Η ζωή δίπλα στον Γεώργιο Ν. Παπανικολάου

Της Ιφιγενειας Διαμαντη

«Το ιδανικό μου δεν είναι να πλουτίσω, ούτε να ζήσω ευτυχής, αλλά να εργασθώ, να δράσω, να δημιουργήσω. Να κάνω κάτι αντάξιο ενός ανθρώπου ηθικού και δυνατού» (Γεώργιος Ν. Παπανικολάου).

Κάθε χρόνο, στην επέτειο θανάτου του Γεωργίου Ν. Παπανικολάου, που απεβίωσε σαν σήμερα πριν από 49 χρόνια, μία από τις βοηθούς και συνεργάτιδές του στο New York Hospital του Πανεπιστημίου Κορνέλ τη δεκαετία του ’50, η παθολογοανατόμος - κυτταρολόγος κ. Νέδα Βουτσά - Περδίκη, μοιράζεται με όσο το δυνατόν περισσότερους αποδέκτες, την εκτίμησή της στο πρόσωπο του σπουδαίου γιατρού και ερευνητή, που αναγνωρίστηκε διεθνώς για την ανεκτίμητη συμβολή του στη διάγνωση του καρκίνου. Το τεστ Παπανικολάου (Pap test ή Pap smear), που σήμερα θεωρείται εξέταση ρουτίνας, ανιχνεύει σε πρώιμο στάδιο τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, τη δεύτερη συχνότερη κακοήθη νόσο των γυναικών μετά τον καρκίνο του μαστού. Ηταν αυτή η συμβολή του επιστήμονα που του χάρισε περισσότερες από 50 διακρίσεις και που περίπου τέτοια εποχή πριν από δύο χρόνια τον έφερνε με 103.661 ψήφους, δεύτερο στους 100 «Μεγάλους Ελληνες» του ΣΚΑΪ.

«Απόλυτα αφοσιωμένος στο έργο του, ο καθηγητής αξιοποιούσε κάθε στιγμή της ημέρας. Ακόμη και καθ’ οδόν προς το εργαστήριο, μελετούσε εργασίες και συγγράμματα στο αυτοκίνητο που οδηγούσε η αγαπημένη του γυναίκα, Μάχη», διηγείται η κ. Περδίκη. Στο τραπέζι του σαλονιού δίπλα της, προσεκτικά φυλαγμένα και τακτοποιημένα τα ενθύμια μιας ζωής, οι φωτογραφίες και η αλληλογραφία, δημοσιεύματα και άρθρα «συνδράμουν» την αφήγησή της για πώς η τύχη, αλλά και η δική της επιμονή να κυνηγήσει το όνειρό της, την έφεραν να εργαστεί στο πλευρό του. «Ο ένας χρόνος που δούλεψα στο εργαστήριό του ήταν αρκετός για να δει κανείς το ποιόν του. Ηταν άνθρωπος που νοιαζόταν για το καθετί. Σχολαστικός και επίμονος, τον διέκρινε η σεμνότητα, η απλότητα, η σοβαρότητα και η στοργή. Δεν θα ξεχάσω το πώς με υποδέχθηκε», λέει. Με ανοιχτές αγκάλες! «Σηκώθηκε όρθιος, άνοιξε τα χέρια του και μου είπε “Καλώς την!”. Σαν πατέρας που υποδέχεται την κόρη του. Κάθε Πέμπτη, εκείνη πήγαινε στο σπίτι τους στη Νέα Υόρκη και έφτιαχνε το αρχείο του. Από τα χέρια της πέρασαν δημοσιεύσεις, συνεντεύξεις και ένα σωρό άλλα ντοκουμέντα μιας σπουδαίας σταδιοδρομίας και η τακτή αυτή επικοινωνία συνετέλεσε ώστε να τους γνωρίσει περισσότερο, αλλά και να διατηρήσει μια στενή φιλική σχέση και με τη Μάχη Παπανικολάου μέχρι το θάνατό της πριν από 29 χρόνια.

«Ακούραστη σύντροφος, η Μάχη στάθηκε στο πλευρό του και πάντα τον ενθάρρυνε να συνεχίσει την πρακτική εφαρμογή των ερευνών του μέχρι την αναγνώριση της σπουδαίας ανακάλυψής του», συνεχίζει. Κι αυτό, επειδή χρειάστηκε να περάσουν χρόνια από την πρώτη επιστημονική ανακοίνωση το 1923, την οποία ακολούθησε δεύτερη, πέντε χρόνια αργότερα, και άλλη μια δεκαετία, ώσπου το 1939 άρχισαν να γίνονται επίσημα δεκτές οι έρευνές του στον νέο -τότε- κλάδο της Κλινικής Κυτταρολογίας, μέχρι την επίσημη θεμελίωσή της το 1943 με την εργασία του επάνω στη «Διάγνωση του Καρκίνου της Μήτρας διά του Κολπικού Επιχρίσματος», που προσυπέγραφαν μέλη των ιατρικών σχολών του Χάρβαρντ, της Βοστώνης και της Νέας Υόρκης.

Αξια μαθήτριά του, η κ. Νέδα Βουτσά - Περδίκη συνέχισε σπουδές και ερευνητικό έργο που την αξίωσαν να διατελέσει επιμελήτρια στο Mass Memorial Hospital του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, συνεργάτιδα του Memorial Hospital της Νέας Υόρκης, διευθύντρια της Σχολής Κυτταρολογίας του Πανεπιστημίου της Φλόριδα και του Παθολογοανατομικού - Κυτταρολογικού Τμήματος στη «Σωτηρία».

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ