Αφιέρωμα στον Ιάκωβο Καμπανέλλη - Β'. Το Μεγάλο μας Τσίρκο (videos)

Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μιαν απλή θεατρική παράσταση, αλλά στην ουσία με μια πολιτική πράξη. «Εδώ ψηφίζουνε;» ήταν η συνηθισμένη ερώτηση του κόσμου μπροστά στο ταμείο όταν πήγαινε να ζητήσει εισιτήριο, όπως αναφέρει στο εσώφυλλο του άλμπουμ ο συγγραφέας του έργου Ιάκωβος Καμπανέλλης κι αυτό νομίζω ότι τα λέει όλα...

«Το μεγάλο μας τσίρκο» ανέβηκε στις 22 Ιουνίου του 1973 στο θέατρο «Αθήναιον», σε μιαν εποχή όπου το δικτατορικό καθεστώς έπνεε τα λοίσθια και όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, έδειχνε το πιο σκληρό του πρόσωπο. Ήδη οι φοιτητές είχαν οχυρωθεί από τις αρχές του χρόνου στο Πολυτεχνείο και η αντίστροφη μέτρηση για την πτώση της χούντας είχε ξεκινήσει.

Μέσα σ' ένα τέτοιο κλίμα λοιπόν, η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος (που ήταν και ο σκηνοθέτης) αποφάσισαν ν' ανεβάσουν ένα έργο που θα διηγιόταν την ιστορία και τις ταλαιπωρίες του ελληνικού κράτους από τον ερχομό του Όθωνα το 1833 μέχρι την Κατοχή. Είπαν την ιδέα τους στον Καμπανέλλη, εκείνος άρχισε να γράφει κι αυτό που επακολούθησε, ίσως να μην έχει προηγούμενο στα θεατρικά χρονικά της χώρας μας. Έξω από το «Αθήναιον» σχηματίζονταν κάθε βράδυ ατέλειωτες ουρές από τον κόσμο που διψούσε να εκφραστεί ελεύθερα μετά από έξι χρόνια «στον γύψο»!

Η επιτυχία ήταν τεράστια, με αποτέλεσμα το έργο να μεταφερθεί τον επόμενο χειμώνα στο «Ακροπόλ» και το καλοκαίρι του 1974 να συνεχιστεί στο «Αθήναιον». Φυσικά οι αντιδράσεις από το καθεστώς δεν έλειψαν, καθώς Καρέζη και Καζάκος πέρασαν ένα μήνα στα κρατητήρια της Ασφάλειας με αποτέλεσμα να διακοπούν οι παραστάσεις από τα μέσα Οκτωβρίου ως τα μέσα Νοεμβρίου του 1973 και να ξαναρχίσουν μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.

Η μουσική επένδυση ανατέθηκε στον Σταύρο Ξαρχάκο, ο οποίος είχε την έμπνευση να ζητήσει από τον αξέχαστο Νίκο Ξυλούρη να παίξει το ρόλο του τραγουδιστή - τελάλη. Εκείνος στην αρχή δεν ήθελε, αλλά με τα πολλά πείστηκε και σφράγισε με τις συγκλονιστικές ερμηνείες του την παράσταση που στις αρχές του 1974 κυκλοφόρησε σε διπλό άλμπουμ.

Δυστυχώς, σ' αυτόν δεν περιλαμβάνεται ολόκληρο το έργο αφού οι χρόνοι των δίσκων βινυλίου ήταν συγκεκριμένοι και περιορισμένοι. Ωστόσο, τα αποσπάσματα που ακούγονται φτάνουν και περισσεύουν για να δώσουν στον ακροατή το κλίμα μέσα στο οποίο έπαιζαν οι ηθοποιοί. Μπορεί η ηχογράφηση των κομματιών πρόζας που έγινε κατά τη διάρκεια της παράστασης να μην είναι η καλύτερη δυνατή, παρουσιάζει όμως ανάγλυφα τα μηνύματα που επεδίωκαν να περάσουν μέσα από αυτά.

Τα τραγούδια για το δίσκο ηχογραφήθηκαν τον Νοέμβριο του 1973 στο στούντιο "Polysound" (ηχολήπτης ο Γιάννης Σμυρναίος) που βρισκόταν στην οδό Πατησίων, λίγα μέτρα από το Πολυτεχνείο. Τραγουδιστής, συνθέτης και μουσικοί δέχονταν σχεδόν καθημερινά εκεί τις «επισκέψεις» των οργάνων της χούντας...

Δεν έχω να πω κάτι παραπάνω, πέρα του ότι πρόκειται για ένα άλμπουμ ντοκουμέντο που θα πρέπει να υπάρχει σε κάθε δισκοθήκη. Επίσης, η έκδοση συνοδεύεται από ένα δισκάκι 45 στροφών στη μια πλευρά του οποίου υπάρχει το συγκλονιστικό «Προσκύνημα» («Μαρία απ' τη Σπάρτη, Ορέστη απ' το Βόλο» για τους μη γνωρίζοντες) ερμηνευμένο από τον Νίκο Δημητράτο και το θίασο και στην άλλη το εξίσου μοναδικό «Ο άσωτος» με την Τζένη Καρέζη και το θίασο.

Στο εσώφυλλο του άλμπουμ υπάρχει ένα καλαίσθητο φωτογραφικό λεύκωμα από την παράσταση, αναλυτική αναφορά των συντελεστών της και σημείωμα του Ιάκωβου Καμπανέλλη, μέσα από το οποίο μεταφέρονται περιστατικά που έζησε ο ίδιος κατά τη διάρκεια των παραστάσεων. Η παραγωγή ήταν του Δημήτρη Μηλιόπουλου.

Από: ΑΡΩΜΑ ΒΙΝΥΛΙΟΥ ΤΑΣΟΣ ΚΡΙΤΣΙΩΛΗΣ

Πιο επίκαιρο παρά ποτέ!