Ναπολέων Λαπαθιώτης: Ο ποιητής που πέθανε απ’ την πείνα στη διάρκεια της κατοχής - Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη

Ο λογοτέχνης και ποιητής Γεώργιος Βιζυηνός, πέθανε το 1895 στο Δρομοκαϊτειο έγκλειστος λόγω “διαταράξεως των φρενών του” έγραφε η βεβαίωση του νοσηλευτηρίου. Ένας άλλος όμως, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης πέθανε πενήντα χρόνια αργότερα, απο την πείνα !..

Διαρκούσης της γερμανικής κατοχής, άλλοι πέθαιναν απο την πείνα και άλλοι θησαύριζαν απο την μαύρη αγορά. Άλλοι αρκούντο στο λίγο κουκουτσάλευρο και στη λαχανίδα και άλλοι μετείχαν σε λουκούλλεια γεύματα παρέα με τον κατακτητή. Άλλοι πάλι πωλούσαν χρυσαφικά, κειμήλια, έπιπλα, ο,τιδήποτε εμπορεύσιμο, ακόμα και σπίτια για να επιβιώσουν.

Ένας απ’ αυτούς, ο ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης, γιός του στρατηγού και υπουργού το 1909 Λεωνίδα Λαπαθιώτη και της Βασιλικής Παπαδοπούλου, ανεψιάς του Χαριλάου Τρικούπη. Στο έσχατο σημείο της ένδειάς του πούλησε το 1941 το πατρικό του σπίτι για να επιζήσει. Και όταν τα χρήματα αυτά είχαν εξαντληθεί άρχισε να πωλεί τα βιβλία του, σπάνια αυτόγραφα και χειρόγραφα διασημοτήτων, καθότι ήταν μανιώδης συλλέκτης. Και όταν σώζονται και αυτά και δεν έχει κάτι φαγώσιμο να τιθασεύσει την άγρια πείνα του, αλλά και να πάρει τη δόση των ναρκωτικών, ο Λαπαθιώτης επιλέγει την “αυτοκτονία”. Κλείνεται μέσα στο σπίτι του στην οδό Κουντουριώτου 23 στα Εξάρχεια και περιμένει εκεί νηστικός το θάνατο…

Στις 8 Ιανουαρίου (σαν σήμερα το 1944) τον βρίσκει νεκρό στο σπίτι του ένας φίλος του, ο Ν. Χριστοδούλου. Και σ’ ένα κομμάτι χαρτί, αποτυπωμένη μία στροφή από ένα ποίημα του, γεμάτο απελπισία αλλά και ικεσίες στον ύψιστο …

«…Λυπήσου με, Θέ μου, στὴν ἀπόγνωσή μου,

λυπήσου τὴ φλόγα ποὺ μάταια σκορπῶ,

- λυπήσου με μὲς στὴν ἀγανάκτησή μου,

νὰ ζῶ δίχως λόγο, καὶ δίχως σκοπό...»

Μαζεύτηκαν φίλοι του λογοτέχνες και ποιητές, συγκέντρωσαν μέσα στη γενική ανέχεια λίγα χρήματα για να τον κηδέψουν… Ο Λαπαθιώτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1888 στην οδό Αριστείδου, κοντά στην πλατεία Αγίων Θεοδώρων. Σπούδασε στη Νομική Σχολή και το 1909 πήρε το δίπλωμα του χωρίς να ασκήσει ποτέ το δικηγορικό επάγγελμα. Έγραψε πολλά ποιήματα που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς στα περιοδικά «Νουμάς», «Ηγισώ», «Διάπλασις των Παίδων», «Μπουκέτο», «Ελλάς» και «Νέα Εστία».

Ο Λαπαθιώτης υπήρξε δανδής της αθηναϊκής κοινωνίας απο νεανικής ηλικίας, με απροκάλυπτα εκδηλωμένη κλίση προς το … άρρεν φύλο. ( Το… πάθος του είναι αποτυπωμένο στο ποίημα «Κλείσε τα παράθυρα»). Ως θαυμαστής του ΄Οσκαρ Ουάϊλντ, βάδιζε στα χνάρια του, έχοντας κι ένα άλλο κουσούρι. ΄Ηταν δεινός εραστής των τεχνητών παραδείσων…

Προφητικό για το τι επρόκειτο να του συμβεί, είναι κι ένα μικρό ποίημα που έγραψε, περιμένοντας κάποιο φίλο που δεν ήλθε… Και μετά, με την ψυχή απέναντι στο κορμί, περιγράφει ξερά τις τελευταίες του στιγμές…

«…ἕνα βράδυ σκοτεινό, βράδυ πικραμένο,

καθὼς εἶχα κουραστεῖ νὰ σὲ περιμένω,

δίχως λέξη νὰ μοῦ πεῖ, γύρισε στὴ μπάντα,

῾σφάλισε τὰ μάτια του κι ἔσβησε γιὰ πάντα...»

Ο τρόπος του θανάτου του είχε συγκλονίσει την Αθήνα. Ο Τύπος αφιέρωσε ολόκληρες στήλες και σχόλια για τον παράδοξο ποιητή αλλά κυρίως για τα αίτια του θανάτου του. Ιδού τι έγραψε την επομένη του θανάτου του ο Παύλος Παλαιολόγος στα “Αθηναϊκά Νέα”:

«Ο θάνατος του ποιητού Ναπολέοντα Λαπαθιώτη είναι ένα κτύπημα που δέχεται η ελληνική κοινωνία. Δεν μπορεί να υπερηφανευθή ένας τόπος όπου τα καλλιεργημένα του πνεύματα φθάνουν στον θάνατο απο ένδειαν, ενώ τα κατακάθια του τα ύποπτα και γλοιώδη υποκείμενα ανεβαίνουν στην επιφάνεια και χαίρονται τα αγαθά της ζωής. Τη στιγμή που οι “μαύροι” σχηματίζουν τα δισεκατομμύρια τους, ο Λαπαθιώτης για να ζήση πουλούσε το σπίτι του, πουλούσε το κτήμα του στην Πάτρα. Και τελευταία προσφορά στο βωμό της ανάγκης, παρέδωσε στην αγορά το πολυτιμότερο για έναν πνευματικό άνθρωπο αγαθό: Την βιβλιοθήκη του”!

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στη Real News της 9ης Ιανουαρίου 2011

*Ο κ. Τάσος Κοντογιαννίδης είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος

akontogiannidis@yahoo.gr