Ευλογία ή Κατάρα; - του Κώστα Μαυρίδη*

Η στρατηγική αξία της Κύπρου λόγω της γεωγραφικής της θέσης για έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου υπήρξε ανέκαθεν τεράστια. Για την στρατηγική της αξία, η Τουρκία - χώρα αχανής σε έκταση που θα χωρούσε τεράστιους πληθυσμούς στο έδαφός της- δηλώνει με ωμό τρόπο πως θα … ανακάλυπτε Τούρκους Μουσουλμάνους στην Κύπρο, ακόμη και αν δεν υπήρχαν! Από την άλλη, η Αγγλία κάνει τα πάντα για να διατηρεί υπέρ της μέσω των βάσεων το στρατηγικό πλεονέκτημα της θέσης της Κύπρου. Εντούτοις, η εκάστοτε αξία της Κύπρου ήταν συνάρτηση των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Σήμερα, οι εξελίξεις με την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) λόγω του σοβαρού ενδεχόμενου για ενεργειακό πλούτο στις υποθαλάσσιες περιοχές, πείθουν ότι η Κύπρος αποκτά τεράστια πρόσθετη αξία από μόνη της. Αυτό σημαίνει πολλά.

Η απροσδόκητη αυτή εξέλιξη μπορεί να αποβεί ευλογία στην αναζήτηση λύσης του Κυπριακού, εφόσον χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο μιας ορθολογιστικής πολιτικής η οποία θα ενεργοποιήσει συμμαχίες βασισμένες στο αμοιβαίο σοβαρό συμφέρον. Ιδίως με κράτη της Ε.Ε. όπως η Γαλλία και Γερμανία (στο πνεύμα της πρότασης του γνωστού επιχειρηματία Φ. Φωτιάδη) και στην βάση του εξής ορθολογιστικού συλλογισμού: Η Κύπρος τους παρέχει δυνατότητα για πλούτο και παίρνει στήριξη για λύση του Κυπριακού στην βάση των αξιών της Ε.Ε. Δεν θα αναλύσουμε εδώ τις λεπτομέρειες ενός τέτοιου σχεδιασμού, αλλά τρόποι υπάρχουν. Εκείνο που ΔΕΝ υπάρχει είναι η θέληση της ηγεσίας που διαχειρίζεται το Κυπριακό να περάσει στην πράξη. Μακάρι να διαψευστούμε. Άλλωστε, όλα θα κριθούν στην πράξη, όχι στα λόγια! Τα ωραία λόγια είναι εύκολης χρήσης και μπορούν να επικαλύπτουν την ουσία η οποία κρίνεται στις πράξεις.

Ήδη, με Ανακοινώσεις του από το 2006, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας αλλά και με πρόσφατες ομιλίες τους (π.χ. Ερντογάν 2009 στους πρέσβεις της Ε.Ε. και Νταβούτογλου τελευταίως πάλι) έχουν δεσμεύσει την Τουρκία στην παρεμπόδιση ενεργειών της Κυπριακής Δημοκρατίας για αξιοποίηση ενεργειακού πλούτου. Σχετική «μελέτη» καταγράφει ότι με βάση «τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντά της» Τουρκίας (!) το όριο της γραμμής ξεκινά στην θάλασσα έξω από τον Ακάμα και επεκτείνεται ανατολικά μέχρι που προσεγγίζει την Κρήτη. Και από βορρά ως νότο, ενώνει τα τουρκικά θαλάσσια όρια με εκείνα της Αιγύπτου, «εξαφανίζοντας» το Καστελλόριζο. Παρεμπιπτόντως, η οριοθέτηση της ΑΟΖ έχει προφανώς ένα πολιτικό πλεονέκτημα για την Ελλάδα, εφόσον δεν σημαίνει νομικά επέκταση των χωρικών υδάτων της, κάτι στο οποίο η Τουρκία μπορεί να προβάλει την απειλή της αιτίας πολέμου.

Τα πιο πάνω απαιτούν αντιμετώπιση με μακρόπνοη πολιτική. Η συμφωνία με το Ισραήλ για οριοθέτηση της ΑΟΖ δείχνει ότι το Προεδρικό παραμέρισε χρόνιες ιδεολογικές απόψεις. Απομένουν όμως τα πιο σημαντικά βήματα για να αποκτήσει ουσία ο σχεδιασμός π.χ. συγκρότηση συμμαχίας με δυνατούς χώρες της Ε.Ε. στην βάση αμοιβαίων συμφερόντων. Ενώ πριν, τέτοια δυνατότητα ήταν απίθανη, τώρα είναι εφικτή. Πολιτικός ορθολογισμός χρειάζεται που να αξιοποιεί τα πλεονεκτήματά μας με έργα. Η οργή της Τουρκίας και οι δηλώσεις Νταβούτογλου ότι δεν θα επιτρέψουν στην Κύπρο να μετέχει στους Ευρωπαϊκούς μηχανισμούς για θέματα ασφάλειας, δεν είναι θέμα ιδεολογικής αντίληψης. Και έπρεπε να ωθήσει όποιον θέτει το πατριωτικό συμφέρον υπεράνω όλων, να κινηθεί με αίτηση για ένταξη στον «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη» χτες. Τουλάχιστον, ας γίνουν σήμερα οι απαιτούμενες επιλεγμένες συμμαχίες.

Ευλογία ή κατάρα λοιπόν; Εξαρτάται από την πολιτική διαχείριση. Ο λαός απέρριψε το σχέδιο Ανάν καθιστώντας την ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας αξιολογητή της Τουρκίας, αλλά η ηγεσία ακολούθησε πολιτική προσαρμογής και παροχής χρόνου όπως επιθυμούσε η Τουρκία. Εν ολίγοις, η πολιτική του καλού παιδιού που μας οδηγεί βήμα-βήμα στην τουρκοποίηση, γίνεται ακόμη πιο επικίνδυνη, επειδή ο σφετερισμός τέτοιου τεράστιου πλούτου αποτελεί σοβαρό και πρόσθετο λόγο για την Τουρκία να επιδιώκει έλεγχο όλης της Κύπρου. Όσο «καλά παιδιά» και να είμαστε, για την Τουρκική στρατηγική δεν μετράει.

*Κώστας Μαυρίδης – ακαδημαϊκός

mavrides@ucy.ac.cy

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος» - Σαββάτο 1η Ιανουαρίου 2011