Ο μηδενισμός του χρέους - του Βασίλη Βιλιάρδου

“Αν και το κράτος μας έχει εισπράξει ενδιάμεσα (μετά την «εισβολή» του ΔΝΤ) περί τα 30 δις $ από ιδιωτικοποιήσεις, έχουμε σήμερα το υψηλότερο δημόσιο χρέος από την ίδρυση της Δημοκρατίας…...Είμαστε εναντίον του «αχαλίνωτου» καπιταλισμού. Ποιος κερδίζει από τη σημερινή ανάπτυξη της χώρας μας; Οι εισοδηματικές ανισορροπίες στην Τουρκία είναι πλέον τεράστιες. Ταυτόχρονα, παρά την ανάπτυξη του ΑΕΠ μας, η απασχόληση παραμένει υποτονική. Αυτό το φαινόμενο μου ήταν καινούργιο μέχρι σήμερα: η οικονομία αναπτύσσεται, παράλληλα με την αύξηση της ανεργίας” (K.Kilicdaroglu, πρόεδρος του κόμματος της αντιπολίτευσης CHP).

Τα παραπάνω, χαρακτηριστικά για τις «μεγάλες επιτυχίες» των μεθόδων του ΔΝΤ (απελευθέρωση των αγορών, αποκρατικοποιήσεις, άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων κλπ), εκφράστηκαν σε συνέντευξη του τούρκου πολιτικού στο Spiegel, κατά την οποία, μεταξύ άλλων, υπήρξε προσπάθεια διαφοροποίησης των «εθνικιστικών» συναισθημάτων των δύο χωρών: “Εμείς στην Τουρκία έχουμε μία διαφορετική έννοια του εθνικισμού, σε σχέση με τη δική σας στη Γερμανία. Ο εθνικισμός μας δεν βασίζεται σε φυλετικά κριτήρια, όπως ο γερμανικός, αλλά σε μία συλλογική, θετική στάση απέναντι στο κράτος μας”, ισχυρίσθηκε ο πρόεδρος του CHP (προφανώς δεν μπορούσε να τοποθετηθεί διαφορετικά, λόγω της έντονα «πολύ-πολιτισμικής», πολυφυλετικής δομής της γείτονας χώρας).

Ίσως εδώ οφείλουμε να επιστήσουμε την προσοχή στο ότι, η Παγκόσμια τράπεζα και το ΔΝΤ, το «εκτελεστικό» της όργανο» κυριολεκτικά και μεταφορικά, ο διεθνής σύνδικος πτώχευσης, δεν κερδίζουν μόνο από τους τόκους των δανείων που εγκρίνουν αλλά, κυρίως, από τις αμοιβές των υπηρεσιών που παρέχουν, οι οποίες είναι αρκετές δεκάδες εκατομμύρια $ - ενώ το καρτέλ, οι έμμεσοι εντολείς του ΔΝΤ δηλαδή, από τη «λεηλασία» των «τοπικών» επιχειρήσεων (ιδίως των εξαιρετικά κερδοφόρων κοινωφελών, όπως η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ κλπ).

Ανεξάρτητα από όλα αυτά, εμείς τουλάχιστον δεν φαίνεται να αποφεύγουμε τη «δύση του ήλιου», η οποία θα μας «βυθίσει» μεταφορικά σε μία διαρκή «Νύχτα των Κρυστάλλων» (πρόκειται για τη νύχτα της 9ης Νοεμβρίου του 1938, κατά την οποία έλαβε χώρα το πρώτο μαζικό «πογκρόμ» εναντίον των Εβραίων στη Γερμανία – ονομάστηκε έτσι, επειδή οι ναζί έσπασαν όλες τις βιτρίνες των καταστημάτων των μισητών «εχθρών» τους). Θεωρούμε με σχετική βεβαιότητα λοιπόν ότι, η Ελλάδα θα βιώσει σύντομα ανάλογες «κρυστάλλινες νύχτες» - κοινωνικές αναταραχές δηλαδή διευρυμένης έκτασης (όσο περισσότερο αργούν, τόσο εκρηκτικότερες θα είναι, σύμφωνα με την «αρχή της συσσώρευσης»), με καταστροφικές συνέπειες, εάν δεν υπάρξουν πραγματικά μέτρα αντιμετώπισης της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής κρίσης.

Πόσο μάλλον αφού οι «συνταγές» του ΔΝΤ εφαρμόζονται για πρώτη φορά σε μία χώρα, η οποία δεν μπορεί να υποτιμήσει το (κοινό) νόμισμα της, ενώ δεν της επιτρέπεται η εύλογη «αναδιάρθρωση» (haircut) των εξαιρετικά δύσκολα «διαχειρίσημων» δημοσίων χρεών της. Άλλωστε, αναφέροντας στο παρελθόν τις εμπειρίες άλλων χωρών (Βραζιλία, Αργεντινή), καθώς επίσης τι ακριβώς σημαίνει μία ενδεχόμενη κρατική χρεοκοπία ή μία, «άδικη προφανώς», «εκδίωξη» της Ελλάδας από τη ζώνη του Ευρώ (θα ήταν καλύτερα να μην είχαμε «εισέλθει», αλλά είναι σχεδόν καταστροφικό να εξέλθουμε») επιθυμούσαμε να αναδείξουμε το αληθινό πρόσωπο των «εισβολέων» – επίσης, το μέγεθος της επερχόμενης «απειλής», πριν ακόμη είναι πολύ αργά για την «αντιστροφή της τάσης».

Δυστυχώς, αν και όλοι γνωρίζουμε ότι οι λύσεις είναι σε άμεση εξάρτηση με το χρόνο (timing), η χώρα μας καθυστερεί τρομακτικά (ελπίζουμε όχι σκόπιμα) στην εφαρμογή ορθολογικών και αποτελεσματικών μεθόδων. Έτσι λοιπόν, δεν αντέδρασε έγκαιρα στη διαφαινόμενη παγίδα ρευστότητας της «δύσης», η οποία ήταν πια ολοφάνερη το καλοκαίρι του 2009, δεν πρόβλεψε την πιστωτική παγίδα, επίσης φανερή την ίδια εποχή, οδηγήθηκε έξω από κάθε λογική στις εκλογές του Οκτωβρίου, «υπεξαιρέθηκε» η ψήφος των Πολιτών της, μέσω ανεφάρμοστων εκ των προτέρων υποσχέσεων, «κατάφερε» να περιέλθει σε αδυναμία δανεισμού (άρθρα μας: Η κρίση των κρίσεων, Διασπορά ψευδών ελπίδων, Η ελπίδα του πληθωρισμού, Ο δρόμος προς το ΔΝΤ, από τον οποίο παραλείψαμε δυστυχώς την «σημαδιακά γεωπολιτική» επίσκεψη του πρωθυπουργού της επεκτατικής, γείτονας χώρας, καθώς επίσης τη βομβιστική ενέργεια στο γραφείο του ίδιου του υπουργού προστασίας του Πολίτη) και σήμερα «καλπάζει» προς την θανατηφόρα παγίδα του χρέους - εισερχόμενη σε μία κινούμενη άμμο, από την οποία είναι σχεδόν αδύνατο να ξεφύγει κανείς.

Αδυνατώντας να κατανοήσουμε πως είναι δυνατόν, εν όψει τόσο «ζοφερών προοπτικών», να ασχολείται «σύσσωμη» τόσο η Πολιτική, όσο και τα ΜΜΕ της χώρας μας, με τις δημοτικές εκλογές και γενικότερα με τη συνήθη «μικροπολιτική» (κομματικές ίντριγκες, «τακτικούς» ανασχηματισμούς κλπ), θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το πρόβλημα του δημοσίου χρέους, καθώς επίσης τις εναλλακτικές δυνατότητες επίλυσης του.

Η ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Τις τελευταίες δεκαετίες όλες σχεδόν οι ανεπτυγμένες χώρες είχαν (συνεχίζουν να έχουν) επικεντρώσει τη «φροντίδα» τους στα ελλείμματα του δημοσίου, με στόχο τη «συγκράτηση» τους σε επίπεδα κάτω του 3% του ΑΕΠ. Μέχρι πρόσφατα, η «τακτική» τους αυτή δεν μπορούσε να θεωρηθεί «εσφαλμένη» - κυρίως επειδή βασιζόταν στην προοπτική της «αειφόρου» (όχι εις βάρος της κοινωνίας και του «περιβάλλοντος»), μεγαλύτερης των ελλειμμάτων ανάπτυξης των Οικονομιών τους, ενώ δεν υπήρχε ο θανατηφόρος ανταγωνισμός της Κίνας.

Σήμερα όμως, γεγονός που αναμφίβολα ανέδειξε η παρούσα χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία μεταξύ άλλων λειτούργησε θετικά στην άνοδο «τρίτων» χωρών (κυρίως της Κίνας, αλλά και των υπολοίπων κρατών της BRIC), καθώς επίσης στην μείωση (λόγω «εξαγωγής») των θέσεων εργασίας, σε συνδυασμό με τη «συμπίεση» των αμοιβών των εργαζομένων και τον περιορισμό του «κράτους-πρόνοιας», η «καθολική» ανάπτυξη της δύσης, πόσο μάλλον η «αειφόρος», με την ταυτόχρονη «παραγωγή» θέσεων εργασίας, φαίνεται να αποτελεί παρελθόν – με αποτέλεσμα να μην αρκεί πλέον η ως άνω «συγκράτηση» των δημοσίων ελλειμμάτων.

Τα ελλείμματα, «εκβάλλοντας» προσθετικά στο δημόσιο χρέος, το οποίο δεν είναι δυνατόν πια να περιορίζεται μέσω της μεθόδου της ιδιωτικοποίησης των κρατικών εταιρειών, αφού παραμένουν ελάχιστες πλέον στην ιδιοκτησία των δυτικών χωρών (κυρίως στις Η.Π.Α. και στη Μ. Βρετανία), δημιουργούν ένα τεράστιο πρόβλημα – ειδικά σε εκείνα τα κράτη, τα οποία θεωρούνται υπερχρεωμένα. Πόσο μάλλον όταν είναι πλέον εμφανές ότι, οι «αποκρατικοποιήσεις» των κοινωφελών εταιρειών ήταν λανθασμένες ενέργειες οι οποίες, αφενός μεν συνέβαλλαν τα μέγιστα στην άνοδο της οικονομικής εξουσίας (Ολιγοπώλια), αφετέρου δε στην οικονομική εξαθλίωση μεγάλων κοινωνικών ομάδων.

Είναι λοιπόν εμφανές πια σε όλους, ειδικά στις «αγορές», το ότι πάρα πολλά κράτη έχουν «εγκλωβιστεί» στην παγίδα του χρέους, από την οποία πολύ δύσκολα μπορούν να ξεφύγουν – σε κάθε περίπτωση, όχι με τη βοήθεια της ανάπτυξης, της συνεχούς αύξησης δηλαδή του ΑΕΠ τους. Επομένως, τόσο η διατήρηση, πόσο μάλλον η καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου των Πολιτών τους, δεν φαίνεται να αποτελεί μία ρεαλιστική προοπτική για τις περισσότερες από αυτές.

Εάν δε αυξηθούν τα βασικά επιτόκια εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών (κάτι που ενδεχομένως θα συμβεί στο μέλλον, με στόχο τη συγκράτηση του πληθωρισμού από τις τεράστιες ποσότητες χρημάτων που έχουν διοχετευθεί στις αγορές για την αντιμετώπιση της κρίσης), η κατάσταση θα γίνει εκρηκτική. Ο Πίνακας Ι που ακολουθεί δείχνει την εξέλιξη του χρέους της Γερμανίας, έτσι ώστε να μην θεωρούμε ότι μόνο η χώρα μας έκανε λάθη.

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Συνολικό χρέος σε δις €, ποσοστιαίο χρέος ανά κατηγορία, συνολικό χρέος ανά Γερμανό (κατά κεφαλήν), τόκοι σε δις €

* Για σύγκριση, το δημόσιο κατά κεφαλή χρέος της Ελλάδας ήταν 24.280 € στα μέσα του 2009 – σχετικά ελάχιστα παραπάνω από το γερμανικό.

** Πρόβλεψη για το 2010. Οι τόκοι για το 2010 μειώθηκαν κατά 4,6 δις €, χάρη στην Ελλάδα (βλ. άρθρο μας: Η εξέλιξη του πολέμου).

Πηγή: Spiegel

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Από τον Πίνακα Ι φαίνεται καθαρά η τεράστια αύξηση του δημοσίου χρέους της Γερμανίας, γεγονός που την οδήγησε στην πληρωμή όλο και μεγαλυτέρων ποσών για την «εξυπηρέτηση» του (τόκους). Ειδικά μετά τις ενέργειες διάσωσης των τραπεζών της (προηγούμενες και επόμενες), οι οποίες δέχθηκαν τη μεγαλύτερη όλων «επίθεση» εκ μέρους των Η.Π.Α. (CDO’s κλπ), το δημόσιο χρέος της έχει πλησιάσει πλέον το 80% του ΑΕΠ της - παρά το ότι συνεχίζει να έχει μεγάλα πλεονάσματα στο ισοζύγιο της (τα δεύτερα μεγαλύτερα μετά την Κίνα).

ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Ο διευθυντής του «εναλλακτικού» ινστιτούτου οικονομικών ερευνών, με έδρα τη Βασιλεία, επεξεργάζεται ένα σχέδιο, με στόχο την «αποχρέωση» της Γερμανίας. Σκοπός του είναι μία ολοκληρωμένη, «ριζική» πρόταση, σχετικά με το πώς θα μπορούσε η Γερμανία να αποπληρώσει εντελώς το δημόσιο χρέος της, ύψους περί το 1,7 τρις €, μέσω της «εισφοράς» ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων (Πίνακας ΙΙ).

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Εξέλιξη της ιδιωτικής περιουσίας και των δημοσίων χρεών της Γερμανίας, σε δις €

Πηγή: Ινστιτούτο οικονομικών ερευνών της Βασιλείας

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα ΙΙ, η καθαρή «χρηματική» περιουσία των Γερμανών, αυξήθηκε περισσότερο από το δημόσιο χρέος. Με τη συνολική περιουσία λοιπόν στα 8,2 τρις €, η «ριζική» εξόφληση του 1,7 τρις € δημοσίου χρέους, θα μπορούσε να εξασφαλισθεί μέσω της «εισφοράς» ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων, ύψους 20%. Η «εισφορά» βέβαια αυτή θα έπρεπε να επιβαρύνει τα κάθε είδους περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτών – την ακίνητη περιουσία, τις καταθέσεις και τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Επειδή όμως στο πλουσιότερο 10% των Γερμανών ανήκει το 60% της συνολικής περιουσίας, κυρίως αυτοί θα επωμίζονταν το μεγαλύτερο βάρος της εξόφλησης του χρέους - γεγονός που το θεωρεί κοινωνικά δίκαιο.

Η πρόταση του οικονομολόγου φαίνεται εν πρώτοις ενδιαφέρουσα (αν και με «σφάλμα», αφού θα έπρεπε να εξαιρέσει εκείνα τα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία είναι επιβαρυμένα με δάνεια – τουλάχιστον κατά το ύψος των δανείων), επειδή η εξόφληση του χρέους θα ελάφρυνε τον προϋπολογισμό κατά τα 60 δις € των ετησίων τόκων, με αποτέλεσμα να μειωθούν τόσο οι φόροι, όσο και οι κρατήσεις. Βέβαια, θεωρείται μάλλον «σοσιαλιστική» και μη συμβατή με τις καπιταλιστικές αρχές - αφού «επιτίθεται» αναμφίβολα στο καθεστώς της ιδιοκτησίας, τη βασική αρχή δηλαδή της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς.

Εν τούτοις, επειδή έχει εφαρμοσθεί στο παρελθόν, από τον τότε καγκελάριο της Γερμανίας K.Adenauer, ο οποίος θεωρούταν «εχθρός» του κομμουνισμού, δεν έχει αντιμετωπισθεί αρνητικά (το γερμανικό δημόσιο τότε διατήρησε την «εισφορά» μέχρι τη δεκαετία του 70, ταυτόχρονα με τη θεσμοθέτηση υψηλών αφορολόγητων ορίων, έτσι ώστε να επιβαρυνθούν αυτοί οι οποίοι, παρά τον πόλεμο, συνέχιζαν να διατηρούν μεγάλες περιουσίες - κυρίως οι ιδιοκτήτες ακινήτων).

Περαιτέρω, ανεξάρτητα από το ότι η «ελβετική» πρόταση δεν φαίνεται ρεαλιστική στη σημερινή εποχή, παρά το υφιστάμενο ιστορικό πρότυπο, η αναζήτηση τρόπων αποφυγής της παγίδας του χρέους, απασχολεί σε μεγάλο βαθμό τη γερμανική κυβέρνηση – ιδίως επειδή το έλλειμμα παραμένει υψηλό (3,5% του ΑΕΠ), αυξάνοντας το δημόσιο χρέος, ενώ η ετήσια αναχρηματοδότηση του χρέους απαιτεί περίπου 200 δις €, τα οποία αναγκάζεται να δανείζεται κάθε φορά η Γερμανία από τις «αγορές». Κατά την άποψη μας, είναι πολύ πιθανόν να «υιοθετηθεί» η πρόταση αυτή από τη Γερμανία, επειδή αφενός μεν θα ενισχύσει τις ηγετικές βλέψεις της στην Ευρώπη, αφετέρου δε θα δημιουργήσει ένα τεράστιο πρόβλημα στις Η.Π.Α. – «εμβολίζοντας» ενδεχομένως την «επέλαση» στην Ευρωζώνη, μέσω του ΔΝΤ και της Ελληνικής «κερκόπορτας».

Συνεχίζοντας, οφείλουμε ίσως να επισημάνουμε εδώ πως για τους «επαγγελματίες απαισιόδοξους», η κατάληξη της υπερχρέωσης της δύσης φαίνεται προ πολλού δεδομένη. Προβλέπουν λοιπόν, στο απώτερο μέλλον, τη «μεγάλη έκρηξη»: τη νομισματική μεταρρύθμιση στην Ευρώπη. Σε κάποια στιγμή, σύμφωνα με τους ίδιους, θα επικρατήσει το τρομακτικό αυτό σενάριο, οπότε θα αντικατασταθεί το EURO με το NEURO – με ένα νέο ευρώ δηλαδή, ενδεχομένως με αξία ανταλλαγής Χ:1, με βάση την οποία (Χ) θα μπορούσε να αποσβεσθεί «τεχνικά» το συντριπτικό μέρος των δημοσίων χρεών. Η διαδικασία αυτή φυσικά, θα στερούσε σημαντικό μέρος της ιδιοκτησίας των Πολιτών, όπως και η προηγούμενη (20% εισφορά επί των περιουσιακών στοιχείων).

Η δεύτερη αυτή «μέθοδος» εξόφλησης των χρεών, η «νομισματική μεταρρύθμιση» δηλαδή, θεωρείται μάλλον εξωπραγματική και μη ρεαλιστική σήμερα στην Ευρώπη (ίσως όχι στις Η.Π.Α. ή στην Ελλάδα, εάν «εγκατέλειπε» την Ευρωζώνη), όπως επίσης η πρώτη - παρά το ότι υπάρχει και εδώ το ιστορικό παράδειγμα της Γερμανίας, τον Ιούνιο του 1948.

Εκείνη την εποχή, το απόγευμα μίας Παρασκευής, ανακοινώθηκε η αντικατάσταση του επίσημου νομίσματος με το ΓΜ (DM), εν πρώτοις σε αναλογία 10:1, ενώ δόθηκαν «προκαταβολικά (αργότερα ανταλλάχθηκαν υποχρεωτικά με 400 παλιά μάρκα), περίπου 40 ΓΜ σε κάθε άτομο - την Κυριακή, αφού είχε οργανωθεί προηγουμένως, μυστικά φυσικά, το σχέδιο «Bird dog», όπου τα 23.000 χαρτοκιβώτια με τα νέα χαρτονομίσματα, τα οποία είχαν τυπωθεί στις Η.Π.Α. μεταφέρθηκαν με καράβι στη Γερμανία και τοποθετήθηκαν με 8 ειδικούς συρμούς στο υπόγειο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, από την οποία διαμοιράσθηκαν στις υπόλοιπες. Τότε βέβαια το δημόσιο χρέος της Γερμανίας ήταν 770% του ΑΕΠ της (αν και το μεγαλύτερο μέρος του «αναδιαρθρώθηκε»), ενώ οι συναλλαγές διενεργούνταν κυρίως με τσιγάρα - αφού τα χαρτονομίσματα είχαν χάσει εντελώς την αξία τους.

Ολοκληρώνοντας, εάν

(α) το κράτος δεν μπορεί να επιβάλλει εισφορά στα περιουσιακά στοιχεία των κατοίκων του (πρώτη «λύση»),

(β) δεν έχει τη δυνατότητα μίας νομισματικής μεταρρύθμισης (δεύτερη «λύση»),

(γ) είναι αδύνατον να προβεί σε μείωση του χρέους (haircut, επίσης κατά το ιστορικό παράδειγμα της Γερμανίας), αποφεύγοντας ταυτόχρονα την «ελεγχόμενη πτώχευση» (δηλαδή, τη διοίκηση του από σύνδικο, με κατάσχεση των περιουσιακών του στοιχείων για την εξόφληση των χρεών του),

(δ) δεν μπορεί να αυξήσει τους φόρους, χωρίς να οδηγηθεί σε μία επικίνδυνη ύφεση, ενώ

(ε) παραμένει με έλλειμμα, έχει υψηλό δημόσιο χρέος και επιβαρύνεται με επιτόκια ανώτερα του ρυθμού ανάπτυξης,

ποιοι άλλοι τρόποι απομένουν για την εξόφληση του χρέους του;

Προφανώς ο πληθωρισμός – ουσιαστικά ένα είδος νομισματικής μεταρρύθμισης, σε αργή κίνηση, πολύ πιο άδικο για τις ασθενέστερες εισοδηματικές τάξεις. Είναι όμως κάτι τέτοιο εφικτό για μία χώρα της ζώνης του Ευρώ, ειδικά για την Ελλάδα, εάν δεν προϋπάρχει τουλάχιστον η δημοσιονομική ένωση της Ευρωζώνης; Μπορεί να λειτουργήσει επί πλέον σε έναν «φορολογικό πληθωρισμό» της τάξης του 7% (πληθωρισμός λόγω της επιβολής φορολογικών μέτρων) ο οποίος, σε συνδυασμό με μία εμφανώς «ελλιπή» καταναλωτική συνείδηση, με τη μείωση των αμοιβών των εργαζομένων, με την ανεργία και με την ύφεση ύψους -4%, έχει δημιουργήσει ήδη ένα «εκρηκτικό μίγμα» τεραστίων διαστάσεων σε μία Οικονομία; «Σίγουρα όχι», θα ήταν η αυθόρμητη απάντηση μας.

QUO VADIS, DOMINE;

Εάν στη συνέχεια μας ρωτούσε κανείς που βαδίζει η Ελλάδα, θα «μεταφέραμε» την ερώτηση στην πολιτική ηγεσία μας, με τα ίδια εκείνα λόγια που είπε ο Απόστολος Πέτρος, όταν τον συνάντησε ο Χριστός στο δρόμο, λέγοντας του: «Που βαδίζεις, άνθρωπε;» Όπως γνωρίζουμε, η απάντηση ήταν: «Βαδίζω προς τη Ρώμη, για να με σταυρώσουν ξανά» (υποθέτουμε ότι, ανάλογη θα ήταν και η απάντηση ενός υπεύθυνου πρωθυπουργού, ο οποίος γνωρίζει, όσο κανένας άλλος ίσως, τη δεινή θέση, στην οποία έχει περιέλθει η χώρα του - μετά από τα αλλεπάλληλα, τρομακτικά «λάθη» και «παραλείψεις» όλων των τελευταίων κυβερνήσεων της, συμπεριλαμβανομένης της παρούσας).

Κυριολεκτώντας η, υποκειμενική φυσικά, «θέση» μας, θα ήταν πως οδηγούμαστε με βεβαιότητα στην «ελεγχόμενη χρεοκοπία», αφού δεν φαίνεται καμία απολύτως δυνατότητα ανεξάρτητης «επιβίωσης» της Οικονομίας μας – τουλάχιστον όχι μετά το 2013, εάν εξαιρέσουμε τα θαύματα, την τύχη και τους εξωτερικούς παράγοντες (γεωπολιτικές ανακατατάξεις, ξένα συμφέροντα κλπ).

Επειδή δεν είναι σωστό να μην τεκμηριώνουμε τις απαντήσεις μας, παραθέτουμε ακόμη μία φορά τον Πίνακα ΙΙΙ, από τον οποίο πολύ εύκολα συμπεραίνει κανείς τόσο το μέγεθος του προβλήματος, όσο και τη βεβαιότητα μας.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Λήξη Ομολόγων, με ημερομηνία καταγραφής 29.04.2010, σε δις €

Πηγή: Bloomberg (υπάρχουν ακόμη περισσότερα, στα μετά το 2020 έτη)

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Σύμφωνα με τον Πίνακα ΙΙΙ, η χώρα μας θα χρειασθεί, απλά για την εξυπηρέτηση του υφιστάμενου δανεισμού της έως το 2013, το ποσόν των 103,7 δις €. Στο ποσόν αυτό, θα προστεθούν οι τόκοι και τα μέχρι τότε ελλείμματα των προϋπολογισμών της, τα οποία υπολογίζουμε αισιόδοξα (με ετήσιο μέσον όρο το 6% επί ΑΕΠ 240 δις € για τέσσερα έτη), στα 14,4 δις € Χ 4 = 57,6 δις €. Συνολικά λοιπόν θα απαιτηθούν, στην καλύτερη των περιπτώσεων, 161,3 δις € δάνεια, από τα οποία έχουν εξασφαλισθεί μόνο τα 110 δις €.

Προφανώς, τα 110 δις € δόθηκαν επειδή αποφασίσθηκε η «απομάκρυνση» της Ελλάδας από το διεθνές πιστωτικό σύστημα, λόγω των τεράστιων κινδύνων που προβλεπόταν για ολόκληρο τον πλανήτη – μεταξύ άλλων, σαν αποτέλεσμα των επιθέσεων των κερδοσκόπων εναντίον της, τις οποίες ουσιαστικά προκάλεσε η ανεύθυνη (αν όχι σκόπιμη) στάση της Γερμανίας, αλλά και η «έμμονη ιδέα» της κυβέρνησης μας να αναζητάει παντού δανεικά, αντί να ασχοληθεί με τη λήψη ουσιαστικών «μέτρων» στο εσωτερικό της, ευρισκόμενη στο μάτι του κυκλώνα.

Περαιτέρω, είναι κατά την άποψη μας δεδομένη η μη επίτευξη των στόχων της κυβέρνησης μας - πολύ περισσότερο, επειδή διαφαίνεται ότι ευρίσκεται σε εξέλιξη το ιδιάζων φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού, το οποίο ενδεχομένως θα οδηγήσει σε μία κρίση του κλάδου των ακινήτων.

Η συγκεκριμένη αυτή κρίση, «πυροδοτεί» αμέσως μετά μία μεγάλη τραπεζική (δίδυμες κρίσεις), από την οποία είναι σχεδόν αδύνατον να ξεφύγει μία χώρα, εάν δεν αντιδράσει σωστά και έγκαιρα (ευρίσκεται ήδη σε εξέλιξη). Πόσο μάλλον όταν, ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες της Οικονομίας της είναι ο τουρισμός, ο οποίος έχει ακολουθήσει αντίστοιχα πτωτική πορεία - ενισχυόμενη ταυτόχρονα από την παγκόσμια κρίση.

Με δεδομένο τώρα ότι, το «ΔΝΤ-πρόγραμμα» δεν αγγίζει σχεδόν καθόλου τις βασικές «πηγές» των προβλημάτων της Ελλάδας (Ισοζύγιο Εξωτερικών Συναλλαγών, Ανταγωνιστικότητα, Ανάπτυξη κλπ), η οποία παραμένει κράτος-μέλος της Ευρωζώνης, χωρίς πλέον κανενός είδους πλεονεκτήματα (ο δανεισμός της με χαμηλά επιτόκια ήταν, κατά την άποψη μας, το μοναδικό «πλεονέκτημα», ενώ έχει πάψει πλέον να υφίσταται), ο στόχος δεν είναι άλλος, από την προστασία των πιστωτών της χώρας μας, σε συνδυασμό με την εξουδετέρωση του εκρηκτικού μηχανισμού, ο οποίος ευρίσκεται εντός της - απειλώντας τη σταθερότητα όχι μόνο της Ευρωζώνης (€), αλλά ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος (για να μην θεωρηθεί ότι «συνηγορούμε» στην έξοδο της χώρας μας από την Ευρωζώνη, τονίζουμε ότι δεν είναι η πλέον σωστή κίνηση - αφενός μεν γιατί πιστεύουμε στην ευρωπαϊκή ιδέα, αφετέρου δε επειδή είναι μάλλον αδύνατον να επιβιώσει σήμερα μία μικρή χώρα, με δικό της νόμισμα, εάν τυχόν γίνει στόχος των διεθνών κερδοσκόπων).

Η διαδικασία αυτή, την οποία έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας το ΔΝΤ, έχοντας την απαραίτητη εμπειρία, οδηγεί φυσικά στην ολοκληρωτική απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας, καθώς επίσης στην εξαθλίωση των Πολιτών της χώρας μας – όπως ακριβώς έχει συμβεί σε πολλά άλλα κράτη στο παρελθόν. Ανεξάρτητα από αυτό, τα μεγέθη της Ελλάδας (Πίνακας ΙV) θα διαμορφωθούν ως εξής, με τη μεγαλύτερη δυνατή αισιοδοξία (με ύφεση -3% του ΑΕΠ κατά μέσον όρο, για τα έτη 2010 και 2011):

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙV: Προβλέψεις - ΑΕΠ, Έλλειμμα, Δημόσιο χρέος της Ελλάδας, ποσά σε δις €

* Όχι ονομαστικό, αυξημένο πληθωριστικά ή «τεχνητά» (αναμόρφωση κατά 20% που συζητείται)

** Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ, για τις 31.12.2009

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Με βάση τον Πίνακα IV, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα είναι το ελάχιστο 147% επί του ΑΕΠ της το 2011 - οπότε θα είναι μάλλον αδύνατον να δανεισθεί από τις αγορές το ποσόν των 60 περίπου δις € που υπολείπονται, εάν υποθέσουμε ότι λαμβάνει ολόκληρο το πακέτο των 110 δις €.

Εκτός αυτού, η μελλοντική ύφεση θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερη, αφού η παρούσα «συγκράτηση» της οφείλεται κυρίως στο ότι οι Έλληνες, οι οποίοι στο δεύτερο εξάμηνο του 2010 θα λάβουν σημαντικά χαμηλότερες αμοιβές, κατανάλωναν ήδη από το πρώτο εξάμηνο με τη βοήθεια των αποταμιεύσεων τους – γεγονός που αποδεικνύεται από τις «εκροές» των καταθέσεων στις εμπορικές τράπεζες. Στα τέλη του 2009 οι συνολικές καταθέσεις ήταν 238 δις €, ενώ τον Ιούνιο του 2010 περιορίσθηκαν στα 216,5 δις € - «καταναλώθηκαν δηλαδή 21,5 δις € ή το 9% των αποταμιεύσεων, τις οποίες επί πλέον «στερήθηκαν» οι ελληνικές τράπεζες (με εξαιρετικά δυσμενή επακόλουθα για το μέλλον τους, όπως φαίνεται ήδη από τις «κινήσεις» της Εθνικής Τράπεζας).

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗΣ

Συνεχίζοντας, επειδή δεν υπάρχουν άλυτα προβλήματα, θεωρούμε σκόπιμο να απαντήσουμε σε μία ακόμη υποθετική ερώτηση, σχετικά με το εάν υφίστανται ρεαλιστικές δυνατότητες εξόδου μας από την παγίδα του χρέους. Στα πλαίσια αυτά, επαναλαμβάνουμε μέρος από ένα προηγούμενο κείμενο μας:

Έχουμε την άποψη ότι, ο πλέον «εύκολος» εχθρός μας, στην αντιμετώπιση του, είναι η υπερχρέωση του δημοσίου τομέα μας. Αρκεί να μετατρέψουμε άμεσα ένα μεγάλο μέρος του εξωτερικού χρέους σε εσωτερικό, εκδίδοντας εθνικά ομόλογα στη θέση αυτών που κάθε φορά λήγουν - εφαρμόζοντας παράλληλα μόνοι μας κάποιες από τις μεθόδους του ΔΝΤ (άμεσο περιορισμό των δημοσίων δαπανών, μηδενισμό των ελλειμμάτων, εσωτερική υποτίμηση), για να επιλύσουμε διαχρονικά το πρόβλημα.

Φυσικά θα προκληθούν δυσκολίες στον τραπεζικό κλάδο, οι οποίες είναι πολύ πιθανόν να έχουν σοβαρά επακόλουθα για την ΕΚΤ - στην οποία οι Ελληνικές τράπεζες οφείλουν περίπου 95 δις €, σύμφωνα με την τράπεζα διεθνών διακανονισμών. Όμως, κάθε πόλεμος (εάν αποφασίσουμε να πολεμήσουμε, μη αποδεχόμενοι τη συνθηκολόγηση της κυβέρνησης μας, πριν ακόμη πλησιάσει ο εχθρός στα σύνορα) συνοδεύεται από απώλειες, ενώ για την σχετικά «εύρυθμη» λειτουργία της Οικονομίας μας, θα έφταναν μία ή δύο κρατικές τράπεζες,

Ταυτόχρονα βέβαια, αφού θα διακινδυνεύουμε «έντιμα» τα δικά μας χρήματα, τοποθετώντας τα σε ομόλογα του κράτους, θα εντείνουμε αναγκαστικά τον έλεγχο των κυβερνήσεων μας, έτσι ώστε να καταπολεμήσουμε δραστικά όλες τις σπατάλες του δημοσίου (ειδικά στον τομέα των δημοσίων έργων και του εξοπλισμού), με αποτέλεσμα να μετατραπεί το ελλειμματικό ισοζύγιο σε πλεονασματικό – οι ζημίες δηλαδή σε κέρδη, τα οποία θα αποπληρώνουν σιγά-σιγά το δανεισμό.

Έτσι θα σταματήσουμε την αναδιανομή τω εισοδημάτων μας προς όφελος των ξένων πιστωτών μας ή των διαφθορέων, οι οποίοι «εργάσθηκαν» φιλότιμα, με στόχο την υπερχρέωση μας, ενώ θα ενισχύσουμε την εσωτερική κατανάλωση, κατά το ποσόν των τόκων των ομολόγων. Άλλωστε φαίνεται καθαρά ότι έχουμε (ακόμη) τη δυνατότητα να το επιτύχουμε, εάν εκμεταλλευθούμε σωστά,

(α) την τεράστια περιουσία του δημοσίου (300 δις € ακίνητα, συν 35 δις € επιχειρήσεις), πριν λεηλατηθεί από το ΔΝΤ και τους «εταίρους» μας, από τους δανειστές μας δηλαδή, καθώς επίσης

(β) τα πλεονεκτήματα του ιδιωτικού τομέα μας ο οποίος, όπως φαίνεται από τον Πίνακα V που ακολουθεί, είναι συγκριτικά κατά πολύ υγιέστερος από αρκετά άλλα κράτη.

ΠΙΝΑΚΑΣ V: Συνολικό χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό

Πηγή: Συνδυασμός στοιχείων από Κομισιόν, McKinsey Global Institute και μελέτη της Deutsche Bank, σύμφωνα με την οποία το ιδιωτικό χρέος της Ελλάδας είναι 123% του ΑΕΠ, ενώ της Πορτογαλίας 239%

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

* Δημόσιο και ιδιωτικό, εσωτερικό και εξωτερικό

** Πρόβλεψη 2010

Άλλωστε, εάν δεν το κάνουμε και αφεθούμε στα χέρια των άλλων, όχι μόνο θα επιδεινωθούν «ανεπιστρεπτί» τα μεγέθη της χώρας μας, αλλά και η ιδιωτική μας περιουσία (ακίνητα, οικόπεδα κλπ), η οποία θα απολέσει τουλάχιστον το 50% της αξίας της, μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα – μία τεράστια προσπάθεια, για την επίτευξη της οποίας φυσικά χρειαζόμαστε τη βοήθεια της ΕΕ, καθώς επίσης την διεύρυνση του εξαγωγικού και λοιπού μας «ορίζοντα» σε άλλες περιοχές (Αραβία, Κίνα, Ρωσία κλπ).

ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Όπως φαίνεται πλέον καθαρά, η (σκιώδης) κυβέρνηση έχει επιλέξει τους συνεχείς φόρους, σε συνδυασμό με φοροεισπρακτικές «διώξεις», για την εξυπηρέτηση του χρέους μας – προφανώς όχι για την σχετική «διατήρηση» του βιοτικού επιπέδου μας, για την ανταγωνιστικότητα και για την πρόοδο της χώρας μας. Στα πλαίσια αυτά, «ενημερωνόμαστε» από τα ΜΜΕ ότι, υπάρχει πρόοδος στην είσπραξη του ΦΠΑ (άνω του 50% για τα νησιά), καθώς επίσης στην πάταξη της φοροδιαφυγής. Είναι όμως σωστά αυτά που ακούμε ή μήπως εξυπηρετούν, όπως και πολλά άλλα, συγκεκριμένες σκοπιμότητες;

Κατ’ αρχήν, τόσο οι αυξημένες εισπράξεις του ΦΠΑ, όσο και η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής (συμφωνούμε απόλυτα με την αναγκαιότητα και των δύο μέτρων, τουλάχιστον για να πάψει ο αθέμιτος ανταγωνισμός), αφορούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους τις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις - οι οποίες θα υποχρεωθούν σε κάποιο βαθμό να αντισταθμίσουν την απώλεια των (παράνομων) εσόδων τους, μειώνοντας την κατανάλωση τους (με εύλογα επακόλουθα για την ανάπτυξη).

Αντίθετα, οι υψηλότερες εισοδηματικές τάξεις, κυρίως δε οι εισηγμένες εταιρείες και οι πολυεθνικές, παρουσίασαν σχεδόν μηδενικά κέρδη, ήδη στη χρήση του 2009, με αποτέλεσμα να μην αποδοθεί ο συνήθης φόρος εισοδήματος στα κρατικά ταμεία. Εκτός του ότι λοιπόν ο φόρος αυτός, ο οποίος δεν εισέρευσε στα δημόσια ταμεία, είναι μάλλον υψηλότερος από τον πρώτο, η «εξοικονόμηση» του (με τον «έννομο» φυσικά τρόπο της φοροαποφυγής), δεν θα επηρεάσει θετικά την κατανάλωση - αφού οι εύπορες κοινωνικές ομάδες δεν πρόκειται να καταναλώσουν περισσότερα από αυτά που ήδη κατανάλωναν.

Επομένως, τα αποτελέσματα της «επί πλέον» φορολογίας, τόσο για τα έσοδα του κράτους, όσο και για την κατανάλωση, θα είναι αρνητικά – οπότε «νομοτελειακά» θα επακολουθήσουν νέα μέτρα και καινούργια, «αναθεωρημένα μνημόνια».

Ίσως εδώ οφείλουμε να επισημάνουμε πως η φορολογία οφείλει να είναι ανταποδοτική, ενώ απαιτείται φορολογική συνείδηση και όχι αστυνομικά μέτρα «καταστολής». Η «συλλογική» φορολογική συνείδηση όμως προϋποθέτει φορολογική δικαιοσύνη, η οποία εξασφαλίζεται μόνο από ένα πραγματικό Κράτος Δικαίου. Διαφορετικά, ακόμη και αν δεν γίνεται σκόπιμα από την πολιτική εξουσία, ούτε φόροι συγκεντρώνονται (σε μακροπρόθεσμη βάση), ούτε στο σωστό μέρος πηγαίνουν.

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΡΙΖΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Σε πολλά προηγούμενα κείμενα μας έχουμε αναφερθεί τόσο στην αντιμετώπιση των ελλειμμάτων, όσο και στις δυνατότητες ανάπτυξης της οικονομίας μας - με στόχο να περιορισθεί τουλάχιστον η σχέση χρέους προς το ΑΕΠ μας, σε επίπεδα κάτω του 100%. Στο σημερινό δε κείμενο μας εξετάσαμε επίσης τις δυνατότητες αντιμετώπισης της υπερχρέωσης της χώρας μας, οι οποίες είναι αρκετά ρεαλιστικές (αν και όχι εντελώς ανώδυνες, ενώ κάθε ημέρα που περνάει, περιορίζονται αισθητά). Εν τούτοις, δεν έχουμε ασχοληθεί με το πρόβλημα του ριζικού περιορισμού του χρέους μας, έτσι ώστε να μειώσουμε στο ελάχιστο την εξάρτηση μας από τις «αγορές».

Κατά την άποψη μας, έχουμε σήμερα τη δυνατότητα, μετατρέποντας την κρίση σε ευκαιρία, να επιδιώξουμε έναν συνδυασμό των μέτρων που προτείνει ο Ελβετός οικονομολόγος, με την «αναδιάρθρωση» του χρέους (την οποία μάλλον δεν πρόκειται να αποφύγουμε), καθώς επίσης με την εξόφληση των οφειλών της Γερμανίας απέναντι μας. Συμβάλλοντας λοιπόν παράλληλα και εμείς οι ίδιοι, αφού διαφορετικά θα επιζητούσαμε «άδικες» παραχωρήσεις (μονόπλευρη διαγραφή χρέους), τα εξής:

(α) Μείωση (διαγραφή) του δημοσίου χρέους μας κατά 40%, μέσω απόσβεσης του από τις διεθνείς τράπεζες. Γνωρίζοντας ότι οφείλουμε στους ξένους περί τα 300 δις $, η μείωση θα ήταν 120 δις $ (94 δις €).

(β) Εφ άπαξ «εισφορά» (παρακράτηση) του 40% των χρηματικών καταθέσεων των Ελλήνων, ιδιωτών και επιχειρήσεων, στις τράπεζες. Υπολογίζοντας ότι οι καταθέσεις είναι της τάξης των 200 δις €, το ποσόν θα ήταν το ελάχιστο 80 δις €.

(γ) Απαίτηση εξόφλησης των αποζημιώσεων που μας οφείλει η Γερμανία, οι οποίες υπολογίζονται στα επίπεδα των 70 δις €.

Το συνολικό ποσόν που θα συγκεντρωνόταν στα «ταμεία» του κράτους (Πίνακας VI), θα ήταν περίπου 244 δις €, έναντι δημοσίου χρέους 320 δις € - τα 80 δις € από τους Έλληνες, τα 70 δις € από τους Γερμανούς και τα 94 δις € από τις «αγορές». Έτσι, το δημόσιο χρέος μας θα περιοριζόταν πλέον στα 76 δις €, ή στο 34,5% του ΑΕΠ μας (με μειωμένο ΑΕΠ, στα 220 δις €).

ΠΙΝΑΚΑΣ VI: Υπολογισμός πηγών περιορισμού του δημοσίου χρέους (σε δις €)

Σημείωση: Ισοτιμία δολαρίου 1,28

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

* Όσο καθυστερούμε, οι πληρωμές των δόσεων από το ΔΝΤ μειώνουν συνεχώς τις οφειλές μας απέναντι στιες ξένες τράπεζες (θεωρούμε αδύνατη τη διαγραφή χρέους από το ΔΝΤ, γνωρίζοντας τη «φύση» του - ιδίως όταν το «σλόγκαν» του είναι «Χωρίς μίση και πάθη, αλλά ψυχρά και ανελέητα»)

Ενδεχομένως να θεωρηθεί η «πρόταση» μας «ευφάνταστη» ή, έστω, υπερβολική – ίσως ακόμη και παράλογη. Όμως, πριν την «καταδικάσει» κανείς, οφείλει τουλάχιστον να την εξετάσει – προφανώς με κριτήριο το εάν είναι συμφέρουσα για όλους τους «συναλλασσομένους». Έτσι λοιπόν έχουμε τα εξής:

(α) Γα τους ξένους δανειστές μας: Κατά την άποψη μας, επειδή είναι έμπειροι επενδυτές, έχουν συμπεριλάβει στις τοποθετήσεις τους το ρίσκο που ανέλαβαν – ενώ έχουν κερδίσει ήδη πάρα πολλά χρήματα, δανείζοντας και διαφθείροντας τη χώρα μας. Εκτός αυτού, αργά ή γρήγορα, θα αναγκαστούν να διαγράψουν το μεγαλύτερο μέρος των απαιτήσεων τους – τότε, χωρίς προγραμματισμό και εντελώς ανεξέλεγκτα. Επομένως, είναι σίγουρα προς το συμφέρον τους η οργανωμένη, σταδιακή και ελεγχόμενη «διαγραφή» του 40% της αξίας των ομολόγων που κατέχουν (άλλωστε, θα τα αποσβέσουν από τους Ισολογισμούς τους, μειώνοντας τη μελλοντική φορολογία τους).

(β) Για τους Έλληνες καταθέτες: Η ετήσια απώλεια της αγοραστικής αξίας των καταθέσεων, λόγω του πληθωρισμού και της αυξημένης φορολόγησης, είναι τουλάχιστον πάνω από 10%. Επομένως, η εφ άπαξ εισφορά ύψους 40%, είναι ουσιαστικά η δεδομένη μείωση τους για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Θεωρώντας ότι, η ριζική μείωση του δημοσίου χρέους μας θα ελαχιστοποιήσει τον πληθωρισμό, ενώ θα μειώσει τη φορολόγηση, η λύση είναι συμφέρουσα για τους καταθέτες – πόσο μάλλον αφού, σε περίπτωση χρεοκοπίας ή εξόδου μας από την Ευρωζώνη, οι απώλειες τους θα είναι πολλαπλές (το ίδιο ισχύει και για τους δανειστές μας).

(γ) Για το γερμανικό δημόσιο: Η απαίτηση της χώρας μας είναι επίσημα καταγεγραμμένη από τη Γερμανία, η οποία γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν είναι δυνατόν να την αποφεύγει αιώνια. Το ποσόν των 70 δις € που υπολογίζεται, είναι μόλις το 4% του συνολικού δημοσίου χρέους της χώρας αυτής, οπότε η επιβάρυνση» της, από την εξόφληση του, θα ήταν σχετικά μηδαμινή – πόσο μάλλον όταν αρκετές επιχειρήσεις της, αλλά και το ίδιο το γερμανικό δημόσιο (αποτελούμε έναν από τους μεγαλύτερους πελάτες εξοπλιστικών προγραμμάτων), έχουν ωφεληθεί τα μέγιστα από τη δραστηριοποίηση τους στην Ελλάδα.

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Σε σχέση τώρα με τις δυνατότητες αποπληρωμής του χρέους μας, της εξόφλησης του καλύτερα, έτσι ώστε να ξεφύγουμε μία και καλή από τα νύχια των τοκογλύφων - της αράχνης των αγορών δηλαδή, του ΔΝΤ και του Καρτέλ, ανακτώντας εξ ολοκλήρου την εθνική μας κυριαρχία, τα εξής:

(α) Μείωση (διαγραφή) του δημοσίου χρέους μας κατά 40%, μέσω απόσβεσης του από τις διεθνείς τράπεζες.

(β) Απαίτηση εξόφλησης των αποζημιώσεων που μας οφείλει η Γερμανία,

(γ) Εφ άπαξ «εισφορά» (παρακράτηση) του 20% των χρηματικών καταθέσεων των Ελλήνων, ιδιωτών και επιχειρήσεων, στις τράπεζες.

(δ) Εφ άπαξ «εισφορά» του 20% της μη υποθηκευμένης ακίνητης περιουσίας, επίσης ιδιωτών και επιχειρήσεων, η οποία υπολογίζεται ελεύθερα (θα έπρεπε να καταγραφεί επακριβώς) στα 600 δις € (είναι μάλλον σημαντικά μεγαλύτερη, αφού κριτήριο μας είναι το 1/8 της αντίστοιχη γερμανικής, ενώ η ιδιοκατοίκηση των Ελλήνων είναι διπλάσια από αυτή των Γερμανών). Το 20% θα ήταν 120 δις € - για την άμεση πληρωμή του, θα έπρεπε ενδεχομένως να δανεισθούν τα ελληνικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις από τις τράπεζες (επιστροφή των δανείων με δόσεις, εντός 30 ετών).

Το συνολικό ποσόν που θα συγκεντρωνόταν στα ταμεία του κράτους (Πίνακας VΙΙ), θα ήταν περίπου 324 δις €, οπότε θα εξοφλούσαμε εντελώς το δημόσιο χρέος μας .

ΠΙΝΑΚΑΣ VΙI: Υπολογισμός πηγών εξόφλησης του δημοσίου χρέους (σε δις €)

Σημείωση: Ισοτιμία δολαρίου 1,28

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Στη λύση αυτή έχουμε μειώσει την «εισφορά» επί των καταθέσεων, από το 40% στο 20%, ενώ έχουμε προσθέσει 20% «εισφορά» επί της ακίνητης περιουσίας. Έχουμε την άποψη ότι, η «πρόταση» αυτή είναι πολύ πιο δίκαιη, επειδή διαφορετικά θα επιβαρύνονταν μόνο αυτοί που προτίμησαν τις καταθέσεις, από τις επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία. Εν τούτοις, θεωρούμε ότι είναι εξαιρετικά δύσκολη στην εφαρμογή της, επειδή για την πληρωμή της «εισφοράς» θα έπρεπε να δανεισθούν οι ιδιοκτήτες ακινήτων από τις τράπεζες – κάτι αρκετά δύσκολο, αλλά και σε μεγάλο βαθμό πολύπλοκο. Παρ’ όλα αυτά, είναι ίσως ωφέλιμο να αναφέρουμε τα «πλεονεκτήματα» («το μη χείρον βέλτιστον») για τους ιδιοκτήτες αυτούς, τα οποία είναι τα παρακάτω:

«Πλεονεκτήματα» των ιδιοκτητών ακίνητης περιουσίας: Η συνέχιση της κρίσης και τα καταστροφικά «ΔΝΤ-μέτρα», τα οποία μας έχουν ήδη οδηγήσει σε έναν τρομακτικό στασιμοπληθωρισμό, θα έχουν σαν αποτέλεσμα, αφενός να μειωθούν τα ενοίκια κατά τουλάχιστον 50%, αφετέρου να υποτιμηθούν οι αξίες ανάλογα - θεωρούμε για τα επόμενα δέκα χρόνια. Επομένως, η λύση είναι επίσης συμφέρουσα και για τους ιδιοκτήτες των ακινήτων – οι οποίοι επί πλέον, εάν χρεοκοπήσει η χώρα μας, θα χάσουν στην κυριολεξία τεράστια ποσά (ακόμη και οι ιδιαίτερα ικανοί, οι οποίοι θα καταφέρουν να διατηρήσουν την ιδιοκτησία τους).

Συνολικά τώρα για την Οικονομία μας, έχουμε την άποψη ότι, με αυτόν τον «ριζικό τρόπο αποχρέωσης», θα ξεπερασθεί γρήγορα η ύφεση, θα καταπολεμηθεί η ανεργία και θα υπάρξει μία σχετικά ικανοποιητική ανάπτυξη, στηριζόμενη στην παραγωγή και στις εξαγωγές – ακριβώς όπως συμβαίνει μετά από έναν «συμβατικό» πόλεμο, στον οποίο χάνονται όμως πολύ περισσότερα περιουσιακά στοιχεία (ευτυχώς, στο δικό μας οικονομικό πόλεμο, δεν χάνονται ταυτόχρονα ανθρώπινε ζωές).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ολοκληρώνοντας, επιθυμούμε να επισημάνουμε ξανά το ότι, αφενός μεν πρέπει να πληρώνουμε για τα λάθη μας (δυστυχώς εμείς εκλέγαμε τόσα χρόνια εκείνους τους Πολιτικούς που μας οδήγησαν στην καταστροφή), αφετέρου δε πως κανένας πόλεμος δεν διεξάγεται χωρίς απώλειες - ενώ στόχος μας οφείλει να είναι όχι η εξάλειψη τους, αφού κάτι τέτοιο είναι εντελώς ανέφικτο, αλλά ο όσο το δυνατόν μεγαλύτερος περιορισμός τους.

Φυσικά, εμείς δεν έχουμε στη «διάθεση» μας κάποιον ιδιαίτερα «χαρισματικό διαπραγματευτή», σαν τον καγκελάριο K.Adenauer (αντίθετα, κάποιους που μας είπαν ότι, «όποιος θελήσει να κρίνει το ΔΝΤ, πρέπει να φέρει 110 δις € στο τραπέζι»!), αλλά ούτε και έναν Churchill, ο οποίος θα μπορούσε να πείσει το λαό του να επιλέξει το συλλογικό συμφέρον πριν από το ατομικό, να σκεφθεί «πραγματιστικά», αλλά και να πολεμήσει για τη χώρα του, για το σπίτι του καλύτερα, λέγοντας:

«Η κατάσταση είναι σοβαρή. Ο χρόνος του παιχνιδιού έχει λήξει. Το βιοτικό μας επίπεδο θα μειωθεί πάρα πολύ, αλλά τα παιδιά μας θα ζήσουν καλύτερες ημέρες. Πρέπει να πολεμήσουμε. Θα υπάρξουν θύματα. Θα κάνουμε λάθη. Είναι όμως απαραίτητο».

Εν τούτοις, ίσως να είναι σε θέση η πολιτική ηγεσία μας να πείσει ή, έστω, να επιβάλει τέτοιου είδους «ρήξεις» και ριζικές, «έντιμες» λύσεις - ανεξάρτητα από τα όσα κάποιοι από εμάς πιστεύουν. Τέλος, όσο και αν θεωρηθεί «παράδοξη» η «πρόταση» μας, ίσως αξίζει να την ερευνήσει διεξοδικά κανείς – κάτι που φυσικά δεν είναι εφικτό στα πλαίσια ενός άρθρου. Άλλωστε, η προβλεπόμενη ζημία, από μία διαφαινόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας, θα είναι απείρως μεγαλύτερη από αυτήν που εμείς προτείνουμε - τόσο για εμάς (ηθικά και υλικά), όσο και για τους πιστωτές μας (υλικά).

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright)

Αθήνα, 9. Σεπτεμβρίου 2010

viliardos@kbanalysis.com

Facebook Twitter Netlog

Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, σύμβουλος επιχειρήσεων, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.