51ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ: Η αξιοπρεπής ελληνική εφόρμηση - του Αλέξη Δερμεντζόγλου
Ενώ το 51ο διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου εξελίσσεται (ήδη διανύουμε την τέταρτη ημέρα του), αναρωτιέμαι (κι εγώ) τι ακριβώς αξίζει σε όλο αυτό το θέαμα. Να εξηγηθώ, για να μην παρερμηνευτώ. Ταινίες υπάρχουν και πολλές και καλές και με πολυφωνία αλλά και τα «ιδιαίτερα» στοιχεία. Αν με (μας) συναρπάζουν ή όχι αυτό είναι μία άλλη ιστορία.
Είναι ιδιαίτερα γνωστό πως, όσο το σινεμά σού ανεβάζει την αδρεναλίνη, τόσο (πάντα σε γενικές γραμμές και πλην εξαιρέσεων) σε αποσυνδέει από τη σκέψη.
Από μία άλλη οπτική ο υψηλής ποιότητας κινηματογράφος, όταν επικοινωνήσει με το υποκείμενο, τότε η γοητεία είναι ασύλληπτη.
Δεν σας το κρύβω πως εκείνο που με καίει στο φετινό φεστιβάλ είναι το εθνικό σινεμά, οι δικές μας ταινίες.
Από μία άλλη οπτική ο υψηλής ποιότητας κινηματογράφος, όταν επικοινωνήσει με το υποκείμενο, τότε η γοητεία είναι ασύλληπτη.
Δεν σας το κρύβω πως εκείνο που με καίει στο φετινό φεστιβάλ είναι το εθνικό σινεμά, οι δικές μας ταινίες.
Μακρά περίοδος εκκόλαψης
Δεν είναι θέμα σοβινιστικό ούτε αιφνίδια υπερβάλλουσα ευαισθησία αλλά κυρίως διαδικασία «μέτρησης». Επιθυμώ λοιπόν να δω αντανακλαστικά, να ελέγξω σφυγμούς, να ακροαστώ, αλλά και να αφουγκραστώ τι μας λένε οι δικοί μας άνθρωποι.
Για μένα είναι και μία πειραματική διαδικασία, γιατί θέλω να ανιχνεύσω πώς αντιδρούν οι καλλιτέχνες μας στην τρομερή κρίση, που θεωρητικά συμπλήρωσε έναν χρόνο και βαδίζει στο δεύτερο.
Και αυτό σε ό,τι αφορά τα οικονομικά μεγέθη της, καθώς η ηθική διάβρωση είχε μακρά περίοδο εκκόλαψης, που την υπολογίζω σε ένα τέταρτο του αιώνα. Με σχετική ικανοποίηση παρατηρώ πως οι κινηματογραφιστές μας επιχειρούν την υπέρβασή τους. Εφορμούν ατενίζοντας ευθέως το πρόβλημα. Αυτό δεν αλλοιώνει την πολυφωνία.
Οι νέες ματιές
Προσωπικά δεν είχα ποτέ πρόβλημα με τις ασκήσεις ύφους ή τους πειραματισμούς σε μη οικεία στην Ελλάδα κινηματογραφικά είδη. Όσοι στο παρελθόν εκτόξευσαν τον μπαμπούλα της ελληνικότητας επέφεραν στο σινεμά μας διπλή στρέβλωση. Τόσο ενός μιμητισμού, ιδίως του στιλ του μεγάλου «πατέρα» (Θόδωρου Αγγελόπουλου), όσο και του ταξιδιού στην άλλη όχθη από αντίδραση: Να γυρίζουμε δηλαδή σαχλές ταινίες, κωμωδίες ή οτιδήποτε άλλο «τρέχει» γρήγορα, για να έχουμε μία ευτελή προσομοίωση με το ξένο σινεμά.
Έτσι λοιπόν θα ήταν αστείο να ζητήσουμε σε περίοδο πολλαπλής κρίσης μία ελληνική ομοιογένεια. Μα και κάποιο θρίλερ από αυτά που είδα (βασικά στις ψηφιακές ταινίες) έχει πρόσβαση στην κοινωνικότητα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Επιθυμεί να πλησιάσει το «Blair witch project», το «Subconscious», το ομολογεί και ο δημιουργός του.
Όσο για το «Ψύχος», μία γνώριμη για το ξένο σινεμά (αμερικανικό, βρετανικό αλλά και το νέο ισπανικό) μυθοπλασία, εισδύει στην ελληνική πραγματικότητα. Πέραν της άσκησης ύφους τη διατρυπά και κοινωνικά για τους νοήμονες.
Για το διαγωνισμό
Κατά τα άλλα το εθνικό σινεμά εφορμά, για να συναντήσει το διεθνές μέσα από αυτή τη διαχείριση του κρίσιμου παρόντος. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ο διευθυντής του φεστιβάλ επέλεξε για το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα δύο ελληνικά φιλμ που ακουμπάνε με εμπιστοσύνη στο παρελθόν, αλλά κοιτάζουν ευθαρσώς -έστω με απαισιοδοξία- το τώρα.
«Άττενμπεργκ» από την Αθηνά Τσαγγάρη και «Άπνοια» από τον Άρη Μπαφαλούκα. Μπουνιουέλ, Ριπστάιν, Φερέρι στο ένα άκρο, Αντονιόνι στο άλλο. Στη μέση η ασφυξία, το μεγάλο πουθενά, το τίποτα («Ο κανένας», ευτυχής τίτλος ενός άλλου νέου σκηνοθέτη, του Σαλονικιού Χρήστου Νικολέρη).
Τοπία θολά, πεδία «βουβά», χώροι υποφωτισμένοι, ήλιος άρρωστος, ήρωες χωρίς επικοινωνία, κοινωνικότητα, προορισμό. Τα ζόμπι είναι έξω, έχουν φωνή, αλλά είναι στερημένα επιθυμίας, μαριονέτες κουρντισμένες, αθύρματα που κινούνται μηχανιστικά σε υπονομευμένους χώρους.
Ρευστές ταυτότητες
Αυτή την αδυναμία μιας σταθερής ταυτότητας, την ύπαρξη ρευστών προσωπικοτήτων καταγράφει χαριτωμένα και έξυπνα ο «Ξεναγός», που θέτει και θέμα μιας ασταθούς φυλετικής συνείδησης. Το θέμα ξεφεύγει από το να είναι υπαρξιακό και μετατρέπεται σε ψυχοπαθολογικό.
Αυτή την κρίση ταυτότητας και την αναζήτηση μιας συντροφικότητας θέτει από άλλη σκοπιά το ψηφιακό φιλμ «Canal d’ amour». Ακόμη κι αν διαφωνεί κανείς με το θέμα, σίγουρα θα προσέξει την ήρεμη εμμονή, την προσέγγιση και την «εμπέδωση» μιας άλλης αντίληψης για τη σεξουαλικότητα.
Όσο για τα κλασικά προβλήματα, παραμένουν πάντα σταθερά. Πόσος χώρος απαιτείται, για να στεγάσει ένας νέος άνθρωπος τα όνειρά του; Μόνο «45 τετραγωνικά» σύμφωνα με τον τίτλο της ταινίας του Στρατή Τζίτζη.
Η μεγάλη ακύρωση
Όσο για την αδυναμία των νέων να συναντήσουν έναν καθαρό φάρο-οδηγό σε μία κοινωνία σταυροδρόμι πολλών πολιτισμών και θρησκειών, ο «Κανένας» επιχειρεί να δώσει απαντήσεις μέσα από την ιστορία του ίδιου του σινεμά.
Η μοίρα λοιπόν είναι κοινή για ντόπιους και μετανάστες, το ταξίδι που όλοι ονειρεύτηκαν (ο καθένας με το δικό του τρόπο) θα ακυρωθεί λόγω του μονοσήμαντου, απρόσωπου και πλήρως αδιάφορου κοινωνικού συστήματος, που σχεδόν αυτάρεσκα βλέπει τα διαφορετικά άτομα να αλληλοεξοντώνονται μεταξύ τους. (Αυτή δεν είναι και η προβληματική του Ριβέτ;). Όσο για διασκέδαση, κουλτούρα, πληροφόρηση, έχουμε την άθλια εγχώρια show bizz (δες και το «Show bitch» του Νίκου Ζερβού).
Αυτές που έλειψαν
Φαίνεται ξεκάθαρα πως κάτι κινείται στο εθνικό σινεμά. Θα ήθελα να είχαν έρθει εδώ στη Θεσσαλονίκη εθνικές ταινίες οι οποίες είναι σημαντικές. Στην κορυφή τοποθετώ το υπαρξιακό, ασπρόμαυρο νουάρ του Οικονομίδη «Ο μαχαιροβγάλτης», ένα έξοχο σχόλιο για την ομηρία.
Δεν θα ξεχάσω την άκρως συγκινητική (και την καλύτερή του από όλες) δημιουργία του Λάκη Παπαστάθη «Ταξίδι στη Μυτιλήνη». Ευαίσθητο, ποιητικό, στοχαστικό φιλμ για τη ζωή, την ανάκληση, τη σοφία. Έξοχο.
Σπουδαία, ποιητική, σουρεαλιστική ταινία και από τον Άγγελο Φραντζή «Μέσα στο δάσος». Έχει άποψη, στιλ, υπερβατική δομή, αποπνέει ποίηση.
Νομίζω πως θα άξιζε τον κόπο να είχαμε κοντά μας και το συμπατριώτη Σύλλα Τζουμέρκα («Χώρα προέλευσης»). Η ταινία του είναι πολύ καλύτερη από όσο την αξιολόγησαν οι θεατές της.
«Η κόκκινη Μαρία» του Κώστα Ζάππα, σκληρό φιλμ, διαθέτει την προσωπική ματιά του σκηνοθέτη.
Το ελληνικό σινεμά φέτος φωνάζει παρόν με αξιοπρέπεια. Έχουμε ανάγκη και τις εικόνες (του) και τη μελαγχολική αξιοπρέπειά του.
Υ.Γ. Είναι και πολλές άλλες φετινές ταινίες στις οποίες θα ήθελα να αναφερθώ, οπότε θα επανέλθω.
Άλλα άρθρα από Χριστιάννα Λούπα
Σχολιάστε το άρθρο:
συνολικά:
| προβολή:
Δείτε καρέ-καρέ τη σφαγή στο Κοντομαρί Χανίων από τους Γερμανούς - Η ιστορία του Franz Peter Weixler
Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος.
Η Μάχη της Κρήτης είναι γνωστή σε όλους.Μετά την κατάληψη του νησιού από τους ναζί ωστόσο, άρχισαν τα αντίποινα.
Στις 2 Ιουνίου 1941, στο χωριό Κοντομαρί Χανίων, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 23 (;) άνδρες, ως αντίποινα για τις εκτελέσεις και τη σφαγή πολλών Γερμανών αλεξιπτωτιστών, που είχαν πέσει μέσα στους θάμνους. Πτώματα Γερμανών είχαν εντοπιστεί κοντά στο χωριό. Οι Γερμανοί όρμησαν ...
Διαβάστε το άρθρο
- Δημοφιλέστερα
Αξιολογήστε αυτο το άρθρο
