19η Απριλίου: Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης (της Χριστιάννας Λούπα)

Της Χριστιάννας Λούπα

Ο όρος φιλελληνισμός είναι πολύ πιο παλιός απ’ ό,τι φανταζόμαστε. Στην αρχαιότητα, ονομάζονταν φιλέλληνες βασιλείς, προστάτες ή φίλοι των Ελλήνων, καθώς και όσοι φρόντιζαν για την εθνική ενότητα ή έδειχναν ενδιαφέρον για τον αγώνα των Ελλήνων κατά των Περσών.

Στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα ονομάζονταν φιλέλληνες οι θαυμαστές της αρχαιότητας γενικά, ενώ φτάνοντας στην Αναγέννηση, όταν οι επιστήμες και οι τέχνες αρχίζουν να ακμάζουν, ο φιλελληνισμός θα αποκτήσει και άλλες διαστάσεις.

Το 19ο αιώνα οι αρχαίες ελληνικές σπουδές γίνονται της μόδας, πολλοί περιηγητές έρχονται να επισκεφθούν τη σκλαβωμένη χώρα μας, ενώ. οργανώνονται δημοσιογραφικές εκστρατείες υπέρ της αγωνιζόμενης Ελλάδας. Ο Τύπος υποστηρίζει ανοιχτά τον Αγώνα, αλλά και στη ζωγραφική, τη γλυπτική, τις λιθογραφίες, τη λογοτεχνία, την ποίηση η εξεγερμένη Ελλάδα κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Ο μεγάλος Γάλλος λογοτέχνης και οραματιστής Βίκτωρ Ουγκώ, με τους επαναστατικούς του στίχους ξεσηκώνει τη φιλελεύθερη Γαλλία υπέρ του ελληνικού απελευθερωτικού αγώνα, ενώ στη Γερμανία ο Γκαίτε, ο Σίλλερ, αλλά και ο Μίλλερ, συγκλονίζουν τον σκεπτόμενο κόσμο της διανόησης με τους φιλελληνικούς τους στίχους.

Παράλληλα, τα φιλελληνικά κινήματα ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στις διάφορες χώρες, όχι μόνο με τη μορφή της Τέχνης, αλλά και με χρηματική υποστήριξη του ένοπλου αγώνα. Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις ιδρύονται τα Ελληνικά Κομιτάτα, που συντονίζουν τις φιλελληνικές ενέργειες και διοργανώνουν εράνους υπέρ της χώρας μας. Επιφανείς προσωπικότητες απ’ όλον τον κόσμο θα βάλουν το λιθαράκι τους στον απελευθερωτικό αγώνα.

Και επειδή η εθνεγερσία δεν έχει ανάγκη μόνο από τη γραφίδα, αλλά και το σπαθί, η ανάγκη των όπλων γίνεται ολοένα και επιτακτικότερη. Ιδιώτες οπλοποιοί κυρίως, από τη Λιέγη του Βελγίου, προμηθεύουν τους επαναστάτες με όπλα και πληρώνονται από δάνεια που συνάπτουν οι Έλληνες την εποχή εκείνη, αλλά και από εράνους των απόδημων Ελλήνων και των φιλελληνικών κομιτάτων. Πυρομαχικά, όπλα και φάρμακα επίσης προμηθεύεται η χώρα μας και από την Πολωνία.

Ο φιλελληνισμός, πάντως, έχει πάψει πια να αποτελεί απλή προέκταση της αρχαιολατρίας, αλλά ταυτόχρονα ενσωματώνει και μια έντονη διαμαρτυρία απέναντι στις συντηρητικές και καταπιεστικές κυβερνήσεις της Ευρώπης, που δεν είναι καθόλου ευνοϊκά διατεθειμένες απέναντι στα απελευθερωτικά κινήματα και τις δημοκρατικές διαδικασίες.
Χρόνια αργότερα, στον σκοτεινό εφιάλτη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου η ανθρωπότητα δοκιμάζεται σκληρά, αλλά η Ελλάδα αρνείται πεισματικά την υποταγή στους Ιταλούς, διθύραμβοι θαυμασμού και συμπάθειας για τη λιλιπούτεια χώρα μας αναζωπυρώνουν τον ξεχασμένο Φιλελληνισμό.

Τελειώνοντας το οδοιπορικό μας μέσα στο χρόνο, ας αναρωτηθούμε: υπάρχει φιλελληνισμός σήμερα; Την απάντηση θα μας δώσει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, κ. Παύλος Τζερμιάς σε παλαιότερη συνέντευξή του: «Ο μόνος τρόπος να ανανεώσουμε τον φιλελληνισμό, ώστε να περάσουμε από τον παραδοσιακό, τον κλασσικό φιλελληνισμό - που, να το πούμε έτσι χτυπητά έχει πεθάνει – στο νέο φιλελληνισμό, είναι να ανανεώσουμε, να διευρύνουμε το περιεχόμενο των νεοελληνικών σπουδών στο εξωτερικό.»

Ο γνωστός δημοσιογράφος και συγγραφέας, κ. Θεόδωρος Καρζής μάλιστα, ως πρόεδρος της Επιτροπής για την Προστασία της Κληρονομιάς του Λόρδου Βύρωνα, πρότεινε να ανακηρυχθεί η 19η Απριλίου, ημέρα θανάτου του Βύρωνα, Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης.

Ας σημειωθεί τέλος, ότι ο Φιλελληνισμός δεν είναι απλά μια ιδεολογία, ένα ρεύμα ή ένα κίνημα. Είναι μια ολόκληρη στάση ζωής. Στον 21ο αιώνα, ο Φιλελληνισμός εμφανίζεται και πάλι έντονος και εξαπλώνεται ολοένα και περισσότερο, φτάνοντας ως τις πιο απομακρυσμένες χώρες στα πέρατα του κόσμου. Ας εκμεταλλευτούμε προς όφελός μας την εύνοια αυτή των απανταχού φίλων της Ελλάδας και ας σταθούμε αντάξιοί της. Έχουμε πολλά να κερδίσουμε. Αρκεί να αποδείξουμε ότι πραγματικά αξίζουμε τη φιλία τους.