Συνέντευξη του καθηγητή του Colorado State University, Ευάγγελου Βλάχου

Της Διαμαντένιας Ριμπά

Έφυγε από τον Πειραιά για τις Ηνωμένες Πολιτείες το 1959, αναζητώντας νέους ορίζοντες, γνώσεις και έχοντας αποφοιτήσει από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όταν τον ξεπροβοδούσαν οι δικοί του στο λιμάνι του Πειραιά, κουνώντας το μαντίλι του αποχαιρετισμού, ίσως και ο ίδιος δεν φανταζόταν τότε ότι μία ημέρα θα διέπρεπε σε ένα τομέα ιδιαίτερα σημαντικό στις μέρες μας - αυτόν της ολοκληρωμένης διαχείρισης υδάτινων πόρων, της πρόγνωσης κοινωνικών φαινομένων και της αξιολόγησης έργων και τεχνικών παρεμβάσεων.

Σήμερα, στα 77 του χρόνια, ο Ευάγγελος Βλάχος, καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Τεχνικής Περιβάλλοντος του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κολοράντο (Colorado State University- CSU) των ΗΠΑ, εξακολουθεί να εργάζεται καθημερινά, έχοντας κάνει την υπόθεση του «άγιου», όπως το ονομάζει, νερού, υπόθεση ζωής. Τις ημέρες αυτές ο κ. Βλάχος βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη με την ευκαιρία της αναγόρευσής του, απόψε, σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ.

«Αυτό που μου αρέσει στην Αμερική είναι ότι μπορείς να γίνεις αυτό που θέλεις», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ομογενής καθηγητής. Και συνεχίζει: «Έτσι αποφάσισα να σπουδάσω κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, όπου το 1964 αναγορεύτηκα διδάκτωρ. Λίγα χρόνια μετά, το 1967, ξεκίνησα την καριέρα μου στο CSU».

Το βιογραφικό του Ευάγγελου Βλάχου, ιδιαίτερα πλούσιο, αναφέρει -μεταξύ άλλων- ότι κατά τη σαραντάχρονη ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία τόσο στο Τμήμα Κοινωνιολογίας, όσο και στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του CSU, εισήγαγε 15 νέα διδακτικά αντικείμενα σε θέματα κοινωνιολογίας, τεχνικής και διαχείρισης περιβάλλοντος και επιστήμης του μηχανικού.

Υπήρξε δάσκαλος χιλιάδων μηχανικών, πολλοί από τους οποίους σήμερα είναι διακεκριμένοι επιστήμονες. Από τα χέρια του πέρασαν πάνω από 200 διπλωματικές προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου και διατριβές σε αντίστοιχα αντικείμενα, μεταξύ αυτών και του σημερινού πρύτανη του ΑΠΘ, καθηγητή Γιάννη Μυλόπουλου, για τον οποίο μιλάει με κολακευτικά λόγια.

«Χαίρομαι ιδιαίτερα που επί ημερών του Γιάννη Μυλόπουλου υπογράφεται το Πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κολοράντο, σε θέματα που αφορούν στην ολοκληρωμένη διαχείριση υδάτινων πόρων», σημειώνει ο κ. Βλάχος, τονίζοντας ότι στο CSU έχει 130 άτομα διδακτικό προσωπικό, που διδάσκουν από το «Α» ως το «Ω», τα θέματα των υδάτων. «Είναι ένα θέμα που συζητάμε από καιρό, με στόχο να αξιοποιήσουμε τη συσσωρευμένη γνώση και την ανάπτυξη κοινών ερευνητικών προγραμμάτων. Με την υπογραφή του πρωτοκόλλου, αύριο, στην οποία θα παραστεί ο πρόεδρος του CSU, Tony Frank, ανοίγει ο δρόμος για την ανταλλαγή διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού, αλλά και φοιτητών».

Κοινά και δύσκολα τα πολλά προβλήματα, που ζητούν λύση, όπως τονίζει ο κ. Βλάχος: αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών, πύκνωση των ακραίων καιρικών φαινομένων, αύξηση του πληθυσμού και υπέρ συγκέντρωσή του σε μεγάλα αστικά κέντρα, που οδηγεί και στην αύξηση της κατανάλωσης του νερού, φτάνοντας στα όρια της αλόγιστης χρήσης του.

«Για όλους αυτούς τους λόγους, όλοι εμείς που πιστεύουμε στον ρόλο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, οφείλουμε να συνεργαστούμε, να επωφεληθούμε από την εμπειρία μας και να αναζητήσουμε δρόμους ασφαλείς για τη σωστή και επωφελή για το κοινό καλό διαχείριση των υδάτων, ένα θέμα πάντα επίκαιρο, σήμερα περισσότερο όσο ποτέ», τονίζει ο Ευάγγελος Βλάχος.

«Κεφάλαιο» σε αυτή τη συνεργασία είναι ο διαπρεπής καθηγητής. Αρκεί να αναφέρουμε το πλούσιο επιστημονικό και ερευνητικό έργο του (10 βιβλία, 42 μονογραφίες, 63 κεφαλαίων σε βιβλία, και πάνω των 150 άρθρων σε διεθνή περιοδικά και ειδικά reports). Μεταξύ άλλων διετέλεσε Διευθυντής του Κέντρου Περιβάλλοντος (1979-1984), ενώ από το 1985 έως σήμερα, είναι Αναπληρωτής Διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων στο CSU.

Διετέλεσε, επίσης, μέλος και Πρόεδρος του Συμβουλίου Περιβάλλοντος του Αμερικανικού Σώματος Μηχανικών (1982-1987), από όπου τιμήθηκε για την προσφορά του με την ανώτατη διάκριση, με το Medal of Οutstanding Civilian Service Award. Επί σειρά ετών, από 1992 έως το 2000, υπήρξε μέλος αλλά και πρόεδρος της συμβουλευτικής επιτροπής για το περιβάλλον και τον πλανήτη του ΝΑΤΟ, καθώς και μέλος πολλών επιτροπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα Περιβάλλοντος, στις Βρυξέλες. Ως μέλος της Επιτροπής UNESCO για το νερό και τον πολιτισμό και μέλος της επιτροπής περιβάλλοντος του Luso-American Foundation for Development στη Λισσαβόνα, οργανώνει και διδάσκει σεμινάρια σε διεθνή περιβαλλοντικά θέματα. Το 2008 ο ομογενής επιστήμονας εμφανίζεται πρωτοπόρος στη δημιουργία ενός διεθνούς δικτύου κέντρων διαχείρισης υδάτων μεταξύ κορυφαίων Αμερικάνικων Πανεπιστημίων, του Σώματος των Μηχανικών των ΗΠΑ και της UNESCO. Είναι, επίσης, πρωτοπόρος στην επιστημονική περιοχή της διαχείρισης διασυνοριακών υδατικών συστημάτων και αυτήν της Υδροδιπλωματίας, που αναφέρεται ρητώς και στο άρθρο 14 του Συντάγματος του ΗΠΑ, όπως θα μας πει.

Στη μακρόχρονη θητεία του στο CSU, ο Ευάγγελος Βλάχος λειτουργεί και ως σύμβουλος στην Αμερική και στο εξωτερικό, σε μεγάλα δημόσια έργα σε χώρες όπως Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν, Ελβετία και Βραζιλία. Συνεργάστηκε με εταιρείες όπως η Desigh Studio West, σε master plans στο Michigan, Phoenix, Arizona, Colorado, αλλά και στην Ελλάδα στον στρατηγικό σχεδιασμό της αστικής ανάπτυξης της Αθήνας.

Πριν από περίπου δέκα χρόνια έκανε σχετικές έρευνες και για την Κύπρο, που μάλλον έμεινε στα συρτάρια, αφού τελικά δεν αξιοποιήθηκε και η μεγαλόνησος ήρθε αντιμέτωπη, πολύ σύντομα, με το μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης νερού.

«Πριν από τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης θα πρέπει να γίνει μία μακροπρόθεσμη ανάλυση, εκτιμώντας τις επιπτώσεις του έργου που αναλαμβάνεις. Πιστεύω ότι η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες, υστερεί στην εφαρμογή. Το μεγάλο πρόβλημα, εδώ στην πατρίδα, είναι η αλόγιστη χρήση, η σπατάλη του νερού, που είναι η ζωή μας. Δεν μπορείς να παίζεις με αυτά τα θέματα. Και στις μέρες μας έχουμε να αντιμετωπίσουμε και ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα-αυτό της μόλυνσης του υδάτινου ορίζοντα -υπόγειο και υπέργειο. Σήμερα πρέπει να μιλάμε για ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης υδάτινων πόρων», τονίζει ο κ. Βλάχος.

Τι θα συμβούλευε το ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος; Η απάντηση έρχεται αβίαστα: να υπάρξει μια βάση δεδομένων και στατιστικών στοιχείων, σε βάθος χρόνου. Και σε αυτό ο ρόλος των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων είναι σημαντικός και οι πολιτικοί οφείλουν, όπως λέει, να αφουγκραστούν τα αποτελέσματα των ερευνών που κάνουν.

«Όλα είναι μία δοκιμασία-πρόκληση και έτσι πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε. Να έχουμε υπομονή, διάθεση προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Επιστημονική γνώση, εις βάθος έρευνες, αλλά και φαντασία, αυτό χρειάζεται σήμερα. Και κάτι ακόμα: να υπάρξει η εκπαίδευση εκείνη που θα αναδείξει τους πολίτες του μέλλοντος. Θέλω να βλέπω νέους ανθρώπους, που διψούν για γνώση», τονίζει ο κ. Βλάχος. Για τον ίδιο, άλλωστε, η σύνδεση μεταξύ θεωρίας και πράξης, η διεπιστημονική έρευνα, η εκπαίδευση χιλιάδων φοιτητών και η αφοσίωσή του στην εξάπλωση και διάδοση βασικών ακαδημαϊκών αξιών, αποτελούν τον κορμό της πολύχρονης εμπειρίας του στον πανεπιστημιακό χώρο.

«Και να θυμούνται όλοι ότι τίποτα δεν πρέπει να γίνεται χωρίς τη συμμετοχή του πολίτη, να παίρνονται οι αποφάσεις μέσα από δημόσια διαβούλευση. Ο ίδιος ο πολίτης θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι είναι απαραίτητη η συμμετοχή του στα κοινά. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει όχι μόνο να έχει γνώμη, αλλά και να αποκτήσει γνώση, καθώς όπως λέει το αρχαίο ρητό η γνώμη δεν είναι γνώση», θα μας πει ο κ. Βλάχος.

Φύση αισιόδοξη ο Ευάγγελος Βλάχος, πιστεύει απόλυτα ότι υπάρχει σωτηρία για τα θέματα που χειρίζεται.

«Έζησα τη ζωή μου με ενδιαφέρον. Γι' αυτό και συνεχίζω να εργάζομαι. Θέλω να πεθάνω μαχόμενος ως το τελευταίο λεπτό της ζωής μου, ώστε να μη μου πουν ποτέ τα εγγόνια μου «που ήσουν εσύ όταν γινόντουσαν όλα αυτά;» Έχουμε υποχρέωση στις μελλοντικές γενιές να σκεφτόμαστε καθημερινά τι θα τους κληρονομήσουμε».

Πολυταξιδεμένος, έχοντας κάνει τη δική του οικογένεια στις ΗΠΑ, (απέκτησε δύο παιδιά και δύο εγγόνια με τη σύζυγό του κα Βιργινία, ελληνο-αμερικανίδα τρίτης γενιάς από την Ιντιάνα), ο καθηγητής Ευάγγελος Βλάχος πάντα επιστρέφει, όμως, στο Πασαλιμάνι, στην Πλατεία Αλεξάνδρας, ως «γκάγκαρος Πειραιώτης», όπως δηλώνει και φυσικά οπαδός του Ολυμπιακού.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ