Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ: Η φωνή του κόσμου

Συνήθως οι άνθρωποι αποζητούν αυτό που τους λείπει πιο πολύ. Και σχεδόν πάντα όταν αυτή η αγωνιώδης αναζήτηση ευοδωθεί, προκύπτουν μικρά θαύματα. Σε αυτή την κατηγορία ανθρώπων εμπίπτει και ο Σκοτσέζος Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ, οι εφευρέσεις του οποίου άλλαξαν τη μορφή του κόσμου μας.

Ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου του 1847 στο Εδιμβούργο της Σκοτίας. Ο πατέρας του, Αλεξάντερ Μέλβιλ Μπελ, γνωστός ρήτορας, είχε εκδώσει 200 βιβλία προσπαθώντας να βελτιώσει την παιδεία των κωφαλάλων. Και πώς θα μπορούσε να κάνει αλλιώς, αφού η σύζυγός του και μητέρα του Αλεξάντερ, η Ελάιζα Γκρέις Σάιμοντς Μπελ, ήταν κωφή. Ο Αλεξάντερ λοιπόν και τα δυο αδέρφια του εκπαιδεύτηκαν από τον πατέρα τους προκειμένου να συνεχίσουν την αποστολή του: να ρίξουν γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους με προβλήματα ακοής και στην υπόλοιπη κοινωνία. Βέβαια για τον Αλεξάντερ τον γηραιότερο τα πράγματα δεν ήρθαν όπως τα σχεδίαζε, καθώς «η ζωή είναι αυτό που συμβαίνει τη στιγμή που εμείς κάνουμε σχέδια».

Η φυγή στη Νέα Γη. Ο Αλεξάντερ Γκράχαμ παρακολούθησε μαθήματα για ένα χρόνο σε ιδιωτικό σχολείο, για δύο χρόνια στο Βασιλικό Γυμνάσιο του Εδιμβούργου και για μικρό διάστημα στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου και αυτό ήταν. Το μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσής του το έλαβε κατ’ οίκον από τον πατέρα του, ενώ σε πολλά πεδία ήταν αυτοδίδακτος. Έτσι σε ηλικία 21 ετών, το 1868, κατόρθωσε να εργάζεται ως επιμελητής στο Πανεπιστήμιο δίπλα στον πατέρα του στο Λονδίνο. Δυστυχώς όμως για την οικογένεια Μπελ τα πράγματα δεν εξελίχτηκαν και τόσο καλά. Η φυματίωση, η μάστιγα της εποχής, σκότωσε τα δύο αδέλφια του, ενώ και ο ίδιος ο Αλεξάντερ μόλις και μετά βίας γλίτωσε, έχοντας όμως μια σοβαρά κλονισμένη υγεία. Οι γονείς αντιλήφθηκαν ότι το υγρό κλίμα της Μεγάλης Βρετανίας ίσως αποτελειώσει αυτό που ξεκίνησε η φυματίωση και έτσι το 1870 μετανάστευσαν στον Καναδά.

Σε αναζήτηση του ήχου. Ο Μπελ δεν άργησε να προσαρμοστεί στη Νέα Γη. Ήδη από τον επόμενο χρόνο δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης την τεχνική ομιλίας των κωφαλάλων, δημιουργώντας τον κώδικα ομιλίας τους με κινήσεις των χεριών, των χειλιών και της γλώσσας με βάση το βιβλίο του πατέρα του Ομιλία μέσω της όρασης (Visible Speech). Το 1872 άνοιξε δική του σχολή όπου εκπαίδευε καθηγητές για κωφαλάλους, εκδίδοντας παράλληλα το σύγγραμμα με τίτλο Πρωτοπόρος στην ομιλία μέσω της όρασης (Visible Speech Pioneer).

Ωστόσο, περιβαλλόμενος σε όλη του τη ζωή από ανθρώπους για τους οποίους ο ήχος ήταν terra incognita, o Μπελ κατά ένα μυστήριο τρόπο στράφηκε προς τα εκεί: την αναπαραγωγή ήχου με τεχνητά μέσα. Πολύτιμος συνοδοιπόρος του σε αυτό το ταξίδι υπήρξε ο Τόμας Γουάτσον, ένας νεαρός επιστήμονας και κατασκευαστής μοντέλων μηχανών που πειραματιζόταν στην κατασκευή μιας διάταξης που θα μετέδιδε ήχο με τη βοήθεια του ηλεκτρισμού.

Παντού υπάρχει ένας Γουάτσον. Βρισκόμαστε στο 1875: ο Μπελ συνεχίζει αδιάκοπα τα πειράματά του. Πάντα με τη βοήθεια του Γουάτσον προσπαθεί να ανακαλύψει έναν τρόπο μετάδοσης της ανθρώπινης ομιλίας με καλώδια, μετατρέποντας τα ηχητικά κύματα σε ηλεκτρικό ρεύμα. Μια από εκείνες τις ημέρες ο Μπελ μουρμουρά στο υπόγειο του σπιτιού του αναζητώντας τον Γουάτσον. Ξαφνικά από τις σκάλες κατεβαίνει ο Γουάτσον, ο οποίος εμβρόντητος τον ρωτά αν τον φώναξε. Η φωνή του Μπελ είχε μεταφερθεί μέσα από την πειραματική συσκευή τους και είχε ακουστεί πεντακάθαρα στον πάνω όροφο. Επρόκειτο για την πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία του κόσμου. Στις 7 Μαρτίου του 1876 το Γραφείο Ευρεσιτεχνίας των ΗΠΑ έδωσε στον Μπελ το σχετικό δίπλωμα που κατοχύρωνε τη συσκευή που μεταδίδει τον ήχο και τη φωνή τηλεγραφικώς.

Πρώιμο CD (φωτόφωνο). Το 1877 παντρεύτηκε την κατά 10 χρόνια νεότερή του κωφάλαλη πρώην μαθήτριά του Μέιμπελ Χιούμπαρντ. Ωστόσο ούτε το οικογενειακό νοικοκύρεμα αποτέλεσε αιτία για να σταματήσει τις έρευνές του. Η επόμενη ανακάλυψη του Μπελ σχετιζόταν με τη μετάδοση του ήχου μέσω μιας φωτεινής δέσμης. Την εφεύρεση αυτή την ονόμασε φωτόφωνο. Το 1880 τιμήθηκε για το έργο του από τη Γαλλία με το ειδικό βραβείο Βόλτα και μεγάλη οικονομική ενίσχυση. Χάρη σε αυτή την ενίσχυση μπόρεσε να χρηματοδοτήσει τις ερευνητικές δραστηριότητές του γύρω από το ζήτημα της εγγραφής του ήχου. Χρησιμοποιώντας ένα χαρακτικό στέλεχος με ελεγχόμενη ταχύτητα και δίσκους ή κυλίνδρους από κερί κατόρθωσε να εγγράψει σε αυτούς τους δίσκους κάποιους ήχους και να τους αναπαραγάγει. Αυτή τη συσκευή την ονόμασε γραφόφωνο. Την προσοχή του τράβηξαν και άλλα ερευνητικά θέματα όπως η ακτινοβολία του ήλιου, το τετράεδρο ως θεμελιώδης δομική μονάδα και τα υδροπτέρυγα σκάφη.

Ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ πέθανε στις 2 Αυγούστου του 1922 στο Κέιπ Μπρίτον Άιλαντ, στη Νέα Σκοτία του Καναδά, αφήνοντας πίσω 18 διπλώματα ευρεσιτεχνίας για συσκευές και εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμο.

Focus