1959: Η κουβανική επανάσταση - Όταν ο Φιντέλ πήρε την Αβάνα

Οι Αμερικανοί ήταν εκείνοι που έκαναν τον Κάστρο έναν από τους καλύτερους «πελάτες» των Σοβιετικών

Ρούσσος Βρανάς

 

 

Με απόβαση στο νησί του, ο Φιντέλ Κάστρο και οι αντάρτες του ανέτρεψαν τον δικτάτορα Μπατίστα με μία επανάσταση που θα μπορούσε να ήταν δημοκρατική. Με μία άλλη απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων, η CΙΑ μετέτρεψε αυτή την επανάσταση σε κομμουνιστική. Ακόμη και εκείνη την 8η Ιανουαρίου 1959, υπήρχε καιρός. Ακόμη και τις μέρες που ακολούθησαν την κατάληψη της Αβάνας από τους αντάρτες, όταν ο Φιντέλ Κάστρο ταξίδεψε στις ΗΠΑ για να εξηγήσει την επανάστασή του. «Ξέρω καλά τι πιστεύει ο κόσμος για μας, πως είμαστε κομμουνιστές», είχε πει στους Αμερικανούς. «Κι ας έχω δηλώσει ξεκάθαρα, πολύ ξεκάθαρα, πως δεν είμαστεκομμουνιστές». Ομωςστην Αμερική δεν υπήρχαν τα κατάλληλα αυτιά για να τον ακούσουν.

Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι η πορεία που ακολούθησε ο Κάστρο μετά την επανάστασή του δεν ήταν υποχρεωτικά προδιαγεγραμμένη. 

Από τα νεανικά του χρόνια θα μπορούσε ίσως να είχε γίνει ένας πολύ καλός επαγγελματίας παίκτης του μπέιζμπολ στην Αμερική. Είχε μεγάλο ταλέντο. Λένε μάλιστα πως η ομάδα των Νιου Γιορκ Τζάιαντς του είχε προσφέρει 5.000 δολάρια το 1949. Ακόμη και στα φοιτητικά του χρόνια, όταν σπούδαζε νομικά, μολονότι είχε ήδη καταλήξει πως ήταν επαναστάτης, δεν ήταν κομμουνιστής. Παρά τις κομμουνιστικές πεποιθήσεις του Τσε, στην αρχή η επανάσταση του Κάστρο δεν ήταν κομμουνιστική. Δεν ήταν καν αντιαμερικανική. Μάλιστα το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας τον είχε καταγγείλει ως τυχοδιώκτη, όταν εκείνος είχε ταξιδέψει μέχρι τη Νέα Υόρκη για να ζητήσει αμερικανική βοήθεια. Η αμερικανική τηλεόραση τον προέβαλλε ως αξιοπερίεργο θέαμα, αλλά η αμερικανική κυβέρνηση τον αγνόησε. Ο Κάστρο επέστρεψε στην πατρίδα του χωρίς να κρύψει την οργή του. Τότε έχασαν ίσως οι Αμερικανοί μια μοναδική ευκαιρία. 

Εισβολή
Πότε άρχισε λοιπόν η Κουβανική Επανάσταση; Η δεύτερη, τότε. Η κομμουνιστική. Και παγιώθηκε με την αποτυχημένη αμερικανική εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, το 1961, που είχε οργανώσει η CΙΑ με στόχο την ανατροπή του Κάστρο. Μόνο τότε ο Κάστρο δήλωσε μαρξιστής-λενινιστής. Και έπεσε στην αγκαλιά της Μόσχας. Οι Αμερικανοί ήταν εκείνοι που έκαναν τον Κάστρο έναν από τους καλύτερους «πελάτες» των Σοβιετικών. Και με τον εξοντωτικό εμπορικό αποκλεισμό που επέβαλαν στην Κούβα, «φρόντισαν» να παραμείνει έτσι. 

Μέχρι τότε, ο Κάστρο έβλεπε τον εαυτό του σαν έναν συνεχιστή της επανάστασης του Χοσέ Μαρτί. Με πρότυπό του τον συγγραφέα και αγωνιστή Χοσέ Μαρτί, ο οποίος σε ηλικία δεκαπέντε ετών είχε αρχίσει την εξέγερση που έδιωξε τους ισπανούς αποικιοκράτες από το νησί, μπήκε εκείνο τον Ιανουάριο του 1959 νικηφόρος στην Αβάνα. Στην πρώτη επανάσταση, για την ανατροπή της χούντας του Μπατίστα. 

Ηταν ένα ταξίδι που είχε αρχίσει έξι χρόνια νωρίτερα, με μια αποτυχημένη ένοπλη επίθεση στους στρατώνες της Μοντάδα. Οι αντάρτες του Κάστρο θα αποδεκατιστούν και ο ίδιος θα φυλακιστεί. Στη δίκη του θα τελειώσει την απολογία του με την περίφημη φράση: «Η Ιστορία θα με δικαιώσει». 

Αντάρτες
Μετά την αποφυλάκισή του, ο Κάστρο φεύγει για το Μεξικό. Εκεί γνωρίζεται με τον Τσε Γκεβάρα και σχεδιάζουν από κοινού την ανατροπή του Μπατίστα. Θα επιστρέψουν στην Κούβα με μια ομάδα 82 ανταρτών, μέσα σε ένα δωδεκάμετρο πλεούμενο, το «Γκράνμα». Θα σκοτωθούν όμως οι μισοί σε ενέδρα. Οι υπόλοιποι βρίσκουν καταφύγιο στα βουνά της Σιέρα Μάντρε. 

Οι αντάρτες δεν αργούν να κερδίσουν την υποστήριξη των χωρικών, η οποία φουντώνει ακόμη περισσότερο όσο οι δυνάμεις του Μπατίστα σφυροκοπούν τα χωριά τους. Το επαναστατικό κίνημα εξαπλώνεται και στις πόλεις. Φοιτητές πραγματοποιούν ένοπλη επίθεση στο προεδρικό μέγαρο. Στις 24 Μαΐου 1958, ο Μπατίστα κάνει τη μεγάλη επίθεσή του στη Σιέρα Μαέστρα με 17 τάγματα, τανκς, αεροπλάνα και πλοία. Ανέτοιμες όμως για ανταρτοπόλεμο, οι δυνάμεις του απωθούνται από τους αντάρτες. 

Τα στρατεύματά του λιποτακτούν ή παραδίδονται. Βλέποντας πως η κατάστασή του είναι πια απελπιστική, ο Μπατίστα διαφεύγει στην Ισπανία, φροντίζοντας να πάρει μαζί του 300 εκατομμύρια δολάρια που είχε συγκεντρώσει από δωροδοκίες. 

Ο στρατός του Τσε καταλαμβάνει τη Σάντα Κλάρα και στρέφεται στην Αβάνα. Το Σαντιάγο παραδίδεται αμαχητί. Τα οχυρά της Αβάνας σηκώνουν λευκές σημαίες. Και οι δυνάμεις του Κάστρο μπαίνουν νικηφόρες στην πρωτεύουσα. 

Αραγε, θα μπορούσαν τα πράγματα να είχαν γίνει διαφορετικά; Ισως κατά το ήμισυ. Με μια πιο διορατική αμερικανική πολιτική, ίσως η κομμουνιστική μεταστροφή του Κάστρο δεν θα ήταν αναπόφευκτη (αν και υπάρχουν ιστορικοί, όπως ο Μαρκ Φάλκοφ, που υποστηρίζουν το αντίθετο). Ισως είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πει κάποιος αν η Ιστορία θα δικαιώσει τον Φιντέλ Κάστρο. Το βέβαιο όμως είναι πως δεν έχει μέχρι τώρα δικαιώσει τον τρόπο με τον οποίο τον αντιμετώπισε η αμερικανική πολιτική.

 

Ισως είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πει κανείς αν η Ιστορία θα δικαιώσει τον Φιντέλ Κάστρο

ΤΑ ΝΕΑ