Ίμια: Τη μέρα που "τρελάθηκε" η Τσιλέρ"!

Τις τελευταίες ημέρες, στο πλαίσιο των ερευνών για την σχέδιο «Βαριοπούλα», προσωπικές μαρτυρίες Τούρκων αξιωματικών που συμμετείχαν στην απόβαση στα Ίμια είδαν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας. Στην κρίση των Ιμίων αναφέρεται και ο Akif Beki σε άρθρο του στη Radikal, υπό τον τίτλο τίτλο «Την ημέρα που ‘τρελάθηκε’ η Τσιλέρ», ενώ ο πρώην πρέσβης Ινάλ Μπατού, που ήταν βοηθός Γενικού Γραμματέα στο Υπουργείο Εξωτερικών την εποχή που ξέσπασε η κρίση των Ιμίων μιλά στην Taraf.

Την ημέρα που ‘τρελάθηκε’ η Τσιλέρ

Τα Ίμια ήταν μια νίκη ή μια συντριβή; Για όσα διαδραματίστηκαν την ημέρα εκείνη οι διαδόσεις είναι πολλές. Ο Fatih Altaylı έγραψε ότι η παλιά του εφημερίδα, η Hürriyet, στήνοντας επάνω στις βραχονησίδες μια σημαία αποπειράθηκε να προκαλέσει έναν πόλεμο.

Ο Ertuğrul Özkök έγραψε ότι οι καταδρομείς γέμισαν τις τσέπες τους με γλυκαντικές ουσίες [tadelle] και αναχώρησαν προκειμένου να κατακτήσουν τα Ίμια.

Ο υπόδικος στρατιωτικός Türkşen ανέφερε: «Τη βενζίνη για το φουσκωτό σκάφος, που θα μας μετέφερε στα Ίμια, την πληρώσαμε με την πιστωτική μας κάρτα».

Όλα καλά, όμως, η κυβέρνηση πού ήταν; Η πρωθυπουργός τι έκανε; Δεν είχε πει «η σημαία και ο στρατός αυτός θα φύγουν»; Ουδείς ασχολήθηκε με το σημείο αυτό. Ελάτε να άρουμε το παραπέτασμα.

Ποιος ήταν αυτός, ο οποίος έκανε ότι δήθεν ήθελε να βάλει την Τουρκία στον πόλεμο; Ποιος ήταν αυτός, ο οποίος θέλησε να φοβίσει το μάτι της Τσιλέρ; Ποιου μαύρισε το μάτι του και έγραψε έπος;

Αφού αρχίσαμε να μιλάμε για τη ναυτική επιχείρηση των Ιμίων, ας γνωρίσουμε έναν προς ένα τους πραγματικούς ήρωες, αλλά και τους κάλπικους.

Θα ήθελα να σας γνωρίσω έναν μάρτυρα των γεγονότων αυτών, που μας εξηγεί πώς σοκαρίσθηκε όταν η Τσιλέρ έδωσε τη διαταγή «βυθίστε τα πλοία αυτά».

Η υπόθεση της τοποθέτησης της σημαίας ήταν στημένη ή μήπως κάποιοι δημοσιογράφοι την υποδαύλισαν και τη διόγκωσαν; Μπορεί το παραμύθι αυτό του ηρωισμού να είναι μια απάτη;

Εάν τα ερωτήματα αυτά τα σκαλίσουμε, ίσως αποκαλυφθεί και μια πολιτική συνομωσία.

Διότι η Τσιλέρ είχε στριμωχθεί στη γωνία, παραμονές της σύστασης μιας κυβέρνησης συνασπισμού. Εάν φαινόταν ότι είναι φοβισμένη, ανίκανη να αντιμετωπίσει ακόμη και έναν πόλεμο, τότε θα κατέρρεε η εικόνα της ως μιας «σιδηράς κυρίας».

Η Τσιλέρ αντιλήφθηκε την παγίδα και, όταν έδειξε το απαιτούμενο σθένος, τότε η κρίση έληξε από μόνη της. Πώς; Σύμφωνα με τις ενδείξεις του μύθου, ως εξής…

Πρωθυπουργός η Τσιλέρ, Υπουργός Εξωτερικών ο Μπαϋκάλ και αρχηγός των Ναυτικών Δυνάμεων o Güven Erkaya… Στη γέφυρα του πλοίου της Hürriyet o Ertuğrul Özkök [τότε Γενικός Δ/ντής Έκδοσης της εφημερίδας]. Η εκλογική αναμέτρηση της 24ης Δεκεμβρίου 1995 είχε μόλις τελειώσει. Κανένα κόμμα δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία. Τα σενάρια για κυβέρνηση συνασπισμού ίπτανται στον αέρα.

Ακριβώς τις ημέρες εκείνες, η εφημερίδα Hürriyet, η οποία ανέλαβε το καθήκον εκτέλεσης αντιποίνων εναντίον του ελληνικού στρατού, πραγματοποιεί μια έξοδο στις βραχονησίδες των Ιμίων και στήνει τη σημαία.

Οι καταδρομείς των SAT γεμίζουν τις τσέπες τους με tadelle και πηδώντας μέσα στις φουσκωτές λέμβους διοργανώνουν εκστρατεία κατάκτησης. Μάλιστα, πληρώνουν από την τσέπη τους ακόμη και τη βενζίνη των φουσκωτών σκαφών. Οι στρατιώτες μας, μέσα στην ανέχεια και τις ελλείψεις, αποβιβάζονται σε μια βραχονησίδα. Όμως, είναι πολύ πικρό το γεγονός ότι ορισμένοι ήρωες της μυθολογίας αυτής σήμερα δικάζονται με την κατηγορία απόπειρας διενέργειας ενός «πραξικοπήματος».

Στην πραγματικότητα, όμως, τι είχε γίνει;

Μίλησε ο Türkşen, μίλησε ο Özkök, μίλησε ακόμη και ο Altaylı, ο οποίος ήταν μάρτυρας των γεγονότων, και είπε: «Μπούχτισα πλέον από τα Ίμια». Τώρα, όμως, το λόγο τον έχει ο Hüseyin Kocabıyık, μάρτυρας των γεγονότων εκείνων «εκ των έσω».

Ο τότε σύμβουλος της Τσιλέρ, Kocabıyık, στη στήλη του στην εφημερίδα Yeni Asır έγραψε τι ακριβώς έκανε η πρωθυπουργός Τσιλέρ, την οποία είχαν τσιγκλήσει λέγοντας: «Μπρος, ας δώσουμε να καταλάβει σε αυτόν τον Έλληνα, ο οποίος έχει βάλει στο μάτι τα εδάφη μας, μια διαταγή σου μας αρκεί!».

Ο Kocabıyık εξηγεί… Ενώ η Τσιλέρ έβγαινε από το υπουργικό συμβούλιο, αναφέρει την ιστορική φράση: «Ο στρατός αυτός θα φύγει και η σημαία αυτή θα κατέβει!».

Την επόμενη ημέρα βρισκόμαστε στην Πρωθυπουργία, όπου στην αίθουσα συσκέψεων συζητείται η κρίση των Ιμίων. Η πρωθυπουργός Τσιλέρ με ήρεμη φωνή ερωτά: «Φίλοι μου, πείτε μου, αυτά τα Ίμια είναι δικά μας ή δεν είναι»;

Η Τσιλέρ, η οποία άκουγε ήρεμα όλα όσα τις εξηγούσαν, αλλάζοντας τον τόνο της φωνής της είπε: «Εάν οι βραχονησίδες αυτές είναι δικές μας, τι δουλειά έχουν εκεί τα ελληνικά πλοία»;

Όλοι πάγωσαν, η Τσιλέρ μέσα στα έκπληκτα βλέμματα όλων στράφηκε προς το ναύαρχο Erkaya και του είπε: «Ναύαρχέ μου, αφού οι βραχονησίδες αυτές ανήκουν σε εμάς, τότε δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στα ελληνικά πλοία να κυκλοφορούν εκεί. Ως πρωθυπουργός, σας διατάζω να βουλιάξετε τα πλοία αυτά». Τότε, όλοι οι παριστάμενοι πάγωσαν από τα λόγια αυτά.

Ο Διοικητής των Ναυτικών Δυνάμεων Erkaya, αν και είπε «όπως διατάξετε», εντούτοις βγαίνοντας από την είσοδο άρχισε να λέει σε αυτούς που βρίσκονταν πλησίον του: «Η γυναίκα αυτή έχει τρελαθεί, θα μας βάλει σε πόλεμο με τους Έλληνες»… Η Τσιλέρ, κάθε λεπτό που περνούσε, τον αναζητούσε λέγοντας: «Τι έγινε, προβαίνετε στις προετοιμασίες σας»;

Ο Erkaya ανέφερε: «Εργαζόμαστε». Κάθε φορά ο Erkaya έδινε την ίδια απάντηση. Βεβαίως, κάποιου είδους εργασία υπήρχε, όχι όμως για τη βύθιση των ελληνικών πλοίων. Ήταν μια εργασία η οποία έλεγε: «Πώς μπορούμε να σταματήσουμε την τρελή αυτή γυναίκα»;…

Έτσι, ο Erkaya άρχισε να έχει συνεργασία με τον Υπουργό Εξωτερικών Μπαϋκάλ. Και οι δύο άρχισαν να λογαριάζουν ‘’πώς μπορούμε να ξεφύγουμε από την υπόθεση αυτή’’. Η Τσιλέρ, πράγματι, είχε μεγάλη ένταση, έβλεπε ότι τη διαταγή, την οποία είχε δώσει, κάποιοι την καθυστερούσαν. Το κράτος αντιστεκόταν. Εντούτοις, η Τσιλέρ βιαζόταν. Διότι, η αμερικανική διοίκηση είχε λάβει γνώση της διαταγής, την οποία είχε δώσει η Τσιλέρ, και είχε αρχίσει να ανησυχεί σφόδρα…

Οι δικοί μας στρατιωτικοί και διπλωμάτες ήρθαν αμέσως σε επαφή με την Αμερική. Έτσι, το ελληνικό ΓΕΕΘΑ, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και οι δικοί μας στρατιωτικοί, άρχισαν να επεξεργάζονται «μια φόρμουλα λύσης».

Εγώ πιστεύω ότι η φόρμουλα για την τοποθέτηση της τουρκικής σημαίας στη δεύτερη βραχονησίδα προέκυψε μέσα από αυτή τη διεργασία. Η πρωθυπουργός Τσιλέρ ξεγελάστηκε από τους στρατιωτικούς και τους διπλωμάτες και με την τοποθέτηση στη διπλανή βραχονησίδα της τουρκικής σημαίας εξασφαλίσθηκε η ισορροπία.

Την επόμενη ημέρα και οι δύο βραχονησίδες εκκενώθηκαν. Οι σημαίες κατέβηκαν και οι στρατιώτες αποχώρησαν. Είχε βρεθεί η λύση, [δίχως κανέναν πόλεμο]…

«Ινάλ Μπατού: Εμπόδισα την ελληνοτουρκική σύρραξη»

Ο πρώην πρέσβης Ινάλ Μπατού, που ήταν βοηθός Γενικού Γραμματέα στο Υπουργείο Εξωτερικών την εποχή που ξέσπασε η κρίση των Ιμίων, είπε ότι η φόρμουλα «απόβαση σε νησίδα χωρίς στρατιώτες», που εμπόδισε πιθανή σύρραξη ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, ήταν δική του.

Ο Μπατού αρνείται εξάλλου τον ισχυρισμό (που γράφτηκε σε διάφορες εφημερίδες) ότι ο τότε Γενικός Γραμματέας του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Ονούρ Οϊμέν δεν είχε διαβιβάσει στον ΥΠΕΞ Ντενίζ Μπαϊκάλ απόρρητο τηλεγράφημα που θα μπορούσε να είχε ευθύς εξαρχής εμποδίσει την κρίση. Ο Μπατού μίλησε στην εφημερίδα Taraf για εκείνες τις πιο θυελλώδεις ώρες της πρόσφατης ιστορίας.

ΕΡ: Πώς εξελίχθηκε η κρίση των Ιμίων που έφερε την Τουρκία και την Ελλάδα στα πρόθυρα του πολέμου;

ΑΠ: Ως γνωστό, όταν στα τέλη του 1995 ένα τουρκικό φορτηγό πλοίο έπαθε βλάβη στα ανοιχτά του Μπόντρουμ/Γκιουμουσλούκ και προσάραξε στα Ίμια, προέκυψε η συζήτηση του σε ποια χώρα ανήκουν οι νησίδες αυτές. Τις ημέρες που ακολούθησαν, η Ελλάδα με τρόπο προκλητικό μετέφερε στο νησί ιερείς, μαθητές και, στο τέλος, στρατιώτες. Η Τουρκία αντέδρασε σ’ αυτή [την πρόσκληση].

ΕΡ: Ποια ήταν η πρώτη σας κίνηση ως ΥΠΕΞ;

ΑΠ: Την εποχή εκείνη εγώ ήμουν βοηθός του ΓΓ του ΥΠΕΞ. Από τη θέση αυτή κάλεσα στο Υπουργείο τον πρέσβη της Ελλάδας στην Άγκυρα. Του διαβίβασα την απαίτησή μας να αποσυρθούν άμεσα οι Έλληνες στρατιώτες από τις νησίδες. Ο πρέσβης, για να κερδίσει χρόνο, δεν είπε τίποτα. Το ίδιο βράδυ κάναμε στο Υπουργείο μια σύσκεψη που κράτησε ως το πρωί.

Στη σύσκεψη πήραν μέρος η τότε Πρωθυπουργός Τανσού Τσιλέρ, οι Τσεβίκ Μπιρ [υπαρχηγός του Γενικού Επιτελείου] και Γκιουβέν Έρκαγια [αρχηγός ΓΕΝ], ο ΥΠΕΞ Ντενίζ Μπαϊκάλ, ο ΓΓ Ονούρ Οϊμέν κι εγώ.

Η Τσιλέρ έλεγε στους στρατιωτικούς «να πιάσετε του Έλληνες στρατιώτες απ’ το αυτί και θα τους πετάξετε από εκεί». Εγώ πρότεινα μια πιο ψύχραιμη, λογική και ειρηνική φόρμουλα. Δηλαδή, τους δικούς μας στρατιώτες να τους βγάλουμε σε νησίδα όπου δεν υπήρχαν Έλληνες στρατιώτες, ώστε να εξασφαλίσουμε ‘ισότητα θέσης’ και, έτσι, να αποτρέψουμε τη σύγκρουση.

Τοιουτοτρόπως, αφενός, θα κερδίζαμε χρόνο για την παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας και θα μπορούσαμε, αφετέρου, να επιστρέψουμε στο status quo ante. Αυτό ακριβώς εφαρμόστηκε. Η πρόταση έγινε αποδεκτή, το Ναυτικό προχώρησε στο σχεδιασμό και η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε. Είμαι ευτυχής που μπορέσαμε να αποτρέψουμε τον πόλεμο.

ΕΡ: Η ‘Χουριέτ’ όμως έγραψε ότι η ιδέα αυτή –η φόρμουλα- ανήκε σε έναν αξιωματικό που συμμετείχε στην επιχείρηση…

ΑΠ: Το διάβασα. Και γέλασα πολύ. Πως μπορεί να γίνει αυτό; Πώς μπορεί ένας αξιωματικός να αποφασίσει κάτι τέτοιο και [επιπλέον] να το εκτελέσει. Όλοι όσοι ήμασταν στη σύσκεψη εκείνη βρισκόμαστε εν ζωή και γνωρίζουμε τι συνέβη. Νομίζω ότι ο Γκιουβέν Έρκαγια είχε κάνει τις μέρες εκείνες μια σχετική ανακοίνωση [ότι δηλαδή η ιδέα ήταν του ΥΠΕΞ].

ΕΡ: Επίσης, ο Ταχά Κιβάντς έγραψε στη ‘Γιενί Σαφάκ’ ότι στη διάρκεια της κρίσης η Ιταλία είχε στείλει σ’ εσάς για να το διαβιβάσετε στον Υπουργό Εξωτερικών Μπαϊκάλ μήνυμα ότι τα νησιά ανήκουν στην Ελλάδα βάσει του διεθνούς δικαίου, ότι, όμως, ο Μπαϊκάλ δεν είχε ιδέα επ’ αυτού, γιατί το εν λόγω απόρρητο έγγραφο «είχε παραμείνει στο συρτάρι» του Ονούρ Οϊμέν κι έτσι, φτάσαμε στα πρόθυρα της σύρραξης.

ΑΠ: Πρώτον, την εποχή εκείνη δεν ήμουν εγώ πρέσβης στη Ρώμη, ήταν ο Ομέρ Άκμπελ. Επιπλέον, αυτός δεν είναι ένας λογικός ισχυρισμός. Το απόρρητο έγγραφο στέλλεται από κράτος σε κράτος. Αντίγραφα λαμβάνουν διάφοροι αρμόδιοι, μεταξύ αυτών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Πρωθυπουργός. Ο Ονούρ Οϊμέν ήταν την εποχή εκείνη ΓΓ και δεν γίνεται να σταλεί απόρρητο έγγραφο, πχ από ΓΓ σε ΓΓ.

ΕΡ: Είναι γεγονός ότι στα χέρια της Ιταλίας υπάρχουν ισχυρά στοιχεία ισχυρά –στοιχεία έγγραφα που θα αναγνωρίζονταν σε διεθνές επίπεδο- ότι τα νησιά ανήκουν στην Ελλάδα;

ΑΠ: Όχι, δεν υπάρχουν έγγραφα/στοιχεία για το σε ποιόν ανήκουν ένα-ένα, ονομαστικά, τα νησιά. Ωστόσο, σε αγγλικούς χάρτες ναυσιπλοΐας, που θεωρούνται έγκυροι από τους ναυτικούς, οι νησίδες αυτές φαίνεται να ανήκουν στην Τουρκία.

ΕΡ: Λέγεται ότι ο τότε αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον και η CIA έπαιξαν ρόλο και επηρέασαν στην εύρεση λύσης.

ΑΠ: Τότε, είχε ξεσηκωθεί [έντρομος] όλος ο κόσμος, λέγοντας ότι θα ξεσπάσει ελληνοτουρκικός πόλεμος. Τη νύχτα εκείνη, ο Μπιλ Κλίντον τηλεφώνησε στον Πρόεδρο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Ο Βρετανός πρωθυπουργός πήρε την Τσιλέρ. Λάβαμε επίσης πολλά τηλεφωνήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλοι, μα όλοι. έλεγαν να υποχωρήσετε εσείς, να υποχωρήσουν κι εκείνοι. Τελικά, αυτό έγινε. Εκείνοι αποχώρησαν στις 8.00 κι εμείς στις 8.30.

TVXS