Χέρμπερτ φον Κάραγιαν: Ο μαέστρος από την Κοζάνη που κατέκτησε τον κόσμο (της Χριστιάννας Λούπα)

[caption id="attachment_911" align="aligncenter" width="403" caption="Με τη γνωστή τραγουδίστρια της γαλλικής Όπερας Germaine Lubin"][/caption]

[caption id="attachment_910" align="aligncenter" width="520" caption="Με την τρίτη σύζυγό του - μοντέλο"][/caption]

της Χριστιάννας Λούπα

Η ελληνική καταγωγή του Χέρμπερτ φον Κάραγιαν ανάγεται στους αδελφούς Καραγιάννη, οι οποίοι ξεκίνησαν ως Έλληνες μετανάστες από την Κοζάνη και εγκαταστάθηκαν στα μέσα του 18ου αιώνα στην Αυστροουγγαρία, όπου διέπρεψαν στο εμπόριο και στην υφαντουργία βάμβακος. Συγκεκριμένα, ο Γεώργιος Ιωάννης Καραγιάννης, προπάππος του Χέρμπερτ, γεννήθηκε στην Κοζάνη και έφυγε για τη Βιέννη το 1767 λόγω της τουρκοκρατίας, και τελικά κατέληξε στο Κέμνιτς στη Σαξωνία. Ο γιος του εργάστηκε στη βιομηχανία υφασμάτων της Σαξωνίας, και τιμήθηκε από τον Φρειδερίκο Αύγουστο Γ' με τον τίτλο "von". Το όνομα Καραγιάννης έγινε αργότερα Κάραγιαν.

Ο Χέρμπερτ γεννήθηκε στο Σάλτσμπουργκ τον Απρίλιο του 1908 και έμελλε να γίνει το διασημότερο τέκνο της γενέτειράς του, μετά τον Μότσαρτ. Παιδί – θαύμα στο πιάνο, έδωσε την πρώτη του συναυλία σε ηλικία πέντε ετών, ενώ από το 1916 έως το 1926 σπούδασε στο Μοτσαρτέουμ του Σάλτσμπουργκ.

Πρωτοεμφανίστηκε ως μαέστρος το 1927 στη γερμανική πόλη Ουλμ και παράλληλα άρχισε να διευθύνει και άλλες ορχήστρες μεταξύ των οποίων και τη Φιλαρμονική της Βιέννης. Η μεγάλη ώθηση στην καριέρα του όμως δόθηκε το 1935, όταν έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος, γεγονός για το οποίο σφόδρα θα κατακριθεί τα μετέπειτα χρόνια. Είναι πάντως πιθανότερο η προσχώρησή του στο ναζισμό να έγινε για καθαρά επαγγελματικούς και όχι ιδεολογικούς λόγους.
Πράγματι, ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν αρχίζει να γίνεται περιζήτητος και εκτός γερμανικών συνόρων. Εμφανίζεται στο Παρίσι, το Άμστερνταμ, τη Στοκχόλμη, το Βουκουρέστι, ακόμα και στην Αθήνα, στο Ηρώδειο, ενώ το 1938 ξεκινά τη συνεργασία του με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου, που θα διαρκέσει ως το τέλος της ζωής του και επιπλέον υπογράφει συμβόλαιο αποκλειστικής συνεργασίας με τη “Deutsche Grammophon”.

Ενώ όμως το κοινό αποθεώνει τον Κάραγιαν, ο Χίτλερ φαίνεται να έχει διαφορετική γνώμη, απαγορεύοντάς του να ξαναεμφανιστεί στο Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ. Την κατάσταση έσωσε όμως ο φίλος του μαέστρου, ο τρομερός Χέρμαν Γκέριγκ.

Παρόλα αυτά ο Κάραγιαν, θα πέσει στην δυσμένεια των ναζιστών για δεύτερη φορά το 1942, όταν έκανε το δεύτερο γάμο του – συνολικά έκανε τρεις γάμους - με την Ανίτα Γκίτερμαν, κόρη ενός πλούσιου βιομήχανου εβραϊκής καταγωγής. Η καριέρα του όμως αυτή τη φορά ήταν γερά θεμελιωμένη για να κλονιστεί.

Μετά το τέλος του πολέμου έγιναν ανακρίσεις σχετικά με το ρόλο του στο ναζισμό, δεν βρέθηκε όμως τίποτα μεμπτό εις βάρος του. Η καριέρα του φτάνει στο απόγειό της και ο περιζήτητος μαέστρος εμφανίζεται πλέον σε κάθε γωνιά του πλανήτη, αποτελώντας μέλος του διεθνούς τζετ – σετ, λατρεύοντας τα ακριβά αυτοκίνητα και τις γρήγορες μοτοσυκλέτες, ενώ πολλοί τον χαρακτήρισαν ως μαέστρο – σταρ.

Σε όλη τη ζωή του ο Κάραγιαν ηχογράφησε περίπου 900 δίσκους και πούλησε 120 εκατομμύρια αντίτυπα. Μέχρι το θάνατό του, το 1989, υπήρξε μουσικά δραστήριος, ενώ κατατάσσεται αναμφίβολα στους κορυφαίους αρχιμουσικούς του 20ού αιώνα, σφραγίζοντας ανεξίτηλα την παγκόσμια ιστορία της κλασικής μουσικής .