Έκλεισε και το τελευταίο ελληνικό κατάστημα της Τζαμάικας

Νέα Υόρκη.- Του Αποστόλη Ζουπανιώτη

Την περασμένη Δευτέρα άλλαξε ιδιοκτησία το τελευταίο ελληνικό κατάστημα της Τζαμέικας, το ελληνικό παντοπωλείο “Mediterranean”, που για περισσότερα από 45 χρόνια βρισκόταν στο Πάρσονς Μπούλεβαρντ, σχεδόν απέναντι από το κοινοτικό κέντρο του Αγίου Δημητρίου.

Το άκουσμα της είδηση έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία στο Τζαμέικα Χιλς, μιά γειτονιά της Τζαμέικα που μέχρι στις αρχές της δεκαετίας του ’80 κυριαρχούσαν οι Ελληνες.

Τότε η περιοχή είχε τρία ελληνικά παντοπωλεία, ένα κατάστημα βιντεοκασετών, γραφείο ταξιδίων, ένα ανθοπωλείο, εστιατόριο Έλληνες κτηματομεσίτες και ασφαλιστές κι ένα ποδοσφαιρικό σωματείο, τον Ολυμπιακό Τζαμέικας. Υπήρχε ακόμη και ελληνικό γραφείο τελετών, που πλέον πέρασε σε ξένα χέρια.

Κι έπειτα άλλες εθνικότητες (Ινδία, Πακιστάν, Ισπανόφωνοι) άρχισαν να αγοράζουν τις περιουσίες που πουλούσαν οι Έλληνες, ο αριθμός των οποίων μειώθηκε σημαντικά, με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν στη γειτονιά 100-150 σπίτια, με ένοικους στην πλειοψηφία ηλικιωμένους.

Βλέπουμε και στη Τζαμέικα να επαναλαμβάνεται το ίδιο έργο που παίχτηκε πριν 40 χρόνια στο Ουάσιγκτον Χάιτς κι αργότερα στη Τζαμέικα – για την περιοχή Νέας Υόρκης. Το ευτύχημα για την Τζαμέικα είναι η ύπαρξη μιάς δυνατής κοινότητας, η οποία ακόμη αντιστέκεται, με συμβούλιο που βλέπει μπροστά και ιερέα που ενώνει και εμπνέει τον κόσμο.

Σήμερα το μόνο ελληνικό που παραμένει είναι η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου με το σχολείο της (μετά το 2000 οκτατάξιο), ενώ χάρη στο κέντρο των ηλικιωμένων (με 200 μέλη) που ίδρυσε η κοινότητα στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, οι ηλικιωμένοι έχουν ένα στέκι που τους κρατά στην περιοχή, προσφέροντάς παρέα, ψυχαγωγία. Καθημερινά συγκεντρώνονται περί τα 100 άτομα που τρώνε με πολύ λίγα χρήματα γεύμα. Κατά καιρούς κάνουν οργανωμένες εκδρομές και παρακολουθούν παραστάσεις.

Πιστεύοντας ότι το κλείσιμο της τελευταίας ελληνικής επιχείρησης σε μια γειτονιά όπου κάποτε ανθούσε ο Ελληνισμός είναι σοβαρό θέμα, το οποίο ξεπερνά τις διαστάσεις του ιδιωτικού δικαίου, αλλά έχει μεγάλες κοινωνικές διαστάσεις και επιπτώσεις στη διατήρηση του Ελληνισμού στην περιοχή αυτή, αλλά και άλλες περιοχές, πέραν της ανθρώπινης πτυχής, συζητήσαμε με άτομα της γειτονιάς και πήραμε και την άποψη του έγκριτου καθηγητή του Κουίνς Κόλετζ, Νίκου Αλεξίου.

ΤΟ MEDITERRANEAN

Ο Γεώργιος Καλοζίνης αγόρασε το Mediterranean το Νοέμβριο του 1986, από το Χρήστο Τριπολιτσιώτη, ο οποίος το είχε αγοράσει προς τα τέλη της δεκαετίας του ’70. από τον αρχικό του ιδιοκτήτη, τον Χάρη Καλούδη. Το κατάστημα είχε ανοίξει αρκετά χρόνια νωρίτερα – περίπου απέναντι από το χώρο που βρίσκεται σήμερα – στη δεκαετία του ’60.

«Είμαι πλέον 67 χρονών. Πόσα χρόνια θα μπορώ ακόμη να δουλεύω με τους ίδιους ρυθμούς; Φεύγω καθημερινά στις 5 το πρωί από το σπίτι μου και επιστρέφω στις 9 το βράδυ. Κι αυτό γίνεται επτά ημέρες την εβδομάδα. Φτάνει πια. Θα πρέπει, όπως λένε κι οι Αμερικάνοι, να ηρεμείς όταν είσαι στην κορυφή του λόφου», μας είπε συγκινημένος ο κ. Καλοζίνης..

Υπάρχουν ωστόσο κι οι οικονομικοί λόγοι. Οι δουλειές δεν πηγαίνουν τα τελευταία χρόνια το ίδιο καλά, όπως παλαιότερα. Κι ο λόγος είναι η μεγάλη δημογραφική αλλαγή που συντελέστηκε στην Τζαμέικα (Jamaica Hills), όπου κάποτε στην πλειοψηφούσαν οι Έλληνες.

Αρκετοί ομογενείς, μόλις έγινε γνωστό το νέο, άρχισαν να ρωτούν γιατί πωλήθηκε το κατάστημα σε η Έλληνα.

«Δεν υπήρχε κάποιος ενδιαφερόμενος Έλληνας», μας λέγει στο ερώτημά μας ο κ. Καλοζίνης. «Αν υπήρχε, εξάλλου, θα μπορούσα να συνεχίσω κι εγώ. Η περιοχή έχει αλλάξει και πλέον κατοικούν άλλες εθνικότητες. Που δεν αγοράζουν ελληνικά προϊόντα και για τα υπόλοιπα προτιμούν να ψωνίζουν στα σουπερμάρκετ. Όσο για τους Έλληνες, αυτοί φύγανε. Όσοι έμειναν είναι στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι, που ο γιατρός τους απαγορεύει τα τυριά και τα αλμυρά. Δεν μπορούμε να κρατήσουμε το κατάστημα πουλώντας μόνο καφέδες κι εφημερίδες».

Παρότι οι περισσότεροι Έλληνες έχουν φύγει από τη γειτονιά, διατήρησαν τη σχέση τους με την κοινότητα του Αγίου Δημητρίου της Τζαμέικας, παραμένοντας στη μεγάλη τους πλειοψηφία μέλη. Όμως, οι συνήθειές τους έχουν πια αλλάξει κι αυτό είχε επιπτώσεις και στις δουλειές του Mediterranean.

«Στα μέρη που μετακινήθηκαν, προς το Λονγκ Αϊλαντ, έχουν δημιουργηθεί κι εκεί ελληνικά καταστήματα. Έτσι, κάνουν πια εκεί τα αναγκαία καθημερινά ψώνια τους και πηγαίνουν για τα μεγάλα στην Αστόρια. Παρότι την Κυριακή εκκλησιάζονται στην Τζαμέικα, βιάζονται να φύγουν μια ώρα αρχύτερα. Και δυστυχώς κανείς δεν έρχεται μετά την εκκλησία. Τα πρώρα χρόνια θυμούμαι είχαμε ουρά μετά την εκκλησία».

Όλα αυτά τα χρόνια ο κ. Καλοζίνης έγινε ένα με την κοινότητα της Τζαμέικας, παρότι ο ίδιος κατοικούσε αρχικά στην Αστόρια και σήμερα στο Μέρικ. Κι αυτό κάνει οπωσδήποτε την αποχώρηση σκληρότερη.

«Όλα αυτά τα χρόνια γνωριστήκαμε με τους ανθρώπους κι αναπτύξαμε φιλίες. Το Mediterranean ήταν κάθε πρωί ο τόπος συνάντησης των εργατών που ξεκινούσαν για να πάνε στις δουλειές τους. Έβλεπες εδώ εργολάβους, ελαιοχρωματιστές κι άλλους να σταματούν για να πάρουν τους συνεργάτες τουςΒέβαια, τα τελευταία χρόνια κι αυτοί δεν έχουν τις δουλειές που είχαν. Πάντως, στενοχωριέμαι που αναγκάζομαι να φύγω και να αποχωριστώ όλους αυτούς τους ανθρώπους».

Βέβαια, η κ. Ελένη Καλοζίνη, σύζυγος του κ. Γιώργου, έχει και τα παράπονά της.

«Δεν το στήριξαν το μαγαζί μας οι Ελληνες. Εδώ ερχόντουσαν για ψωμί κι εφημερίδες και τα υπόλοιπα τα ψώνιζαν από την Αστόρια. Τώρα που το πουλήσαμε, μας λένε τι θα γίνουμε  χωρίς ελληνικό μαγαζί στη γειτονιά μας».

Ο κ. Γιώργος Καλοζίνης μας λέγει ότι οι ποιότητες και οι τιμές του καταστήματός του δεν ήταν διαφορετικές από τα ελληνικά καταστήματα της Αστόριας.

Ο κ. Καλοζίνης θα παραμείνει κοντά στους νέους ιδιοκτήτες για 2-3 μήνες, ώστε να γίνουν γνωστοί με τους Έλληνες οι νέοι ιδιοκτήτες που είναι λατινοαμερικανοί.

«Θα κρατήσουν κάποια ελληνικά προϊόντα, αυτά που καταναλώνονται περισσότερο από τους Έλληνες όπως τα τυριά, οι ελιές το λάδι κ.α., όχι όμως σε τόσο μεγάλη ποικιλία»

«Μετά την εκκλησία μας, το στήριγμα της γειτονιάς ήταν ο Γιώργος ο Καλοζίνης. Βοηθούσε πολύ κόσμο και θα μας λείψει τώρα που φεύγει», μας λέγει ο Ανδρέας Βουτσινάς, που συναντήσαμε στο Mediterranean.

Συγκινημένος κι ο Σόλων Νεόφυτος, που εργαζόταν στο Mediterranean, μιλά θερμά για το Γιώργο Καλοζίνη.

«Θα τον επιθυμήσουμε όλοι. Για μένα το ότι κλείνει το τελευταίο ελληνικό μαγαζί σημαίνει ότι η γειτονιά σβήνει. Ολοι θα αποθυμήσουν το Γιώργο».

«Λυπούμαστε πολύ που κλείνει το τελευταίο ελληνικό μαγαζί της γειτονιάς μας. Φαίνεται ότι κουράστηκε κι αυτός μετά από τόσα χρόνια και δεν είχε αντικαταστάτες. Θα μας λείψει πολύ», λέγει ο Θανάσης Κουγιεμήτρος, τον οποίο συναντήσαμε στο Κέντρο Ηλικιωμένων της Κοινότητας, λίγη ώρα πριν ξεκινήσει το σερβίρισμα του φαγητού.

Παρά το κρύο που επικρατούσε τη Δευτέρα, περισσότεροι από 80 ηλικιωμένοι βρίσκονται στην αίθουσα, βλέποντας τηλεόραση, παίζοντας τάβλι και χαρτιά ή συζητώντας. Την ευθύνη του Κέντρου έχει η κ. Κατώπη, που εργάζεται ακούραστα. Το ίδιο κι ο κυρ Απόστολος Περβανάς, από τον Πεντάλοφο του Νομού Κοζάνης, ο οποίος επιστατεί στο σερβίρισμα του φαγητού, μαζί με τον κ. Θανάση Κουγιεμήτρο και τον Ευκαρπίδη.

Ο κ. Κουγεμήτρος ζει στην Τζαμέικα για περισσότερα από 30 χρόνια. Είναι δραστήριο μέλος της κοινότητας του Αγίου Δημητρίου κι έχει θητεύσει πρόεδρος κατά το παρελθόν.

«Πρέπει να υπάρχουν ακόμη 100-150 ελληνικά στην Τζαμέικα, υπάρχουν όμως κι ορισμένοι άλλοι σε ακτίνα 2-3 μιλίων. Οι ηλικιωμένοι παραμένουν, δεν πάνε πουθενά. Οι νέοι είναι αυτοί που φεύγουν για άλλες γειτονιές. Ελπίζω κάποιοι να επιστρέψουν, γιατί για την ώρα η γειτονιά μας κρατά ακόμη το χρώμα της κι ίσως το διατηρήσει για καμιά δεκαετία ακόμη. Ισως ο Ελληνας έχει φοβηθεί με το όνομα Τζαμέικα».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟN ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΚΟΥΙΝΣ ΚΟΛΕΤΖ  NIKO ΑΛΕΞΙΟΥ

Ο καθηγητής Νίκος Αλεξίου έχει ασχοληθεί με τον Ελληνισμό της Αμερικής, έχοντας μάλιστα διδάξει και σχετικό μάθημα στο Κουίνς Κόλετζ. Στα πρώτα του χρόνια στην Αμερική, μαζί με τη σύζυγό του Μαρία, διέμεναν στην Τζαμέικα και γνωρίζει καλά την περιοχή, την ακμή και την πτώση της. Μάλιστα ήταν και ποδοσφαιριστής στην ομάδα του Ολυμπιακού Τζαμέικας.

Στη συνομιλία που ακολουθεί, ο καθηγητής Αλεξίου θεωρεί αυτό που συνέβη στη Τζαμέικα επανάληψη της ιστορίας που διαδραματίστηκε στο Ουάσιγκτον Χάιτς. Εκτιμά ότι ή μη ανανέωση του μεταναστευτικού ρεύματος, από τη μια και η οικονομική ευμάρεια των Ελλήνων από την άλλη, θα συντελέσουν στην επανάληψη του φαινομένου αυτού και σε άλλες γειτονιές. Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι αν δεν ληφθούν σύντομα μέτρα, η αφομοίωση θα ενισχυθεί και θα επιταχυνθεί και εισηγείται να δοθεί προσοχή στην ανάπτυξη του πολιτισμού και της τέχνης.

Ερ. Τι σημαίνει για μια γειτονιά όπως η Τζαμέικα όπου κάποτε ανθούσε ο Ελληνισμός να κλείνει η τελευταία ελληνική επιχείρηση;

Απ. Είναι ένα πολύ δυσάρεστο γεγονός όμως δεν είναι και η πρώτη φορά που βλέπουμε ένα τέτοιο φαινόμενο. Να θυμηθούμε ότι την τελευταία απογραφή – και νομίζω σ’ αυτή που θα γίνει φέτος τα στοιχεία θα είναι ακόμη δεινότερα – οι Ελληνες της Αμερικής περνούν μία κυκλική δημογραφική. Σήμερα αρκετές γειτονιές που τις χαρακτήριζε το ελληνικό δημογραφικό στοιχείο έχουν αλλάξει. Κι αυτό γιατί αφενός έχει σταματήσει η μετανάστευση κι από την άλλη οι ομογενείς μας που είναι οικονομικά αναπτυγμένοι και μπόρεσαν να ενσωματωθούν στην αμερικανική κοινωνία έφυγαν για άλλες καλύτερες γειτονιές. Βέβαια, στην πλειοψηφία τους ακόμη διαμένουν στο Κουίνς ή στο Λονγκ Αϊλαντ, όμως οι παλιές γειτονιές έχουν σταματήσει να προσελκύουν ελληνισμό, καθώς την ίδια στιγμή νεότερες εθνικές ομάδες έρχονται σ’ αυτές.

Βλέπουμε ότι η κατάσταση αυτή έχει εξασθενήσει τα παλαιότερα κέντρα του ελληνισμού. Στις αρχές του πρώτου αιώνα, στο πρώτο κύμα της μετανάστευσης, οι Έλληνες διέμεναν κυρίως στο Μανχάταν, για να έλθουν αργότερα στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 στην Αστόρια και άλλες περιοχές. Μετά από μία δύο γενιές βλέπουμε ξανά την ίδια κυκλική δημογραφική αλλαγή. Αρα, είναι αναμενόμενο.

Την ίδια στιγμή βλέπουμε και μία ενίσχυση των δυνάμεων και των διαδικασιών αφομοίωσης κι αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει.

Ερ. Παρότι κλείνουν επιχειρήσεις και φεύγει ο κόσμος, συνήθως η εκκλησία, ίσως και το σχολείο παραμένουν. Πως θα λειτουργήσει η απουσία ελληνικού κοινωνικού περίγυρου;

Απ. Πιστεύω ότι θα αδυνατήσει ο συνδετικός κρίκος, ίσως όμως όχι άμεσα, γιατί ακόμη υπάρχουν ισχυροί οι συναισθηματικοί δεσμού και αυτοί που κατοικούσαν στη γειτονιά για πολλά χρόνια, αναπτύσσοντας κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις και δεσμούς θα συνεχίσουν να πηγαίνουν. Όμως, οι νεότερες γενιές σιγά-σιγά θα απομακρύνονται. Κάτι όμως πρωτοφανές που έχει πετύχει ο Ελληνισμός της Νέας Υόρκης είναι πως μετανάστευσε δύο φορές μέσα στον ίδιο αιώνα. Οι Έλληνες μετανάστες που ήλθαν μετά το ’65 δημιούργησαν την Αστόρια, αλλά και άλλες νεότερες γειτονιές, όπως το Μπέισαϊαντ και το Γουάιτστον, αναπαράγοντας τις ίδιες δομές. Εκκλησία, σχολείο, τράπεζες, ελληνικά καταστήματα. Κατ’ αυτό τον τρόπο ανακύκλωσαν και δυναμώσουν ξανά τον Ελληνισμό. Οταν το μεταναστευτικό ρεύμα τελείωσε, όλα αυτά εξασθενούν κι όσο περνά ο καιρός, τα παραδοσιακά κέντρα αλλάζουν και θα δημιουργούνται νέα. Ομως, όσο περνά ο καιρός, η αφομοίωση των Ελλήνων θα ενισχύεται συνεχώς.

Ερ. Να παρατηρήσω ότι και στο Φλάσνγκ και στο Μπέισαντ όπου ακόμη ανθεί ο Ελληνισμός, υπάρχει ανάλογη μαζική έλευση μεταναστών από την Απω Ανατολή. Υπάρχει κίνδυνος να αρχίσουν κι απ’ εκεί να φεύγουν οι Ελληνες;

Απ. Ηδη το Φλάσινγκ είναι στην συντριπτική του πλειοψηφία ασιατικό. Ομως να συμπληρώσω πως αυτό που συνέβη τώρα στη Τζαμέικα με το κλείσιμο και της τελευταίας ελληνικής επιχείρησης, συνέβη πριν λίγο χρόνια στο Ουάισγκτον Χάιτς. Κι εκεί παρέμεινε η εκκλησία με το σχολείο, όμως είναι ζήτημα αν βρεί να φοιτούν εκεί περισσότεροι από δύο ελληνικής καταγωγής μαθητές. Τα πράγματα προς τα εκεί οδεύουν. Αλλωστε, η Αμερική είναι ένα παλίμψηστο και μετά από 1-2 γενιές μεταναστών έρχεται μία άλλη εθνική ομάδα που καταλαμβάνει τη θέση τους.

Ερ. Υπάρχει γραμμή άμυνας, ή απλά θα μετακινούμαστε συνεχώς από περιοχή σε περιοχή;

Απ. Νομίζω ότι αν δεν δράσουμε τώρα δεν θα υπάρχει ελληνικό κέντρο. Απλά μεμονωμένοι χώροι σε αποδυναμωμένη μορφή.

Αν δούμε ιστορικά τη δομή του ελληνισμού στην Αμερική, θα παρατηρήσουμε ότι στηρίχθηκε σε τέσσερις βασικούς πυλώνες.

-         Ο ένας είναι η εκκλησία, την οποία βλέπω να περνά κρίση, συζητώντας αν θα πάμε στο πανορθόδοξο, ή στο ελληνορθόδοξο πλέγμα.

-         – Ο δεύτερος είναι ο ομογενειακός τύπος, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της γλώσσας και στην ανάπτυξη της συνείδησης. Οπως ξέρετε καλύτερα περνά μεγάλη κρίση γιατί η γλώσσα φθίνει κι η στήριξή του μειώνεται.

-         Το τρίτο είναι τα κέντρα του ελληνισμού, τα λεγόμενα Greek Towns. Σ’ ολόκληρο την Αμερική πλέον, αυτά τα Greek Towns έχουν λάβει έναν τουριστικό ή συναισθηματικό χαρακτήρα. Μένουν απλά κάποιες μνήμες, οι «Ποσειδωνιάτες» όπως έλεγε κι ο Καβάφης.

-         Η εκπαίδευση που είναι ο τέταρτος πυλώνας περνά επίσης κρίση.

Επομένως, αν δεν δούμε τις νέες συνθήκες και δεν ανταποκριθούμε αποφασιστικά στις νέες προκλήσεις, ο Ελληνισμός θα αποδυναμωθεί πλήρως.

Ερ. Σε αντίθεση με τους Εβραίους, που το Σάββατο η θρησκεία τους λέγει να πηγαίνουν με τα πόδια στη συναγωγή, εμείς δεν έχουμε τέτοιο περιορισμό. Εμείς μπορούμε να μένουμε αλλού και να εκκλησιαζόμαστε στο ναό που πηγαίναμε και παλαιότερα. Όμως αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί κοινότητα;

Απ. Η έννοια της κοινότητας έχει σήμερα υπερβεί τα γεωγραφικά σύνορα μιάς περιοχής. Πρέπει να τη δούμε με ευρύτερο φακό και να δυναμώσουμε και το συμβολισμό. Αυτό είναι εφικτό ενισχύοντας τους πολιτιστικούς μας δεσμούς και θεσμούς.

Βέβαια και η Εβραϊκή Κοινότητα αντιμετωπίζει προβλήματα με την αφομοίωση, παρότι υπάρχει ταύτιση θρησκείας και πολιτισμού. Εμείς νομίζω πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στη στήριξη του πολιτισμού μας. Είμαστε δυστυχώς μία κοινότητα η οποία δεν έχει καταφέρει να δώσει την αναγνώριση που πρέπει στους ανθρώπους της τέχνης. Μόνο με αυτό θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε ένα νέο συναίσθημα εθνικής ταυτότητας. Η νέα γενικά που είναι το μέλλον της κοινότητας και είναι Αμερικανοί με ελληνικό εθνικό παρελθόν κι όχι Έλληνες μετανάστες, πρέπει με τις στρατηγικές που θα αναπτύξουμε να τους κάνουμε να έλκονται και να αναζητούν την εθνική τους ταυτότητα.

Ερ. Αν κατάλαβα καλά, προτείνεται τη δημιουργία στις γειτονιές μας πολιτιστικών και άλλων ιδρυμάτων, που θα κρατήσουν κοντά στην ταυτότητά μας τους ομογενείς μας και κυρίως τη νεολαία;

Απ. Νομίζω ότι είναι ο μόνος εφικτός τρόπος για την έλκυση της νέας γενιάς Αμερικανών ελληνικής καταγωγής.

Greek News