Φωτο: Ο Κυριάκος Μάτσης στη μέση

Πενήντα δύο χρόνια από την θυσία του (19 Νοεμβρίου 1958) στο Δίκωμο στα ριζά του Πενταδάκτυλου, ο τομεάρχης της Κερύνειας Κ. Μάτσης παραμένει επίκαιρος και ξεχωριστός. Εκείνο που τον κάνει ξεχωριστό από τους άλλους αντρειωμένους της ΕΟΚΑ, είναι η διεισδυτική δύναμη του πνεύματος του που καταλήγει σε διαμόρφωση δικής του φιλοσοφίας. Τα γραπτά του κείμενα σε συνδυασμό με τις πράξεις του, το αποκρυσταλλώνουν. Ωστόσο, όσοι σήμερα -από τα αριστερά ως τα δεξιά- επιχειρούν να τον οικειοποιηθούν και να τον προσαρμόσουν στις σκοπιμότητές τους, διαπράττουν μέγιστη ιεροσυλία.

Η αποστολή του Κ. Μάτση στην ζωή –εκτός και εντός ΕΟΚΑ- υπήρξε ώριμος καρπός και απαύγασμα της φιλοσοφίας του. Μιας φιλοσοφίας που καθιστά το πνεύμα ως την υπέρτατη ανθρώπινη δύναμη, η οποία υποτάσσει την ύλη σε όλες τις μορφές της. Δεν πρόκειται για μια παροδική θεωρητική διάθεση, αλλά για φιλοσοφία που μετουσιώνεται σε αληθινή και έμπρακτη αντιμετώπιση από τον Μάτση των μικρών αλλά και των σπουδαίων στιγμών της ζωής.

Έτσι, με την δική του φιλοσοφική ματιά, ο Μάτσης αντιμετωπίζει την σύνδεση ανάμεσα στην γη και τους ανθρώπους που την καλλιεργούν για να σημειώσει πως, ενώ ένας «θα σταθεί μόνο στα οφέλη που προσπορίζεται η υλική πλευρά», άλλος «έχει τη δύναμη να νιώσει πέρα για πέρα τη χαρά της έξαρσης που χαρίζει η πνευματική». Όταν αργότερα συλλαμβάνεται από τους Άγγλους, δηλώνει ευθαρσώς και πλήρως συνειδητοποιημένος ότι ανήκει στην ΕΟΚΑ και αγωνίζεται για την ελευθερία της πατρίδας του. Μπροστά στα φοβερά βασανιστήρια που τον υποβάλλουν οι Εγγλέζοι και οι επικουρικοί, ο Κ. Μάτσης οπλισμένος με το ακλόνητο πνεύμα του, παρατηρεί το σώμα να υπόκειται στα φρικτά μαρτύρια, αλλά το πνεύμα του δεν υποτάσσεται. Η αποκορύφωση της έμπρακτης φιλοσοφίας του ενσαρκώνεται στην απάντηση που έδωσε στον Στρατάρχη Χάρτινγκ ο οποίος του προσφέρει ένα μυθικό ποσό χρημάτων για την εποχή για να αποκαλύψει που κρυβόταν ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ. Και ο Μάτσης απαντά: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής. Λυπούμαι διότι με έχετε προσβάλει». Αυτή η φράση συμπυκνώνει την πεμπτουσία της φιλοσοφίας του.

Σήμερα, δυστυχώς, διάφοροι επιτήδειοι επιδιώκουν να προσαρμόσουν τον Κ. Μάτση στις δικές τους σκοπιμότητες. Οι μεν τον βαφτίζουν «επαναπροσεγγιστή» για να ντύσουν με πατριωτικό μανδύα τις δικές τους αβαρίες. Και οι άλλοι τον θεωρούν «εθνικόφρονα» με βάση τις δικές τους αντιλήψεις περί τούτου αφού του κάνουν και μνημόσυνο.

Ο Κ. Μάτσης δεν υποτάσσεται σε σημερινές σκοπιμότητες. Το 1944, προτού προκύψουν οι Διεθνείς Συμβάσεις περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο Κ. Μάτσης απαρίθμησε τα «Δικαιώματα του Ανθρώπου» στα οποία περιλαμβάνει και το δικαίωμα της περιουσίας. Ο Κ. Μάτσης υπήρξε συνειδητοποιημένος Έλληνας και Άνθρωπος. Και τα δύο με κεφαλαίο, διότι, είναι τίτλοι που τους καταξιώθηκε με την ζωή του και όχι απλά κληρονόμησε. Επειδή λοιπόν, στα φιλοσοφημένα γραφόμενα του αναδύεται ένας προφητικός και ποιητικός λόγος, οι πιο κάτω στίχοι αποτελούν παράκληση να αφήσουμε αμόλυντο τον Έλληνα και Άνθρωπο Κ. Μάτση.

Συμπληγάδες

Εξόριστε ποιητή και προφήτη άκουσε το λογισμό μου:

Σαν βγήκα στον πηγαιμό για την Ιθάκη, …Ποσειδώνα, Κίρκη και Σειρήνες ποτές μου δεν συνάντησα.

Καμιά Πηνελόπη δεν έμπλεκε τη μέρα και να χαλά τη νύχτα για χάρη μου.

Ούτε σκυλί με αναγνώρισε σαν πάτησα στο πατρικό μου.

Τίποτες απ’ αυτά δεν συνάντησα στο δρόμο μου,

γιατί εκτίμησαν οι έμποροι την αξία του

κι αποδέχτηκα ο άθλιος για αντιπαροχή την αποζημίωση.

Εξόριστε ποιητή και προφήτη μου:

Τη ζωή μου τη ξόδεψα σφηνωμένος ανάμεσα στις συμπληγάδες.

Γι’ αλλού δεν το κούνησα ποτές.

Κι απόμεινα κάπου ανάμεσα Τροόδους και Πενταδακτύλου

συλλαβίζοντας αυτό το παραμύθι

με τη μόνη και στερνή επιθυμία ενός μελλοθάνατου

που εκλιπαρεί απλά την επιείκεια σου.

*Κώστας Μαυρίδης (από το Δίκωμο - Κερύνειας)

mavrides@ucy.ac.cy

(Δημοσιεύτηκε στον «Φιλελεύθερο» 20 Νοεμβρίου 2010)