Υπερδνειστερία (Transnistria): Μια μαύρη τρύπα στις πύλες της Ευρώπης

Η Υπερδνειστερία δεν είναι παρά ένα μόρφωμα μεταξύ Ουκρανίας και Μολδαβίας, 4.163 τετραγωνικών χιλιομέτρων - περίπου όσο το μέγεθος της Εύβοιας - που δεν θα βρείτε σε κανέναν χάρτη, γιατί δεν αναγνωρίζεται από κανέναν.

Έχει de facto κηρύξει την ανεξαρτησία του από τη Μολδαβία από τις 2 Σεπτεμβρίου 1990, αφού νίκησε τη Μολδαβία στον Πόλεμο της Υπερδνειστερίας - με απώλειες εκατοντάδων νεκρών - με τη βοήθεια Ρώσων, Κοζάκων και Ουκρανών εθελοντών, αλλά και με τη συνδρομή της 14ης πρώην σοβιετικής Στρατιάς.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ωστόσο, αναγνωρίζει την Υπερδνειστερία ως "περιοχή παγωμένης διαμάχης", μολονότι υπάρχει κατάπαυση του πυρός από το 1992.

Πρόσφατα πάντως, το ιδιότυπο αυτό "κράτος" γιόρτασε την ανεξαρτησία του, ενώ ο πρόεδρός του, Ιγκόρ Σμιρνόφ (φωτο), δήλωσε ότι είναι αισιόδοξος ως προς την αναγνώριση, επικαλούμενος τα παραδείγματα του Κοσσόβου, της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας.

Ας δούμε όμως τι "παίζει" σ' αυτήν την παράξενη νησίδα και ποιος ο λόγος υπάρξεώς της.

Άπλετο φως στη σκοτεινή αυτή υπόθεση ρίχνει όπως πάντα ο Σωτήρης Δανέζης στην "Εμπόλεμη Ζώνη" με το ντοκυμαντέρ "Η χώρα των 12 θαυμάτων". Παραθέτουμε συνοπτική περιγραφή από MEGA TV:

Σε μια ευρωπαϊκή «χώρα» που δε θα τη βρείτε σε κανέναν χάρτη διότι, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δεν υπάρχει, μας μεταφέρει το ντοκιμαντέρ της Εμπόλεμης Ζώνης του Σωτήρη Δανέζη με τίτλο «Η Χώρα των 12 Θαυμάτων».

Το παράξενο όνομά της συνοδεύουν φήμες για λαθρεμπόριο όπλων και trafficking γυναικών, καθώς και οι δραστηριότητες διάφορων μυστικών υπηρεσιών, αλλά και μιας μυστηριώδους εταιρείας με σήμα κατατεθέν το αστέρι του σερίφη της «άγριας Δύσης»!

Μετά από προσπάθειες 16 μηνών, οι δημιουργοί της βραβευμένης σειράς του Mega, που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Γεράρδης, απέκτησαν τις απαραίτητες άδειες και αποκαλύπτουν την Υπερδνειστερία, τη «χώρα» που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποκαλεί «μαύρη τρύπα της Ευρώπης». Πρόκειται για μια πρώην επαρχία της Μολδαβίας, που αυτοανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος το 1990. Μια διαμάχη που εγγράφεται στη διελκυστίνδα Δύσης - Ρωσίας για τον έλεγχο της Aνατολικής Ευρώπης, μια «παγωμένη σύγκρουση», στη διπλωματική γλώσσα, η οποία αναδύεται στην επικαιρότητα μετά τις εξελίξεις στη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία.

Η Υπερδνειστερία είναι μια στενή λωρίδα γης, στην ανατολική όχθη του Δνείστερου ποταμού, μήκους περίπου 450 χιλιομέτρων, ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Μολδαβία. Έχει έκταση μόλις 4.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα - περίπου το μέγεθος της Εύβοιας - και πληθυσμό που δεν ξεπερνά το μισό εκατομμύριο. Πρωτεύουσα είναι η Τιρασπόλ, με 160.000 κατοίκους. Ρώσοι, Ουκρανοί και Μολδαβοί είναι οι κύριες εθνοτικές ομάδες.

Συγκέντρωσε το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινής γνώμης όταν το 2006, σε ένα από τα απειλητικά βίντεο του Αλ Ζαρκάουι, του πρώην αρχηγού της Αλ Κάιντα στο Ιράκ, εμφανίστηκαν κάποιες περίεργες ρουκέτες. Οι μυστικές υπηρεσίες της Δύσης, υποστήριξαν ότι επρόκειτο για τις «Αλαζάν», σοβιετικής κατασκευής, που χρησιμοποιούνταν για μετεωρολογικούς σκοπούς. Οι ίδιες ρουκέτες, σύμφωνα με κάποια σενάρια, θα μπορούσαν να μεταφέρουν βιολογικά και χημικά όπλα ή να μετατραπούν σε μια «βρώμικη βόμβα» που σπέρνει ραδιενεργά υλικά.

Αμερικανοί και Βρετανοί άρχισαν να αναζητούν την προέλευσή τους και τον τρόπο που κατέληξαν στο οπλοστάσιο της Αλ Κάιντα. Το ίδιο έκανε κι ένας δημοσιογράφος των ‘Sunday Times’, ο Μπράιαν Τζόνσον Τόμας, που ταξίδεψε στην Υπερδνειστερία παριστάνοντας τον υποψήφιο πελάτη εκ μέρους Αλγερινών εξτρεμιστών. «Γνώρισα τον Ντιμίτρι σε μια γέφυρα στο Μπέντερ, στην νότια Υπερδνειστερία. Συζητήσαμε με πιο πολλές λεπτομέρειες, ποια θα είναι η τιμή, πως θα πληρώσω, πως θα επιβεβαιώσω ότι είναι οι σωστοί πύραυλοι και τέτοια θέματα», θυμάται ο βρετανός

δημοσιογράφος και φωτογραφίζει ως μεσάζοντα για την αγοραπωλησία των «Αλαζάν» τον 39χρονο Ντιμίτρι Σόιν.

Ο Σωτήρης Δανέζης συναντά στην Τιρασπόλ της Υπερδνειστερίας τον μυστηριώδη κύριο Σόιν που δηλώνει καθηγητής κοινωνιολογίας, ιδρυτής του κινήματος «Προρίβ» (Διάσπαση) και διευθυντής της Σχολής Πολιτικών Ηγετών «Τσε Γκεβάρα». «Δεν τον γνωρίζω καν, δεν τον έχω δει ποτέ μου. Ο άνθρωπος με περιγράφει κι εγώ δε γνωρίζω ποιος είναι και τι κάνει», απαντά ο Σόιν για το δημοσιογράφο των ‘Sunday Times’, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για προπαγάνδα ξένων κέντρων με στόχο να σπιλώσουν το όνομά του.

Στο ντοκιμαντέρ «Η Χώρα των 12 Θαυμάτων», αποκαλύπτεται ότι ο Ντιμίτρι Σόιν υπήρξε συνταγματάρχης των μυστικών υπηρεσιών έως το 2007, καταζητούμενος από την Ιντερπόλ για δύο δολοφονίες και για συνέργεια σε άλλες 25, αλλά και πρόσφατα δάσκαλος.. γιόγκα.

Η Σχολή Πολιτικών Ηγετών «Τσε Γκεβάρα», ένα φυτώριο όπου οι νέοι της χώρας μαθαίνουν πολιτικές επιστήμες, ψυχολογία και μάρκετινγκ και η «Προρίβ», το πολιτικό κίνημα του οποίου ηγείται ο Σόιν, θεωρούνται από ξένους πολιτικούς αναλυτές κέντρα και οργανώσεις που μοιάζουν με τη νεολαία του Χίτλερ.

Πρόεδρος της χώρας εδώ και 18 χρόνια είναι ο Ιγκόρ Σμιρνόφ.  Η βουλή απαρτίζεται από πέντε κόμματα, ενώ στη χώρα δραστηριοποιούνται περισσότερες από 10 πολιτικές οργανώσεις. «Από αυτά μόνο τρία κόμματα δεν είναι κυβερνητικά. Τα υπόλοιπα λειτουργούν υπό την αιγίδα της κυβέρνησης», λέει ο Ρασένκο Αλεξάντερ Γκριγκόριεβιτς, επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος, ο οποίος έχει να εμφανιστεί στην κρατική τηλεόραση από το 2004 και καταγγέλλει το καθεστώς ότι χρησιμοποιεί τον μανδύα της Δημοκρατίας για να καλύψει τον απολυταρχικό χαρακτήρα του.

Στη «χώρα» δραστηριοποιείται ο όμιλος επιχειρήσεων «Sheriff», με σχεδόν μονοπωλιακά προνόμια σε πολλούς τομείς της αγοράς. Ο «Σερίφης» της Υπερδνειστερίας, με σήμα το αστέρι του σερίφη των γουέστερν, κυριαρχεί χρηματοδοτώντας κόμματα και δημιουργώντας μια σειρά από επιχειρήσεις, από μεγάλα σούπερ μάρκετ, θερμοκήπια, ανταλλακτήρια συναλλάγματος, καζίνο, τηλεοπτικό σταθμό και βενζινάδικα μέχρι την ομώνυμη ποδοσφαιρική ομάδα που δε χάνει σχεδόν ποτέ και διαθέτει ένα υπερσύγχρονο γήπεδο αξίας 200.000.000 δολαρίων!

Μέσω του Προέδρου Ιγκόρ Σμιρνόφ, η Τιρασπόλ έχει ευθυγραμμιστεί με τη Μόσχα. Νότια Οσετία, Αμπχαζία και Υπερδνειστερία ήταν τα τρία ανοιχτά ζητήματα που υπενθύμιζε το Κρεμλίνο σε κάθε διεθνή διαπραγμάτευση σχετικά με το μέλλον του Κοσσόβου. Αμέσως μετά την πρόσφατη αναγνώριση από τη Ρωσία, Νότια Οσετία και Αμπχαζία, έσπευσαν να αναγνωρίσουν την Υπερδνειστερία.

Η ομάδα της Εμπόλεμης Ζώνης καταγράφει εικόνες από τις φιλορωσικές εκδηλώσεις με την ονομασία «Ημέρες Μόσχας», μπαίνει στη χαλυβουργία που είχε κατηγορηθεί ότι κατασκευάζει όπλα και τα διοχετεύει στις ζώνες των συγκρούσεων στον τρίτο κόσμο και αποκαλύπτει τη σουρεαλιστική πραγματικότητα, σε μια περιοχή που έχει όλα τα στοιχεία ενός ανεξάρτητου κράτους - σύνορα, πρόεδρο, στρατό και αστυνομία, δική της σημαία και νόμισμα - αλλά διεθνώς δεν την αναγνωρίζει σχεδόν κανείς, ούτε καν η Ρωσία. Ένα από τα 12 ανεξήγητα «θαύματα» σε μια «χώρα» που δεν υπάρχει...

Επίσης πολύ ενδιαφέρον το άρθρο της Ευριδίκης Μπέρση, ebersi@kathimerini.gr,

από ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Μια μαύρη τρύπα στις πύλες της Ευρώπης

Παίρνουμε την εθνική οδό από την Αθήνα ώς τη Λαμία, ορίζουμε ως σύνορα 10 χιλιόμετρα δεξιά και 10 χιλιόμετρα αριστερά και ιδρύουμε ανεξάρτητο κράτος, με κυβέρνηση, στρατό, νόμισμα, γραμματόσημα και τελωνεία. Από την απόσχισή μας έχουν περάσει 14 χρόνια.

Ουδείς το αναγνωρίζει και ελάχιστοι το γνωρίζουν, όμως ένα τέτοιο «κράτος» υπάρχει από το 1992 στις παρυφές της Ευρώπης. Λέγεται Υπερδνειστερία και βρίσκεται, όπως προδίδει το όνομά του, πέρα από τον ποταμό Δνείστερο, στην Aνατολική Μολδαβία. Του χρόνου, όταν ολοκληρωθεί η ήδη συμφωνημένη ένταξη της Ρουμανίας στην Ε.Ε., το «κράτος» θα βρίσκεται σε απόσταση λίγων εκατοντάδων χιλιομέτρων από τα ευρωπαϊκά σύνορα.

«Στην Υπερδνειστερία ανθεί κάθε λαθρεμπόριο», έλεγε στη γαλλική εφημερίδα «Φιγκαρό» Ρουμάνος διπλωμάτης, που είχε υπηρετήσει στη Μολδαβία. «Είναι παράδεισος για το ξέπλυμα χρήματος, η μετασκευή κλεμμένων αυτοκινήτων αποτελεί εθνικό σπορ, αλλά η μεγάλη τοπική ειδικότητα είναι τα όπλα».

Στην «πρωτεύουσα» Τιρασπόλ, κάνει κουμάντο μία οικογένεια, οι Σμιρνόφ, με τον πατέρα στην «προεδρία», τον ένα γιο «υπουργό τελωνείων» (τα τελωνεία είναι τόσο νευραλγικά για τις αμφιλεγόμενες μπίζνες του κρατιδίου, που έχουν δικό τους υπουργείο) και τον άλλο γιο επικεφαλής του μεγαλύτερου ομίλου εταιρειών της Υπερδνειστερίας, που περιλαμβάνει το μονοπώλιο της διακίνησης βενζίνης, οινοπνευματωδών και καπνού. Από τη σοβιετική εποχή, οι Σμιρνόφ κράτησαν τα σύμβολα (αγάλματα του Λένιν στις πόλεις, σφυροδρέπανο στη σημαία) και τον αυταρχισμό («εκλογές» που κερδίζονται με ποσοστά 85%, απόλυτος έλεγχος στον Tύπο) και εγκατέλειψαν κάθε υποχρέωση σοσιαλιστικής πολιτικής.

Τώρα, το παράξενο «κρατίδιο» τα έχει βρει σκούρα. Από τις 3 Μαρτίου, η Ουκρανία, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των ΗΠΑ, αποφάσισε να απαγορεύσει την είσοδο σε οχήματα με σφραγίδες Υπερδνειστερίας. Ουρές φορτηγών περιμένουν επί μέρες στα τελωνεία, οι «αρχές» παραπονιούνται για ανθρωπιστική κρίση, καθώς οι βιομηχανίες δεν εξάγουν, δεν δουλεύουν και άρα δεν πληρώνουν. Οι Ουκρανοί απαντούν ότι για τον αποκλεισμό φταίνε οι ίδιοι οι «Υπερδνειστερίτες» και ότι όταν αρχίσουν να εξάγουν με τη σφραγίδα της νόμιμης κυβέρνησης της Μολδαβίας, τα σύνορα θα ανοίξουν.

Και αυτή η υπόθεση εγγράφεται στη διελκυστίνδα Δύσης – Ρωσίας για έλεγχο της Aνατολικής Ευρώπης. Η Υπερδνειστερία έχει μεγάλο ποσοστό, αλλά όχι πλειοψηφία, Ρωσόφωνων κατοίκων, ενώ εκεί βρισκόταν η έδρα της 14ης σοβιετικής στρατιάς. Τεράστιες αποθήκες οπλισμού και μερικές χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες έχουν παραμείνει στο «κρατίδιο», ενώ κάποιες από τις νόμιμες βιομηχανίες του αποτελούν προμηθευτές της ρωσικής πολεμικής βιομηχανίας. Δεν αποτελεί μυστικό ότι οι Ρώσοι βοήθησαν την Υπερδνειστερία να αποσχισθεί από το 1992 και ότι εξακολουθούν να της προσφέρουν τη σιωπηρή τους υποστήριξη.

Ισως έτσι κάποτε θα μπορούσε να αποσχισθεί και η Αθηνών – Λαμίας. Μοναδικό αίτημα για την επιστροφή στον εθνικό κορμό θα ήταν να βρεθεί επιτέλους μια λύση για το φονικό πέταλο του Μαλιακού…