Τα καλοκαίρια και οι χειμώνες της Ζιλιέτ Γκρεκό - της Ρίτσας Μασούρα

Τα καλοκαίρια η πένα γίνεται ατίθαση. Επαναστατεί. Αυτοσχεδιάζει. Η πεπατημένη τη στενεύει. Οι ευθύνες της χειμερινής γραφής περνούν σε δεύτερη μοίρα. Προέχει η αναζήτηση νησίδων ανεμελιάς στις παραλίες, το σκάλισμα στην άμμο. Μια πένα σκαλίζει, άραγε; Η κόπωση παίρνει ρεπό και τα χαρτοφυλάκια λουφάζουν για λίγο στο συρτάρι. Δεν περισσεύει χρόνος για ψυχολογικές μεταπτώσεις. Τι κι αν μάτωσαν οι ψυχές τον χειμώνα, τι κι αν εξαντλήθηκαν οι αντοχές. Τι κι αν μετράμε γύρω μας χαμένους και εξουθενωμένους. Αν υποθέσουμε ότι ολόκληρος ο χρόνος είναι ένα θεατρικό έργο, το καλοκαίρι θυμίζει ιντερμέτζο. Αυτοτελές κομμάτι, performance ανεμελιάς, λίγο πριν από το πέρασμα στην επόμενη φάση. Ισχύει για όλους αυτή η σκηνή. Για μικρούς και μεγάλους, ακόμη και γι’ αυτούς που επέλεξαν «μεγαλοσχήμονες» ασκητισμούς ή επιμένουν να προσμετρούν τη ζωή τους με τη φυγή προς τα εμπρός.

Καλό καλοκαίρι, λοιπόν, για όσους ξεκινούν τώρα τις ταχυδακτυλουργικές διακοπές τους (Είναι κάποιος που δεν εντρυφεί φέτος στην ταχυδακτυλουργία; Αν ναι, ας σηκώσει το χέρι του ψηλά και θα διερευνηθεί η αλήθεια των ισχυρισμών του). Καλό καλοκαίρι με... Ζιλιέτ Γκρεκό (φωτ.). Ναι! Η Γκρεκό είναι η δική μου συμμετοχή στην ανάλαφρη ανάγνωση της Κυριακής. Οι νεότεροι την έχουν ακουστά; Αν όχι, ας σπεύσουν να μάθουν για τη μάγισσα του Ολυμπιά, την πλανεύτρα γυναίκα που σουλατσάριζε στη rive gauche του Σηκουάνα, φλερτάροντας με τον υπαρξισμό και τους εκπροσώπους του, σε μια εποχή που οι Γάλλοι διανοούμενοι γλιστρούσαν ηδονιστικά στους κόλπους του σοβιετικού σοσιαλισμού και οι Αμερικανοί ηγέτες εφεύρισκαν θλιβερούς μακαρθισμούς. Σήμερα η Ζιλιέτ Γκρεκό είναι πλέον 83 ετών και θυμίζει ξεσαλωμένη έφηβη που πάνω στο σανίδι συγκλονίζει το κοινό της.

«Δεν αγαπώ τους ενήλικες», δήλωσε πρόσφατα η Γκρεκό σε δημοσιογράφο των «Σάντεϊ Τάιμς». «Είμαι 83 χρόνων και δυστυχώς ακόμη δεν μπορώ να καταλάβω τι έχουν στο μυαλό τους. Ειλικρινά, δεν ξέρω τι σημαίνει να είσαι ηλικιωμένος. Παραμένω τόσο ανασφαλής, αναζητώ τόσα πράγματα ακόμη. Θέλω να μάθω, να ανακαλύψω καινούργια πράγματα, θέλω να χαρώ τη ζωή...». Ο ορισμός του υπαρξισμού, παρότι ο Ζαν Πολ Σαρτρ (φωτ.) –βοήθησε την Γκρεκό να ξεκινήσει την καριέρα της– προσέδωσε άλλου είδους εσωτερικότητα στο κίνημα. Ελεγε συχνά ότι η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Η Γκρεκό έζησε μαζί με την οικογένειά της τη βιαιότητα του ναζισμού, συνελήφθη από την Γκεστάπο. Ωρίμασε την εποχή της μεγάλης λιτότητας, γι’ αυτό και τα ωραιότερα τραγούδια της –Je suis comme je suis, si tu t’ imagines– συνδέθηκαν κυρίως με αυτή την εποχή. Συνεργάτες της υπήρξαν, μεταξύ άλλων, ο Jacques Brel, ο Serge Gainsbourg και ο Georges Brassens – τραγουδοποιοί και συνθέτες που τη βοήθησαν να αναδείξει το τραγούδι σε υψηλή τέχνη.

Ακόμη και σήμερα, όμως, η Ζιλιέτ Γκρεκό παραμένει εν... δράσει και μαζί με τον 77χρονο σύζυγό της Gerard Jouannest –πιανίστα και στενό συνεργάτη του Jacques Brel– βρήκαν έναν μοναδικό τρόπο να συνεργαστούν με τον διάσημο Γάλλο ράπερ Αμπντ αλ Μάλικ (φωτ.), ο οποίος τραγούδησε ντουέτο με τη Ζιλιέτ, «την καλύτερη γυναίκα ράπερ που είχε ποτέ η Γαλλία», όπως δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου, το 2008. Η Γκρεκό θα ξανασυνεργαστεί σύντομα μαζί του, γιατί πιστεύει ότι η ραπ παραμένει στο προσκήνιο και γιατί θέλει ξανά και ξανά να αφουγκραστεί την κραυγή των ράπερ, ένα είδος απάντησης στη βία.

Στα 83 της, η Γκρεκό εξακολουθεί να λατρεύει τις συναυλίες και τις περιοδείες. «Οταν φτιάχνω τη βαλίτσα μου, μοιάζω με το μικρό μου σκύλο που ξέρει ότι το λουρί σημαίνει βόλτα. Ετσι κι εγώ, πιάνω το χερούλι της βαλίτσας κι είμαι έτοιμη να συναντηθώ εκεί έξω με τον κόσμο. Δε με νοιάζει να πεθάνω, αλλά είμαι ευτυχισμένη ζώντας... ακόμη». Για όσους θέλουν να ζήσουν από κοντά το ταμπεραμέντο αυτής της Γαλλίδας βεντέτας, ας πεταχτούν ώς το Λονδίνο. Στις 21 Νοεμβρίου, η Γκρεκό έχει προγραμματίσει να εμφανιστεί εκεί στο φεστιβάλ τζαζ!

Στα 83 της κάνει σχέδια για το μέλλον και αισθάνεται σχεδόν έφηβη, έτοιμη για μύριες όσες μουσικές αταξίες. Ζιλιέτ Γκρεκό: η μούσα του Σεν Ζερμέν, η θριαμβεύτρια του Ολυμπιά ετοιμάζεται για το μεγάλο φεστιβάλ τζαζ του Νοεμβρίου στο Λονδίνο.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ