Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού από το ΙΜΕ - Ένα σημαντικό έργο

H Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού (ΕΜΕ) είναι ένα πρωτότυπο ηλεκτρονικό έργο με αντικείμενο τη συλλογή, καταγραφή, τεκμηρίωση, παρουσίαση και προβολή των ιστορικών δεδομένων της παρουσίας του ελληνικού πολιτισμικού στοιχείου σε όλη τη χωροχρονική του εξέλιξη. Η ΕΜΕ περιλαμβάνει κυρίως λήμματα από περιοχές που βρίσκονται εκτός των συνόρων του ελληνικού κράτους.

Το συγκεκριμένο έργο επιδιώκει να προσφέρει μια σφαιρική θεώρηση της ανάπτυξης, χωρικής διασποράς και χρονικής εξέλιξης του ελληνικού πολιτισμικού φαινομένου. Τα υπό εξέταση θέματα δεν αντιμετωπίζονται μεμονωμένα, αποκομμένα από το πλαίσιο στο οποίο διαμορφώθηκαν, αλλά σε σχέση με την ιστορία της εκάστοτε γεωγραφικής περιοχής και τις μη ελληνικές πολιτισμικές παραδόσεις. Απώτερη επιδίωξη της ΕΜΕ είναι να συμβάλει στην κατανόηση της διαμόρφωσης και διάχυσης του ελληνικού πολιτισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις επαφές και ωσμώσεις του με άλλες πολιτισμικές πραγματικότητες και παραδόσεις.

Τα λήμματα που περιλαμβάνονται στις επιμέρους εγκυκλοπαίδειες καλύπτουν όλο το φάσμα της ζωής και δράσης του Ελληνισμού και αξιοποιούν τα πορίσματα της τρέχουσας έρευνας στους συγγενείς επιστημονικούς κλάδους, καθώς και πληροφορίες από αρχειακό υλικό και αρχαιολογικές ανασκαφές.

Η ηλεκτρονική μορφή της ΕΜΕ αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητες των νέων ψηφιακών τεχνολογιών ως προς το σχεδιασμό εύχρηστων μεθόδων ενσωμάτωσης, δόμησης και διαχείρισης μεγάλου όγκου κειμενικού και οπτικοακουστικού υλικού. Οι εφαρμογές που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του σχεδιασμού της προκύπτουν από γενικότερες μεθοδολογικές αφετηρίες ως προς την ηλεκτρονική και πολυμεσική παρουσίαση ιστορικής και πολιτισμικής πληροφορίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι εφαρμογές μπορούν να χρησιμεύσουν στην επεξεργασία άλλων έργων με παρόμοιο θεματικό περιεχόμενο.

Η διάθεση του έργου μέσω του Διαδικτύου με ελεύθερη πρόσβαση και η επί τούτου σχεδιασμένη διαδικτυακή του υποδομή το καθιστούν προσιτό σε πολύ ευρύτερο και πολυπληθέστερο κοινό από αυτό μιας έντυπης έκδοσης από τη στιγμή που ο παγκόσμιος δικτυακός ιστός αποτελεί σήμερα ένα από τα κυριότερα μέσα εκπαίδευσης, επικοινωνίας, ενημέρωσης και ψυχαγωγίας.

Η δημιουργία της ΕΜΕ στοχεύει στην αυτόματη δημιουργία δυνατοτήτων δυναμικών αναπτύξεων περιεχομένου, διεπιστημονικών συνεργασιών, εκπαιδευτικών και επιστημονικών εικονικών (virtual) κοινοτήτων, στην προώθηση της γνώσης σε ζητήματα επιστημών και παιδείας, στην παραγωγή ενδιάμεσων προϊόντων πολιτιστικής/εκπαιδευτικής χρήσης και τέλος στην παροχή συγκροτημένων θεματικών ενοτήτων ιστορικής/πολιτισμικής πληροφορίας σε ενδιαφερόμενα κέντρα και φορείς.

Η ΕΜΕ φιλοδοξεί να αποτελέσει στο μέλλον την υποδομή ενός τόπου συγκέντρωσης του ενδιαφέροντος και παραγωγής δημιουργικής επιστημονικής έρευνας σχετικά με την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό. Ανεξάρτητα από τις τοπικά ή/και χρονικά προσδιορισμένες επιμέρους θεματικές ενότητες, η υποδομή θα είναι σε θέση να διαχειριστεί δυναμικά υλικό και υπηρεσίες που θα αφορούν το σύνολο της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού.

Ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η ανάπτυξη ηλεκτρονικών εφαρμογών συγκέντρωσης, οργάνωσης και διάθεσης πολιτισμικού περιεχομένου αποτελούν ένα σημαντικό διεπιστημονικό ζητούμενο του παρόντος. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΜΕ ενισχύει την ανάπτυξη δεξιοτήτων τόσο του ανθρώπινου δυναμικού που απασχολείται εσωτερικά από το ΙΜΕ (ιστορικοί, αρχαιολόγοι, τεκμηριωτές, βιβλιοθηκονόμοι, επιμελητές, μεταφραστές, επιστήμονες πληροφορικής) όσο και μεγάλου αριθμού επιστημόνων που απασχολούνται σε εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς φορείς (δάσκαλοι, καθηγητές, επιστημονικό και διδακτικό προσωπικό εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων, μουσειολόγοι, μουσειοπαιδαγωγοί κλπ.). Τέλος, μέσω της δικτυακής μορφής του έργου προβάλλεται διεθνώς η ελληνική ιστορία και ο πολιτισμός και οι πολλαπλές έννοιες της ελληνικής ταυτότητας αναδεικνύονται μέσω των δυνατοτήτων της ψηφιακής εποχής.

Η ΕΜΕ είναι πρωτότυπη στη σύλληψη, το σχεδιασμό, την οργάνωση και τη λειτουργία. Ενσωματώνει ένα σύνολο έργων σχετικών με τον ελληνικό πολιτισμό (βάσεις δεδομένων, ηλεκτρονικά αρχεία κειμένων, ήχου και εικόνας, πολυμεσικές εφαρμογές, συνδέσεις με δικτυακούς τόπους παροχής υπηρεσιών έρευνας και πληροφορίας). Η δομή του έργου ορίζεται σε πρώτη φάση από τους εξής κύριους άξονες:

• Βάση λημμάτων, όπου οργανώνεται και παρουσιάζεται η ιστορική και πολιτισμική πληροφορία σε μορφή εγκυκλοπαιδικών λημμάτων που συνοδεύονται από φωτογραφικό τεκμηριωτικό υλικό.
• Οπτικοακουστικές εφαρμογές, όπου η πληροφορία που εμφανίζεται στα λήμματα συμπληρώνεται με οπτικοποίηση ιστορικών γεγονότων, διαδικασιών και φαινομένων, τρισδιάστατες αναπαραστάσεις, ψηφιακά μοντέλα πόλεων, μουσική και βίντεο.
• Βιβλιογραφική βάση, όπου περιλαμβάνεται το σύνολο της βιβλιογραφίας των λημμάτων και σταδιακά θα εμπλουτίζεται ανεξάρτητα των λημμάτων.
• Ιστορικός άτλας, όπου οργανώνεται και παρουσιάζεται χωρική και χρονική πληροφορία σε μορφή χαρτών, εμπλουτισμένη με ιστορική και οπτικοακουστική πληροφορία.

Τεχνικά το έργο προϋποθέτει σχεδιασμό και υλοποίηση βάσεων δεδομένων ικανών να περιλάβουν τόσο την ίδια την πληροφορία όσο και τα δεδομένα τύπου (metadata) της πληροφορίας, καθώς και «έξυπνα» user interfaces που από τη μία θα υποστηρίζουν τους ιστορικούς, αρχιτέκτονες, τεκμηριωτές, επιμελητές κ.ά.  στην παραγωγή, τον έλεγχο και την ενσωμάτωση περιεχομένου και από την άλλη θα παρέχουν στο κοινό εναλλακτικούς τρόπους πλοήγησης και αναζήτησης σε όλο το φάσμα της πληροφορίας.

Η παρεχόμενη πληροφορία οργανώνεται σε πολλά επίπεδα (κείμενα, υποσημειώσεις, χρονολόγια, γλωσσάρια, περιλήψεις λημμάτων, βιβλιογραφία, τεκμηρίωση, λεζάντες εικονικού υλικού) και είδη (κείμενο, στατική και κινούμενη εικόνα, ήχος) με πλήρη αξιοποίηση της τεχνολογίας πολυμέσων και ανεπτυγμένη διαδραστικότητα.

Για τις ανάγκες της ΕΜΕ αναπτύχθηκαν ειδικά συστήματα και εφαρμογές με στόχο να διευρύνουν τις δυνατότητες των συμβατικών εργαλείων συγγραφής και αποθήκευσης ψηφιακού υλικού και να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε λήμματα που έχουν αποτυπωθεί σε ψηφιακή μορφή.

Η Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού απευθύνεται στο ευρύ κοινό με έμφαση στις εκπαιδευτικές και ερευνητικές κοινότητες. Η δυνατότητα της ΕΜΕ να προσεγγίσει αυτό το ευρύ φάσμα ανθρώπων στηρίζεται στην επεξεργασία διαφορετικών επιπέδων πληροφορίας και ανάλυσης, καθένα εκ των οποίων μπορεί να εξυπηρετεί τις γνωστικές ανάγκες χρηστών με διαφορετικό βάθος ενδιαφερόντων.

Η εγκυκλοπαίδεια βρίσκεται στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.ehw.gr/ehw/forms/Default.aspx