Έξι μήνες μνημόνιο - του Πάσχου Μανδραβέλη

Πριν από μερικές μέρες είχαμε μια επέτειο που πέρασε απαρατήρητη. Εκλεισαν έξι μήνες από την κύρωση του Μνημονίου στη Βουλή. Πέρασαν δηλαδή 180 μέρες από τότε που ουσιαστικά ξεκίνησε ο ανήφορος της ελληνικής κοινωνίας για να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Εξι μήνες, είπαμε; Μόνο; Γιατί μοιάζει σαν να πέρασαν χρόνια από εκείνο το απόγευμα του Μαΐου που 172 βουλευτές πήραν την ιστορική ευθύνη να σώσουν τη χώρα από τη χρεοκοπία; Γιατί, πρώτον, συμπυκνώθηκε ο πολιτικός χρόνος. Υπήρξε ένας καταιγισμός μέτρων, μέτρα που πριν από έξι μήνες ήταν αδιανόητο έστω να τα εκστομίσει ως πρόθεση κάποιος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο πολύ πρόσφατο παρελθόν ακόμη και μια δήλωση κυβερνητικού στελέχους του στυλ «πρέπει να δούμε τα δημογραφικά του ασφαλιστικού» ξεσήκωνε την μήνιν ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας. Τα πρωτοσέλιδα με τίτλο «Ανοίγουν το ασφαλιστικό!» (σ. σ. με υπογραμμισμένο το θαυμαστικό) ήταν κανόνας, ενώ οι κλαυθμοί για τη «συνταξούλα του εργαζομένου» έπαιζαν επί μέρες στα δελτία των οκτώ. Ολόκληρη, λοιπόν, αυτή η διαδικασία, υπονοούμενα - αντιδράσεις - υπαναχώρηση - επανατοποθέτηση επί του προβλήματος - νέες αντιδράσεις κ. λπ., συμπυκνώθηκε σε μερικούς μήνες.

Δεύτερον, πολλαπλασιάστηκε η γνώση μας για την οικονομία. Μάθαμε τι είναι τα spreads, καταλάβαμε ότι όταν ευημερούν τα ελλείμματα αναγκαστικά θα υποφέρουν οι άνθρωποι, νιώσαμε την όξινη ανάσα των αγορών. Αυτή η γνώση, για την οποία αδιαφορούσαμε μέχρι τον Μάιο, θέλει καιρό για να χωνευτεί. Χρειάζεται δε πολύ περισσότερος χρόνος για να αποτινάξουμε την πεποίθηση ότι όσα περισσότερα ξοδεύει το κράτος τόσο μικρότερα ελλείμματα θα έχει.

Τρίτον, υπάρχει πάντα η τηλεόραση που, όπως θα μπορούσε να είχε πει ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, «δεν μπορεί να ξεχωρίσει την πτώση ενός ποδηλάτου από την κατάρρευση του πολιτισμού». Είναι ένα μέσο που από τη φύση του δραματοποιεί τα πάντα, αλλά το ελληνικό ταμπεραμέντο τού έβγαλε τα μάτια. Οταν γίνεται μέγα τηλεοπτικό θέμα -με συνακόλουθες παραθυροκουβέντες- ο διαξιφισμός για ένα διαδικαστικό θέμα στη Βουλή, μπορούμε να φανταστούμε τι θα γίνει όταν υπάρχουν πραγματικές συγκρούσεις συμφερόντων, όταν μάλιστα τα ΜΜΕ είναι ανάμεσα σ’ αυτά τα συμφέροντα που συγκρούονται.

Πού βρισκόμαστε λοιπόν έπειτα από έξι μήνες Μνημονίου; Στην αρχή, κι ας μοιάζει να πέρασαν χρόνια. Εχουν ξεδιπλωθεί πολιτικές που θέλουν χρόνο για να ωριμάσουν (όσοι πίστευαν ότι θα ξεμπερδεύαμε με έναν αιώνα φοροδιαφυγής σε έξι μήνες είναι βαθιά νυχτωμένοι), υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά να γίνουν και υπάρχει ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον που κάνει ακόμη πιο πολύπλοκη την προσπάθεια. Ποιος θα περίμενε, για παράδειγμα, την Ιρλανδία που «τα έκανε όλα καλά» να βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα των αγορών;

Το σημαντικό είναι να συνεχιστεί η προσπάθεια ανάταξης της ελληνικής οικονομίας. Φυσικά θα υπάρξουν αστοχίες, υπαναχωρήσεις, προβλήματα και δυσκολίες στον δρόμο. Η προσπάθεια γίνεται σε ένα πολυδιάστατο και δυναμικό περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προσαρμόζεται και αν αναπροσαρμόζεται διαρκώς, ανάλογα με τις συνθήκες. Αλλά το σημαντικό είναι να μην ξανακυλήσουμε στην αδράνεια. Αυτή σίτισε και σιτίζει πολλούς, αλλά, απ’ ό, τι έδειξε η πρόσφατη ιστορία, είναι ο πιο γλυκός δρόμος προς την καταστροφή.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ