Ποιος φτιάχνει, αλήθεια, τα μνημόνια; - του Νίκου Κοτζιά*

Η παρουσία της τρόικας στην Ελλάδα συνίσταται στην πραγματικότητα σε καμιά δεκαπενταριά μεσαίους υπαλλήλους υπερεθνικών οργανισμών (Ε.Ε., ΚΤΕ, ΔΝΤ) και σε πέντε πιο υψηλόβαθμους.

Ειδικευμένοι σε κρίσεις υπάλληλοι, αλλά μέχρι πριν από 4-5 μήνες παντελώς άσχετοι για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα, ποιος είναι τι, πού υπάρχουν αντιθέσεις και πεδία σύγκρουσης. Αυτού του τύπου υπάλληλοι δεν θα μπορούσαν να καταστρώσουν από μόνοι τους λεπτομερειακό σχέδιο ως προς τα πόσα επαγγέλματα ανήκουν στα βαριά και ανθυγιεινά και τι κάνει κάθε εφορία. Δεν μπορούσαν από μόνοι τους να συνταγογραφούν ακριβείς δοσολογίες για κάθε μέτρο. Ακόμα και αν οι 20 της τρόικας ήταν νομπελίστες και οι καλύτεροι πολιτικοί του κόσμου, δεν θα μπορούσαν να κατασκευάζουν εντός λίγων μηνών, για μια χώρα που δεν γνώριζαν μέχρι προχθές, δεκάδες νόμους, χιλιάδες σελίδες οδηγιών και απαιτήσεων. Αν σκεφτεί κανείς έστω και για δύο λεπτά ψύχραιμα, θα καταλήξει στο απλό συμπέρασμα ότι η τρόικα έχει μερικές βασικές ιδέες, διαθέτει τη δυνατότητα ελέγχου των όποιων συμφωνηθέντων, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να κατασκευάσει μόνη της το μνημόνιο.

Στην ουσία, το μνημόνιο είναι ένας οδηγός προσανατολισμού που κουβαλά μαζί της από το εξωτερικό η τρόικα.

Είναι, όμως, ταυτόχρονα, α) οι πληροφορίες που λαμβάνει από μεγάλα ελληνικά δικηγορικά γραφεία που συνδέονται με τη διαπλοκή και έχουν αναλάβει να την ενημερώνουν για το τι γίνεται στην ελληνική πολιτεία και κοινωνία και να της επισημάνουν τα προβλήματα. Είναι, επίσης, β) προϊόν των συμβουλών και προτροπών που προωθεί η Τράπεζα της Ελλάδας, καθότι ο νυν διοικητής της νιώθει περισσότερο «Ευρωπαίος» παρά διοικητής της ελληνικής κεντρικής τράπεζας. Εμπεριέχει δε, γ) τις προτάσεις μιας ομάδας εμπειρογνωμόνων και συμβούλων, συνδεδεμένων με το υπουργείο Οικονομικών. Αυτοί, σε συνδυασμό με στελέχη παλαιότερων κυβερνήσεων που έχουν συνδεθεί με την καταστροφή της χώρας και τον νεοφιλελευθερισμό, πιστεύουν βαθιά στην ανάγκη να εξυπηρετηθούν οι βιομήχανοι και οι τραπεζίτες. Αυτοί νιώθουν κοινωνική αποστροφή απέναντι στους εργαζόμενους και τους μικρούς επιχειρηματίες. Παίρνουν, δε, μια άτυπη ρεβάνς ενάντια στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και τους μισθωτούς, από τους οποίους είχαν ηττηθεί πριν από δέκα χρόνια.

Αυτά τα τρία κέντρα διοχετεύουν τη βούληση τραπεζιτών και διαπλοκής προς την τρόικα που τους ακούει με προσοχή. Δίνουν πληροφορίες σε αυτήν με τρόπο ιεραρχημένο και σε αντιστοιχία με τα άνομα και στενά συμφέροντα που υπηρετούν. Μετατρέπουν τις ανάγκες αυτών που υπηρετούν και τις επιθυμίες τους σε «απαιτήσεις» για τη χώρα. Τις εμπεδώνουν στο μνημόνιο, το οποίο εγκρίνεται χωρίς πολλά πολλά από του Μαξίμου, χάρη και στις επιμονές του οικονομικού επιτελείου. Κατόπιν, ως ένα αμάλγαμα των δικών τους επιλογών και εκείνων της τρόικας, το εμφανίζουν ως μια σιδερένια απαίτηση στην οποία όλοι, από το κυβερνών κόμμα μέχρι και το συνδικαλιστικό κίνημα, οφείλουν να υποκλιθούν και να παραδοθούν.

Τονίζουν, μάλιστα, την ανάγκη να σεβόμαστε «το μνημόνιο που μας επιβλήθηκε». Οι υποκριτές. Τα δε χειρότερα μέτρα, που υπονομεύουν το μέλλον των Ελλήνων, όπως αυτά για τις εργασιακές σχέσεις, είναι προϊόν της επιμονής των τριών προαναφερθέντων επιτελείων. Το μνημόνιο δεν έρχεται από τα «απέξω» και μόνο. Είναι, στην πραγματικότητα, κοινή κατασκευή της τρόικας και αυτών των επιτελείων.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ