Το ναυάγιο του "Ηράκλειον": Ένας μικρός Τιτανικός

"SOS, από Ηράκλειον, στίγμα μας 36° 52' B., 24° 08 A., Βυθιζόμαστε".

Αυτό ήταν το μακάβριο σήμα που εξέπεμψε στις 2.20, τα ξημερώματα της 8ης Δεκεμβρίου 1966, το πλοίο «Ηράκλειον».

Και μετά, η σιωπή του θανάτου.

Πρόκειται ίσως για το χειρότερο ναυάγιο στην ιστορία της ελληνικής ναυτιλίας. Το επιβατηγό - οχηματαγωγό πλοίο «Ηράκλειον» βυθίστηκε, κοντά στη Φαλκονέρα, παρασέρνοντας μαζί του διακόσιες είκοσι τέσσερις ψυχές.

Το πλοίο είχε ναυπηγηθεί στη Γλασκόβη το 1949 ως δεξαμενόπλοιο με το όνομα «Λέστερσαϊρ», για λογαριασμό αγγλικής εταιρείας. Το 1964 μετασκευάστηκε σε οχηματαγωγό και περιήλθε στην εταιρεία των Αδελφών Τυπάλδου («Typaldos Lines»), ενώ ένα χρόνο αργότερα δρομολογήθηκε στις ακτοπλοϊκές γραμμές της Κρήτης, με δυνατότητα μεταφοράς 1.000 επιβατών και 300 αυτοκινήτων. Το μοιραίο πλοίο εκτελούσε το δρομολόγιο Χανιά – Πειραιάς και ξεκίνησε από το λιμάνι της Σούδας το βράδυ της 7ης Δεκεμβρίου, παρά τη σφοδρή κακοκαιρία αφ’ ενός, αλλά και την αντίρρηση του λιμενάρχη να επιτρέψει την επιβίβαση στο πλοίο φορτηγού – ψυγείου βάρους είκοσι πέντε τόνων με εσπεριδοειδή, αφ’ ετέρου. Μετά πολλά, το βαρύ όχημα επιβιβάστηκε, χωρίς όμως να τηρηθούν οι προϋποθέσεις ασφαλείας, όπως αποδείχθηκε, αφού λίγο αργότερα – λόγω της κακοκαιρίας – το φορτίο μετατοπίστηκε και το φορτηγό, που δεν ήταν δεμένο, έσπασε μία από τις μπουκαπόρτες, δημιουργώντας ένα τεράστιο ρήγμα. Τα νερά κατέκλυσαν ταχύτατα το καράβι και το βύθισαν αστραπιαία σε βάθος οκτακοσίων περίπου μέτρων.

Οι σκηνές ήταν τραγικές. Οι περισσότεροι επιβάτες βρήκαν τον θάνατο, εγκλωβισμένοι στις καμπίνες τους, άλλοι πήδησαν στη θάλασσα. Το SOS που πρόλαβε να στείλει ο ασυρματιστής κινητοποίησε άλλα πλοία, που προσέτρεξαν για βοήθεια, η θαλασσοταραχή όμως προκάλεσε μεγάλη καθυστέρηση. Παρ’ όλη την τιτάνια μάχη για τη διάσωση, τα σωστικά συνεργεία κατάφεραν να διασώσουν μόνο σαράντα επτά ανθρώπους και να περισυλλέξουν είκοσι πέντε σορούς.

Ο κ. Γιάννης Λάμπρου, μέλος του πληρώματος του πλοίου «Μίνως», που έσπευσε για βοήθεια, θυμάται - σαράντα τέσσερα χρόνια μετά – την τραγική σκηνή της διάσωσης πέντε ναυαγών:

«Ανάμεσα στους πέντε ήταν ένας λοχίας. Ο άνθρωπος είχε χάσει τα λογικά του από το σοκ. Μόλις τον βάλαμε στη βάρκα, άρχισε να μας δαγκώνει τα πόδια. Οι άλλοι δεν μιλούσαν από το σοκ. Στη βάρκα μας ανασύραμε και το λοστρόμο του «Ηράκλειο», το Θοδωρή το Μαγιάφη. Είναι ο μόνος που την «πλήρωσε» για το ναυάγιο και δεν έφταιγε. Τον γνώριζα από παλιά. Τον έσυρα πάνω στη βάρκα και γύρισε και μου είπε: «Γιάννη δεν με γνωρίζεις;». Το πρόσωπο του ήταν μαύρο από το μαζούτ. Ο άνθρωπος αυτός είχε ειδοποιήσει εγκαίρως τον καπετάνιο όταν αντιλήφθηκε ότι η μπουκαπόρτα είχε ανοίξει και έμπαζε νερά. Του πρότεινε να ελαττώσουν ταχύτητα, όμως δυστυχώς απαξιώθηκε επειδή ήταν λοστρόμος». Όπως αναφέρει ο κ. Λάμπρου, λόγω της θαλασσοταραχής ήταν αδύνατον οι πέντε ναυαγοί να ανέβουν στο πλοίο με την ανεμόσκαλα. «Ο λοστρόμος τους ανέβασε έναν-έναν με την καντηλίτσα (ένα σανίδι δεμένο στις άκρες με σκοινί). Πλήρωμα και επιβάτες παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα την επιχείρηση διάσωσης των πέντε. Άλλοι έκλαιγαν με τόσα πτώματα τριγύρω, άλλοι κοίταζαν αποσβολωμένοι από το σοκ. «Μας έριξαν στο πλοίο με ελικόπτερο δύο γιατρούς από το Ζάννειο, για να προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες στους ναυαγούς. Εγώ δεν τους ξαναείδα από τότε». Πηγή: http://www.inout.gr/showthread.php?t=51745

Την επόμενη ημέρα το πρωί, ολόκληρη η Ελλάδα βυθίζεται στο πένθος, πολύ περισσότερο βέβαια η τοπική κοινωνία των Χανίων.

Η βύθιση του σκάφους, σύμφωνα με το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων, υπήρξε ακαριαία, λόγω παραλείψεων στους όρους ασφαλείας: κακή φόρτωση των αυτοκινήτων, ελλιπής κατασκευή του συστήματος ασφαλείας της «μπουκαπόρτας», έλλειψη συστήματος εκροής των εισερχομένων υδάτων και υψηλή ταχύτητα του πλοίου πάρα τη θαλασσοταραχή. Επίσης, αποκαλύφθηκαν βαρύτατες ευθύνες του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, όσον αφορά την έκδοση πλαστογραφημένων πιστοποιητικών αξιοπλοΐας του σκάφους.

Η δίκη έγινε δύο χρόνια περίπου αργότερα στο Κακουργιοδικείο Πειραιά, ενώ με την απόφαση – φιάσκο, αποδείχτηκε περίτρανα για μια ακόμη φορά ότι οι ζωές των ανθρώπων δεν έχουν καμιά απολύτως αξία, μπροστά στα μεγάλα συμφέροντα. Με ποινές φυλάκισης από πέντε ως και επτά έτη τιμωρήθηκαν ο ένας από τους ιδιοκτήτες του «Ηράκλειον», Χαράλαμπος Τυπάλδος, ο διευθυντής της εταιρείας Παναγιώτης Κόκκινος και δύο αξιωματικοί του πλοίου.

Παρ’ όλα αυτά, μετά από την τραγωδία εκείνη, το κράτος προχώρησε στη δημιουργία Θαλάμου Επιχειρήσεων Έρευνας και διάσωσης στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και τη θεσμοθέτηση του απαγορευτικού απόπλου για τα επιβατηγά πλοία, ενώ η εταιρεία Typaldos Lines έκλεισε.

Τραγική ειρωνεία: Ακριβώς τρία χρόνια αργότερα, στις 8 Δεκεμβρίου 1969, αεροπλάνο της Ολυμπιακής, που είχε προορισμό την Aθήνα, κατέπεσε σε ορεινή περιοχή της Kερατέας. Eνενήντα άτομα έχασαν τη ζωή τους. H ανακοίνωση της Oλυμπιακής Aεροπορίας, λιτή: "H Oλυμπιακή Aεροπορία αγγέλλει μετά βαθυτάτης οδύνης ότι σήμερον και περί ώραν 9 μ.μ., αεροσκάφος DC6B, πτήσεως 954 εκ Xανίων προς Aθήνας, κατέπεσεν εις περιοχήν Kερατέας Aττικής. Oυδείς εκ των 85 επιβατών και του πενταμελούς πληρώματος φέρεται ως επιζών".

Χριστιάννα Λούπα