, ίσως αύριο στο Ιράν. Και για τους μελετητές του Μαρξ, η ασυδοσία του νεοφιλελευθερισμού αποδεικνύεται αντιαναπτυξιακή και οικονομικά επιζήμια για τους λαούς. Γι' αυτό και είναι ιστορικά καταδικασμένη. Είναι ζήτημα χρόνου».
26/10/2008
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΨΑΡΡΑ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr
Αποστολή: Γιώργος Τσιρίκος (Πειραιάς)
Άλλα άρθρα από Χριστιάννα Λούπα
Σχολιάστε το άρθρο:
συνολικά:
| προβολή:
Δείτε καρέ-καρέ τη σφαγή στο Κοντομαρί Χανίων από τους Γερμανούς - Η ιστορία του Franz Peter Weixler
Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος.
Η Μάχη της Κρήτης είναι γνωστή σε όλους.Μετά την κατάληψη του νησιού από τους ναζί ωστόσο, άρχισαν τα αντίποινα.
Στις 2 Ιουνίου 1941, στο χωριό Κοντομαρί Χανίων, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 23 (;) άνδρες, ως αντίποινα για τις εκτελέσεις και τη σφαγή πολλών Γερμανών αλεξιπτωτιστών, που είχαν πέσει μέσα στους θάμνους. Πτώματα Γερμανών είχαν εντοπιστεί κοντά στο χωριό. Οι Γερμανοί όρμησαν ...
Διαβάστε το άρθρο
- Δημοφιλέστερα
Αξιολογήστε αυτο το άρθρο
