Παρουσίαση βιβλίου: "Daydreaming: εκατό Έλληνες του Βελγίου ονειρεύονται την Ελλάδα" - Του Σπύρου Παλούκη

• Η παρουσίαση του λευκώματος " Daydreaming: εκατό Έλληνες του Βελγίου ονειρεύονται την Ελλάδα", θα γίνει στο βιβλιοπωλείο Public (Στοά Χιρς, Τσιμισκή), Θεσσαλονίκη, την Τρίτη 22 Μαρτίου στις 19:00.

της Διαμαντένιας Ριμπά

Εικόνες, ήχοι, συναισθήματα- χαρμόσυνα και μη- συνθέτουν τα όνειρα που βλέπουμε και μας συντροφεύουν, στη συνέχεια, στην καθημερινότητά μας. Κάποια απ' αυτά τα βιώνουμε τόσο έντονα, που αναρωτιόμαστε το πρωί, αν ήταν απλά μια ονειρική κατάσταση, και αυθόρμητα θέλουμε να την ερμηνεύσουμε, ή και ακόμα να τη μοιραστούμε με τους άλλους.

Θα μπορούσε, όμως, ένα όνειρο να γίνει φωτογραφικό λεύκωμα, συνδέοντας ταυτόχρονα εκατό, άγνωστους μεταξύ τους, ανθρώπους; Όταν το όνειρο αυτό είναι η Ελλάδα και οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται μακριά από την πατρίδα, η απάντηση είναι πως "ναι" κι αυτό μας αποδεικνύει ο νεαρός φωτογράφος-συγγραφέας, Σπύρος Παλούκης, με το λεύκωμά του "Daydreaming: εκατό Έλληνες του Βελγίου ονειρεύονται την Ελλάδα".

Στο σπάνιο και πρωτότυπο, για τα ελληνικά δεδομένα, εικαστικό δημιούργημα του 30χρονου καλλιτέχνη από την Έδεσσα, εκατό Έλληνες από διάφορες κοινωνικοοικονομικές βαθμίδες, από πολλές πόλεις του Βελγίου, "στήθηκαν" απέριττοι στο φακό του, με τα μάτια κλειστά, αφήνοντάς τον να καταγράψει τις ιστορίες τους, τις εστίες και τα όνειρά τους, εκμυστηρευόμενοι τα μύχια της ψυχής τους "για την πατρίδα της καρδιάς τους".

Αυτό ήταν και το όραμα του Σπύρου, όταν ξεκίνησε τη φωτογράφηση, το Νοέμβριο του 2009. Μέσα σε τέσσερεις μήνες "όργωσε" κυριολεκτικά το Βέλγιο, που ήδη είχε αγαπήσει μέσα από τη συμμετοχή του σ' ένα πρόγραμμα του Erasmus (Εράσμους), το 2003. Ήρθε κοντά σε ανθρώπους, που δεν γνώριζε, αλλά στη συνέχεια έγιναν αγαπημένα μέλη της δικής του οικογένειας, όπως μας εξομολογείται. Βρυξέλλες, Αμβέρσα, Γάνδη, Γκενκ, Μονς, Καρενιόν, Λιέγη, Σαρλερουά, είναι ορισμένοι μόνο από τους σταθμούς, που τον οδήγησαν στην πραγμάτωση μίας υπόσχεσης, που είχε δώσει στον εαυτό του.

"Μέσα από το Erasmus ξεκίνησε ο έρωτάς μου με το Βέλγιο", αφηγείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Σπύρος Παλούκης, που αβίαστα κερδίζει το συνομιλητή του με τη φρεσκάδα του νέου, που ξέρει να ονειρεύεται με τα μάτια ανοιχτά, πράγμα σπάνιο στις μέρες μας.

"Επέλεξα τότε- συνεχίζει- τη Γάνδη. Στη συνέχεια, έχοντας σπουδάσει Πληροφορική (ΤΕΙ) στη Θεσσαλονίκη και φωτογραφία (stereosis), έκανα μάστερ, αλλά και πρακτική στην Κομισιόν. Το 2005, έκανα και το μεταπτυχιακό μου στις Αμερικάνικες Σπουδές (University of Antwerp). Φεύγοντας, υποσχέθηκα στον εαυτό μου να ξαναγυρίσω στο Βέλγιο, ως φωτογράφος, με τους δικούς μου όρους και κανόνες. Το βιβλίο αυτό ήταν τελικά για μένα ένα 'στοίχημα', αλλά και μία ευχή. Επέστρεψα από το Βέλγιο, έχοντας κάνει πράξη ένα όνειρό μου κι αυτό μού δίνει την αυτοπεποίθηση να επιλέξω το πώς θα κινηθώ στο μέλλον".

Στους τέσσερις μήνες της φωτογραφικής περιπλάνησης-αναζήτησης των ιδανικών πορτρέτων, ο Σπύρος Παλούκης απαθανάτισε περισσότερους από 200 Έλληνες. Με την ολοκλήρωση της φωτογράφησης ξεκίνησε άλλος ένας "μαραθώνιος": να κάνει την τελική επιλογή των εκατό προσώπων, να μεταφραστούν οι λεζάντες του κάθε "ονείρου" στα αγγλικά, και στις τρεις βασικές γλώσσες που ομιλούνται στο Βέλγιο: γαλλικά, φλαμανδικά και γερμανικά. Έτσι, το Νοέμβριο του 2010, το βιβλίο μπήκε στο τυπογραφείο, για να κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο "Fata Morgana Publications" (Εκδόσεις Φάτα Μοργκάνα), που δημιούργησε ο ίδιος.

Παρά το νεαρό της ηλικίας του, ο Σπύρος Παλούκης έχει ήδη καταφέρει να ξεχωρίσει, μέσα κι έξω από την Ελλάδα, αποσπώντας βραβεία σε διάφορους διαγωνισμούς. "Σταθμός" στην έως τώρα πορεία του, η δεύτερη θέση που κατέλαβε στο διεθνή φωτογραφικό διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Cantaria+10", με θέμα τη φιλία. Επίσης, το Φωτογραφικό Κέντρο Αθηνών τον συμπεριέλαβε μέσα στους δέκα καλύτερους νέους φωτογράφους της Ελλάδας, για το έτος 2008/09, έπειτα από παρουσίαση μέρους της δουλειάς του στο Διεθνή Μήνα Φωτογραφίας (APhF:08).

Το "Daydreaming: εκατό Έλληνες του Βελγίου ονειρεύονται την Ελλάδα", είναι το τρίτο του κατά σειρά βιβλίο. Προηγήθηκαν "Ο Καρλομάγνος και η κάμερα με τα μυστικά" (2008, εκδ. Μαγικό Κουτί), και το λεύκωμα "Έδεσσα", το 2009. Στα άμεσα σχέδιά του είναι η έκδοση ενός μυθιστορήματος, με τίτλο "Η γενιά του Black Out".

Η Έδεσσα, η δική του "Ιθάκη", συνυφασμένη με την ιερή μορφή της μητέρας του, όπου πάντα επιστρέφει, τροφοδοτεί και μία άλλη έμπνευση του Σπύρου Παλούκη, ένα "Φωτογραφικό Παραμύθι", όπως το ονομάζει, με αφορμή τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης, το 2012. Πρόκληση για τον ίδιο αποτελεί κι ένα βιβλίο-λεύκωμα με Έλληνες του Παρισιού, μια όμορφη σύλληψη, ως ιδέα, την οποία ελπίζει να μοιραστεί μαζί μας στο προσεχές μέλλον.

Πόση Ελλάδα μπορεί να χωρέσει σε μια χώρα της Ευρώπης;

"Σε αυτό το ερώτημα αποπειράθηκα ν' απαντήσω μέσω της φωτογραφίας, γνωρίζοντας ότι η Ελληνική Κοινότητα του Βελγίου αποτελείται από ανθρώπους, που μόχθησαν κι εξελίχθηκαν εντός της πολυσυλλεκτικής βελγικής κοινωνίας", σημειώνει ο Σπύρος Παλούκης.

"Όλοι τους είχαν τη διάθεση να παλέψουν στη ζωή τους και να πετύχουν. Έφθασαν εκεί κυνηγώντας τ' όνειρό τους, αυτό το απροσδιόριστο εσωτερικό συναίσθημα, που πολλές φορές αποτελεί εφόδιο πιο χρήσιμο και πιο απαραίτητο κι από τα χρήματα, τις σπουδές ή την κοινωνική θέση... Κυνηγώντας το όνειρο, που δίνει λάμψη στο παρόν και φωτίζει το μέλλον", τονίζει.

Φιλοδοξώντας ν' αφήσει ένα φωτογραφικό χνάρι στη Σύγχρονη Ελληνική Διασπορά του Βελγίου, δίνοντας βήμα στους ανώνυμους κι επώνυμους πρεσβευτές του ελληνισμού, ο Σπύρος Παλούκης κατάφερε τελικά αυτό που ποθούσε: συνέθεσε ένα χαρακτηριστικό παζλ ανθρώπων, ως κομμάτι της εθνικής μας ταυτότητας, της πολιτισμικής μας παράδοσης, αποτίνοντας, όπως λέει, φόρο τιμής στις πανάρχαιες διαδρομές των αποδήμων ανά την υφήλιο. Ένας πρωτότυπος συνδυασμός εικόνας και κειμένου, ονείρου και πραγματικότητας, που σιγά-σιγά ξετυλίγει ένα νήμα.

"Είναι αυτό το ίδιο νήμα που, αν αρχίσω να το κλώθω, νιώθω ότι φωτίζω ένα μέρος της ζωής μου, αλλά και της ζωής των ανθρώπων που φωτογραφήθηκαν. Και τελικά της ζωής των Ελλήνων της Ευρώπης, αν αναλογιστούμε ότι το Βέλγιο ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα, στην οποία μετανάστευσαν Έλληνες, μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Κοιτώντας για μια ακόμη φορά όλα τα πορτρέτα, στην τελική, συνειρμική, διαισθητική σειρά, μοιάζουν με κομμάτια ενός παζλ, με τις παραμέτρους μίας εξίσωσης που ζητά να επιλυθεί, ενόσω προκύπτουν αυθόρμητα τα ερωτήματα: Πόση Ελλάδα μπορεί να χωρέσει στο Βέλγιο; Πόσα όνειρα σε ένα βιβλίο; Πόσες ψυχές διάπλατα ανοιχτές;", λέει χαρακτηριστικά ο Σπύρος Παλούκης.

Όνειρα με κλειστά τα μάτια και ανοιχτή την ψυχή…

Ακολουθώντας το παράδειγμα του σπουδαίου Γερμανού φωτογράφου Ογκίστ Σαντέρ (August Sander) και βαδίζοντας στα χνάρια του φωτογραφικού Άτλαντα του γερμανικού λαού (1920), ο Σπύρος Παλούκης αποπειράται ν' απεικονίσει την ελληνική Κοινότητα του Βελγίου. Όπως μας λέει, το βιβλίο του αποτελεί μία προσπάθεια "να εισβάλει" με τη φωτογραφική του μηχανή στον μικρόκοσμο του κάθε της μέλους, που επέλεξε να φωτογραφίσει, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά τη δύναμη του φακού. Ένα "κλειδί", που τού άνοιξε πόρτες, τις οποίες, υπό κανονικές συνθήκες, δύσκολα θα μπορούσε να διαβεί.

Στο "Daydreaming" του Σπύρου Παλούκη χωρούν όλοι: από τον Χρήστο Δουλκερίδη, παιδί Ελλήνων μεταναστών, που έγινε υπουργός στο Βέλγιο, μέχρι τον πρώτο μετανάστη ανθρακωρύχο, από τους πλήρως ενταγμένους στην τοπική κοινωνία καλλιτέχνες της νέας γενιάς, μέχρι την απλή εργάτρια ενός εργοστασίου, από το μικρό μαθητή, που περήφανα φορά τη στολή του τσολιά, μέχρι τον Μητροπολίτη Βελγίου κ. Παντελεήμονα. Υπάλληλοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συγγραφείς, επιστήμονες, εικαστικοί, δάσκαλοι, αθλητές, κ.ά., μας κοινωνούν με τα αισθήματά τους την Ελλάδα της καρδιάς τους. Μιλούν, όλοι τους, με "ανοιχτή" την ψυχή, για το όνειρο που ενίοτε τους πληγώνει, που στοιχειώνει τις νύχτες, λυτρώνει όμως τις μέρες τους, εκεί στην καρδιά της ενωμένης Ευρώπης.

Ας τους αφουγκραστούμε…

Γιώργος Σαραφιανός, ανθρακωρύχος, Σαρλερουά:

"Ονειρεύομαι η πατρίδα να κατορθώνει να ανακάμπτει πάντοτε από τις κατά καιρούς κρίσεις που περνά, γιατί όταν η Ελλάδα είναι καλά, είμαστε καλά κι εμείς εδώ στην ξενιτιά. Θέλω το καλύτερο για την Ελλάδα, που αγαπώ να την επισκέπτομαι κάθε χρόνο και μετά να επιστρέφω στη δεύτερη πατρίδα μου, το Βέλγιο".

Χρήστος Δουλκερίδης, πολιτικός, Βρυξέλλες:

"Ονειρεύομαι μια Ελλάδα που θα φέρει στον κόσμο καινούριες απαντήσεις στο τι σημαίνει Κράτος και Δημοκρατία στον 21ο αιώνα· μια Ελλάδα, που θα είναι ικανή να εκμεταλλευτεί τα μαθήματα και τις εμπειρίες που γνώρισαν οι Έλληνες παντού στον κόσμο. Ονειρεύομαι μια Ελλάδα, που μπορεί με τη σειρά της να ενισχύσει τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα για όλους τους πολίτες της, Έλληνες και μετανάστες. Ονειρεύομαι μια Ελλάδα, που θα σέβεται παραπάνω τη φύση έχοντας συνειδητοποιήσει ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη περιουσία της και ότι έχει υποχρέωση να την παραδώσει στα παιδιά της σε καλύτερη κατάσταση. Ονειρεύομαι να είμαστε ικανοί να χτίσουμε μια Ελλάδα που θα θαυμάζουν οι επόμενες γενιές, όπως εμείς θαυμάζουμε με περηφάνια τους αρχαίους προγόνους μας".

Λιλή Λαμπρέλλη, επαγγελματίας αφηγήτρια παραμυθιών, Βρυξέλλες:

"Ονειρεύομαι το νόστο σε μία Ελλάδα, όπου η αγριάδα των Βαλκανίων θα υποχωρεί στη γλυκύτητα της Μεσογείου, η μελαγχολία του Βυζαντίου θα συνυπάρχει με το εκτυφλωτικό φως των αρχαίων προγόνων, η ξενία του Ομήρου θα ξαναβρεί το παλιό νόημά (που εξάλλου δεν έχασε ποτέ) κι ο ξενόφοβος Κύκλωπας θα τυφλωθεί ξανά και ξανά από τον πολύτροπο Οδυσσέα".

Μητροπολίτης Βελγίου, Ολλανδίας και Λουξεμβούργου, κ. Παντελεήμων, Βρυξέλλες:

"Ονειρεύομαι να προοδεύει ο ελληνισμός του Βελγίου. Να αξιώσει ο Θεός τους Έλληνες να καταλάβουν υψηλές θέσεις στη βελγική κοινωνία και να ζήσουν καλύτερα χρόνια από εμάς. Ποτέ όμως να μην ξεχνούν ότι υπάρχουν συγγενείς, φίλοι, γονείς που έχουν ενταφιαστεί στο Βέλγιο αγωνιζόμενοι να προσφέρουν ένα καλύτερο μέλλον στα παιδιά τους, πράγμα που το πέτυχαν. Ένα 'ευχαριστώ' στους προγόνους είναι το ελάχιστο δυνατό που μπορεί να κάνει κάποιος που αγαπάει πραγματικά την καταγωγή του".

Ανδρέας Σίμος, μαθητής, Βρυξέλλες:

"Ονειρεύομαι τον ήλιο στην Ελλάδα, το παιχνίδι στη θάλασσα, τον παππού και τη γιαγιά".

Φανούρης Τρικίλης, δάσκαλος παραδοσιακών χορών, Σαρλερουά:

"Ονειρεύομαι ο ελληνικός χορός να εξακολουθεί να υπάρχει στους αιώνες ως εκπληκτικός τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας για τους ερωτευμένους του ελληνικού κόσμου!".

Χριστίνα Ασημακοπούλου-Σκόνδρα, ιδιωτική υπάλληλος, Βρυξέλλες:

"Ονειρεύομαι μια σκηνή βγαλμένη από μια ανάμνηση. Μεσημέρι. Βρεγμένο μαλλί, πρόχειρα "ξεπλυμένο" από το αλάτι της θάλασσας. Αφόρητη ή, μάλλον, οριακά υποφερτή ζέστη. Έξω ησυχία. Όλοι κοιμούνται. Ανυπομονώ να φάω τα γεμιστά της γιαγιάς μου..."

Μιχάλης Βαφείδης, τορναδόρος, γλύπτης, Λιέγη:

"Ονειρεύομαι να μπορέσω μια μέρα να ασχοληθώ μονάχα με την τέχνη που με γεμίζει και με γαληνεύει· να γυρίσω πίσω στην Ελλάδα και να έχω χρόνο αποκλειστικά για τη γλυπτική· να κοιμάμαι όσο το δυνατόν λιγότερο, ξυπνώντας νωρίς και δουλεύοντας πολύ, πάνω σ' αυτό που αγαπώ".

Στέλλα Εμμανουηλίδου, εργάτρια, Βρυξέλλες:

"Ονειρεύομαι να γυρίσω κάποια στιγμή στην πατρίδα, αλλά σε μια Ελλάδα που να υπολογίζει και να σκέφτεται τα παιδιά της. Ονειρεύομαι μια Ελλάδα που θα καταφέρει να γίνει μια χώρα με καλύτερο εργασιακό σύστημα και ποιοτικότερη παιδεία, περίθαλψη και πρόνοια για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Πρέπει να αλλάξουν πολλά στην πατρίδα για να παραμείνουν (ή και να γυρίσουν) οι Έλληνες στη χώρα τους".

Κώστας Πετρίδης, υπεύθυνος ασφαλείας, Βρυξέλλες:

"Ονειρεύομαι να ζήσω στην Ελλάδα, με τη γυναίκα και τα παιδιά μου, μια ζωή απλή χωρίς άγχος και πίεση".

Μαρία Παφίλη, δασκάλα γιόγκα, Βρυξέλλες:

"Ονειρεύομαι έναν τόπο που υπάρχει μόνο ως ανάμνηση πια. Τη γειτονιά της παιδικής μου ηλικίας, με τις αλάνες, τους χωματόδρομους, με αυτοφυή βλάστηση και παιδιά να παίζουν στους δρόμους. Μέσα σε λιγότερο από δύο δεκαετίες όλα αντικαταστάθηκαν από τσιμέντο. Δεν αναγνωρίζω πλέον το τοπίο. Όταν επιστρέφω με το μυαλό στο σπίτι μου, στην Ελλάδα, είμαι πάλι στη δεκαετία του '80, παιδί ανέμελο που παίζει. Ακούω τα τζιτζίκια τις καλοκαιρινές μέρες, μυρίζω τις μυρωδιές της άνοιξης που αναδίδουν οι κίτρινες μαργαρίτες, το χαμομήλι και οι πασχαλιές... Περιμένω τη μαμά μου να μου φωνάξει από το μπαλκόνι να επιστρέψω στο σπίτι για βραδινό...".

Θανάσης Κοκκίνης, δάσκαλος καράτε, Λιέγη:

"Ονειρεύομαι να μπορεί να κάνει ο κάθε άνθρωπος ως επάγγελμα αυτό που πραγματικά αγαπάει και τον γεμίζει. Εγώ δεν σταμάτησα ποτέ να εργάζομαι, γιατί απλούστατα ασχολήθηκα με το Καράτε, που είναι η ζωή μου. Καθημερινά παίρνω δύναμη από τα μάτια των μαθητών μου, τις επιτυχίες των παιδιών και των δυο εγγονών μου στο Καράτε, και την αγάπη που δείχνουν για τον αθλητισμό. Ταυτόχρονα όμως, κάθε ημέρα, έρχεται και η Ελλάδα στο νου μου η εικόνα της επιστροφής στην πατρίδα. Ευτυχώς, έχω την τύχη να βρίσκομαι συχνά στην Ελλάδα, ειδικά τα καλοκαίρια, εκεί όπου η ψυχή μου αγαλλιάζει αγναντεύοντας τη θάλασσα".

Delirium Framboise (συγκρότημα hip-hop), Βρυξέλλες:

"Ονειρευόμαστε να περάσουμε το μήνυμα της μουσικής μας σε όλη την Ελλάδα".

Στο τέλος του λευκώματος ο Σπύρος Παλούκης καταθέτει το δικό του όνειρο:

"Ονειρεύομαι να μιλάμε στον Ενεστώτα. Να μην ξεχνάμε τα όνειρά μας. Να συντονιζόμαστε με το ρυθμό του κόσμου και τους άλλους ανθρώπους, ουσιαστικά. Να αγαπάμε όσους μας περιβάλλουν γιατί αυτοί είναι ο καθρέφτης που μας δείχνει πως να αλλάξουμε προς το καλύτερο. Να επιτρέπουμε στον εαυτό μας την ελπίδα. Να μη στεκόμαστε τυφλοί μπροστά στο φως του Ελληνισμού. Να βλέπουμε το Βέλγιο σαν μια μικρή Ελλάδα. Να ζούμε τη ζωή κοιτώντας με τα μάτια της ψυχής".

Και το όνειρο συνεχίζεται…

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Φωτο: ο Σπύρος Παλούκης